همشهری آنلاین، فرخنده رفائی: پیش‌بینی‌های تازه نشان می‌دهد که شاید تا سال ۲۱۰۰، یعنی تنها ۷۵ سال دیگر، نخستین شهرهای خودکفا بر سطح سیاره سرخ بنا شوند.
به گزارش ویون، مریخ‌نورد Perseverance ناسا که سال ۲۰۲۱ بر سطح مریخ فرود آمد، موفق شده با دستگاه MOXIE (دستگاه سنجش استفاده از منابع اکسیژن درجا در مریخ) از هوای مریخ اکسیژن بسازد؛ گامی حیاتی برای تنفس فضانوردان آینده و تولید سوخت موشک. در همین حال، آژانس فضایی اروپا با پروژه MELiSSA در حال طراحی سیستم‌های بسته‌ای است که می‌تواند آب، هوا و مواد زائد را بازیافت کند و چرخه‌ای پایدار برای زندگی انسانی ایجاد نماید.
جاه‌طلبی اسپیس‌ایکس
«ایلان ماسک» و شرکت «اسپیس‌ایکس» پرچمدار جسورترین برنامه‌ها برای مهاجرت به مریخ هستند. «استارشیپ»، فضاپیمای غول‌پیکر این شرکت، برای حمل حدود ۱۰۰ سرنشین به سیاره سرخ طراحی شده است. ایلان ماسک و شرکت اسپیس‌ایکس بلندپروازانه‌ترین برنامه را دارند. این برنامه‌ها می‌گویند که تا فقط تا ۲۵ سال دیگر پایگاه‌های دائمی روی سیاره سرخ ساخته می‌شود:
- اعزام نخستین گروه انسان‌ها به مریخ تا سال ۲۰۲۹
- ایجاد پایگاه دائمی تا ۲۰۵۰
- ساخت شهری یک‌میلیونی تا پایان قرن حاضر
ماسک می‌گوید: چندسیاره‌ای شدن بشر فقط یک نقشه پشتیبان نیست؛ این مسیر، نه‌تنها تضمینی برای بقای طولانی‌مدت ماست بلکه به گسترش آگاهی و تمدن انسانی کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید:
- واکسن سرطان با اثربخشی ۱۰۰ درصدی آماده عرضه شد
- دگرگونی در شیوه های تزریق دارو | ربات‌های حبابی، جایگزین سوزن‌های پزشکی می‌شوند؟
- از گره‌گشایی‌های علمی تا تهدیدهای غیرقابل مهار | آیا بشر باید ترمز پیشرفت هوش مصنوعی را بکشد؟
چالش‌های فنی بزرگ در مریخ
با وجود این چشم‌اندازها، مریخ سیاره‌ای بسیار سخت‌گیر است. میانگین دما در آن منفی ۸۰ درجه سانتی‌گراد است، جو نازک و مملو از دی‌اکسیدکربن آن، تنفس را غیرممکن می‌کند و سطح سیاره صد برابر بیشتر از زمین در معرض تابش پرتوهاست. راهکارهایی برای غلبه بر این شرایط در دست بررسی است که عبارتند از:
- آزادسازی گازهای گلخانه‌ای برای ضخیم‌تر شدن جو و گرم‌تر شدن سطح
- استفاده از آینه‌های خورشیدی عظیم برای ذوب یخ‌های قطبی
- بهره‌گیری از میکروب‌های مهندسی‌شده برای تولید اکسیژن
- ایجاد سپرهای مغناطیسی مصنوعی برای محافظت در برابر تابش‌ها
استفاده از منابع سیاره
یکی از کلیدهای موفقیت پروژه زندگی بر مریخ، تکیه بر منابع خود سیاره است؛ موضوعی که در برنامه‌های ناسا با عنوان «استفاده از منابع درجا» (ISRU) شناخته می‌شود. استخراج آب از یخ‌های زیرسطحی، تولید مصالح ساختمانی از خاک مریخ، تولید سوخت از دی‌اکسیدکربن جو و کشت گیاه در خاک محلی از جمله ایده‌هایی است که آزمایش‌های اولیه آنها موفقیت‌آمیز بوده است. به گفته دکتر جولی استوپار، پژوهشگر مؤسسه سیارات، مریخ همه مواد خام لازم را دارد، اما هنر ما در این است که بتوانیم آنها را با کمترین انرژی و بیشترین بازده استخراج و استفاده کنیم.
بیشتر بخوانید:
- مارماهی؛ الهام بخش روبات‌های توانبخشی | بیماران آسیب نخاعی با این فناوری می‌توانند حرکت کنند
- پایان پیچ و پلاک در جراحی‌های استخوانی | ترمیم سریع شکستگی‌ها با روشی جدید امکانپذیر شد
- بهترین اپلیکیشن‌های ادیت عکس برای موبایل کدامند؟
نقشه راه آینده
پیش‌بینی‌ها برای تحقق زندگی انسانی روی مریخ، سه دوره زمانی را ترسیم می‌کنند؛ دوره هایی که از هم‌اکنون شروع شده‌اند:
- از ۲۰۲۵ تا ۲۰۴۰: ساخت پایگاه‌های آزمایشی روی ماه، انجام مأموریت‌های شبیه‌سازی‌شده برای آزمایش فناوری‌ها در محیط دور از زمین
- از ۲۰۴۰ تا ۲۰۷۰: احداث نخستین ایستگاه‌های تحقیقاتی دائمی روی مریخ، توسعه سیستم‌های کشاورزی پایدار و ایجاد مسیرهای منظم تردد میان زمین و مریخ
- از ۲۰۷۰ تا ۲۱۰۰: شکل‌گیری شهرهای چندصد هزار نفری، توسعه شبکه‌های تجاری بین سیاره‌ای و ایجاد مناطق نیمه‌قابل‌تنفس در بخش هایی از مریخ
موانع انسانی و اقتصادی
حتی اگر همه این فناوری‌ها عملی شوند، باز هم موانعی جدی بر سر راه تحقق این رویا باقی است. تأثیر گرانش کم و پرتوهای کیهانی بر سلامت بدن، مشکلات روانی ناشی از انزوا و سفرهای چندساله و البته هزینه‌هایی که به تریلیون‌ها دلار می‌رسد، بخشی از چالش‌های جدی این پروژه محسوب می‌شوند. افزون بر این، هرگونه نقص فنی در زیستگاه‌ها یا تجهیزات می‌تواند فاجعه‌آمیز باشد، زیرا امدادرسانی از زمین سال‌ها طول خواهد کشید.
با این همه، پیشرفت سریع فناوری و همکاری جهانی امیدها را درباره به بار نشستن این پروژه تقویت کرده است. شاید تا پایان قرن بیست‌ویکم، رؤیای زندگی روی سیاره سرخ، نه فقط در صفحات رمان‌های علمی-تخیلی، که در خبرهای روزانه جهان به واقعیت تبدیل شود.
