عصر ایران - پژوهش تازهای در دانشگاه هاروارد پرسشی اساسی را دربارهی هوش مصنوعی مطرح کرده است: وقتی میگوییم که هوش مصنوعی مانند انسان فکر میکند، منظورمان کدام انسان است؟
بر اساس پژوهش دانشگاه هاروارد، بررسی دادههای جهانی دربارهی باورها و ارزشهای فرهنگی نشان میدهد که هوش مصنوعیهایی مانند «چتجیپیتی» بیشتر الگوی فکری انسانهایی را بازتاب میدهند که در کشورهای غربی و ثروتمند زندگی میکنند، کشورهایی مانند ایالات متحده، هلند، فنلاند و سوئد.
به گفتهی محققان، شیوهی تصمیمگیری این مدلها بیشتر «تحلیلی و فردگرایانه» است؛ یعنی بر پایهی منطق شخصی و استدلال فردی عمل میکند، نه بر اساس روابط اجتماعی و بافت فرهنگی. این ویژگی با الگوی رایج در جوامع غربی همخوانی دارد.
در مقابل، مردم کشورهایی چون ایران، ترکیه یا پاکستان معمولاً نگرشی «جمعگرا و رابطهمحور» دارند و تصمیمهای خود را در پیوند با خانواده، جامعه و احساسات میگیرند. از همینرو، پژوهشگران میگویند: «هوش مصنوعی غربی، خروجی غربی میدهد.»
بر پایهی این پژوهش، سیستمهای هوش مصنوعی نهتنها بازتابی از هوش انسان، بلکه بازتابی از نوع خاصی از انسانها هستند.انسانهایی با ارزشها و جهانبینی غربی.
پژوهشگران هشدار دادهاند که با گسترش نقش هوش مصنوعی در آموزش، رسانه و سیاست، باید به این پرسش توجه کنیم:
آیا این فناوری بازتابدهندهی فرهنگ و انسانیت جوامع گوناگون است، یا صرفاً تصویری از ذهن و ارزشهای غربی را بازتولید میکند؟