تعداد کم اسپرم و کاهش تحرک آن، یک مشکل باروری در مردان است که ممکن است باعث سخت‌تر شدن باردار کردن شریک جنسی شود. دلایل متعددی برای این وضعیت وجود دارد، از جمله:
مصرف برخی داروها
ایجاد جای زخم ناشی از جراحی یا عفونت‌های قبلی
سرطان یا درمان‌های قبلی سرطان
عدم تعادل‌های هورمونی
برخی بیماری‌ها مانند بیماری سلیاک
برخی اختلالات ژنتیکی
پایین نیامدن بیضه‌ها (بیضه‌های نزول‌نیافته)
آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم
تورم در وریدهای بیضه
مصرف مواد مخدر غیرقانونی
داشتن شغلی که نیاز به نشستن طولانی‌مدت دارد یا تماس با برخی مواد شیمیایی صنعتی
استعمال دخانیات
استرس یا افسردگی
چاقی
علامت اصلی تعداد کم اسپرم و کاهش تحرک آن، دشواری در باردار کردن شریک جنسی است. «تحرک» به توانایی اسپرم برای حرکت از طریق دهانه رحم، رحم و لوله‌های فالوپ زن اشاره دارد.
در برخی موارد، علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اختلال در نعوظ
درد یا تورم در بیضه‌ها
علائم دیگر اختلالات هورمونی، مانند تغییر در میزان یا الگوی موی بدن
بیشتر درمان‌ها و راه‌حل‌هایی که می‌توانید در خانه برای افزایش تعداد و تحرک اسپرم امتحان کنید، به تغییر عوامل سبک زندگی برای بهبود سلامت باروری مربوط می‌شوند.
رژیم غذایی شما می‌تواند نقش بزرگی در سلامت باروری‌تان ایفا کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که برخی غذاها به کاهش تعداد اسپرم کمک می‌کنند، از جمله:
گوشت‌های فرآوری شده مانند هات داگ و سالامی. دلیل رابطه بین گوشت‌های فرآوری شده و تعداد اسپرم هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما مطالعات مقدماتی ارتباطی بین آن‌ها نشان می‌دهند.
غذاهای حاوی چربی‌های ترانس. چربی‌های ترانس منجر به بیماری‌های قلبی می‌شوند، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که آن‌ها همچنین باعث کاهش تعداد اسپرم می‌شوند. خوشبختانه، سازمان غذا و داروی ایالات متحده بیشتر چربی‌های ترانس را در ایالات متحده ممنوع کرده است، که این کار را برای اجتناب از آن‌ها آسان‌تر می‌کند.
محصولات سویا. سویا حاوی فیتواستروژن است، ترکیبی که مشابه هورمون استروژن است. مصرف زیاد آن می‌تواند به کاهش تعداد اسپرم منجر شود.
محصولات لبنی پرچرب مانند شیر کامل. محققان هنوز به‌طور کامل نمی‌دانند چرا مصرف محصولات لبنی پرچرب باعث کاهش تعداد اسپرم می‌شود. یک نظریه این است که این موضوع به استروئیدهایی که به گاوها داده می‌شود مربوط است.
غذاهای آلوده به آفت‌کش‌ها. برخی آفت‌کش‌ها به‌عنوان زنواستروژن عمل می‌کنند. مشابه فیتواستروژن‌ها، آن‌ها هورمون استروژن را در بدن شما شبیه‌سازی می‌کنند و می‌توانند تعداد اسپرم را کاهش دهند. برای کاهش تماس با آفت‌کش‌ها، قبل از خوردن میوه‌ها و سبزیجات، آن‌ها را خوب بشویید.
غذاهای بسته‌بندی‌شده با بیسفنول-ای. بیسفنول‌ای نیز حاوی زنواستروژن است.
ماهی: پزشکان فرضیه دارند که محتوای بالای اسیدهای چرب امگا-۳ در ماهی باعث بهبود تعداد اسپرم می‌شود.
میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات تازه دارای غلظت بالاتری از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند از سلول‌ها در برابر آسیب‌ها محافظت کنند و ممکن است به بهبود تعداد اسپرم کمک کنند.
گردو: یک مطالعه نشان داد که مصرف ۱۸ عدد گردو در روز به مدت ۱۲ هفته باعث بهبود تعداد اسپرم‌ها شد.
سیگار کشیدن باعث بروز مشکلات بهداشتی در دستگاه تولیدمثل در هر دو جنس مرد و زن می‌شود. سیگار کشیدن نه تنها با کاهش تعداد اسپرم‌ها مرتبط است، بلکه به آسیب DNA در اسپرم‌ها نیز منجر می‌شود که می‌تواند باعث سقط جنین و سایر مشکلات باروری شود.
اسپرم‌ها حدود سه ماه طول می‌کشد تا به بلوغ برسند. به همین دلیل، کارشناسان توصیه می‌کنند حداقل سه ماه قبل از تلاش برای بارداری، سیگار کشیدن را ترک کنید.
ترک سیگار به طور فوری کیفیت اسپرم را بهبود می‌بخشد. پس از سه ماه، شانس افزایش تعداد اسپرم و تحرک آن بیشتر می‌شود.
تحقیقات بیشتری لازم است، اما مکمل‌های زیر ممکن است به بهبود تعداد اسپرم و مشکلات باروری مردان کمک کنند.
اسید D-آسپارتیک (D-AA): کارشناسان بر این باورند که این آمینو اسید به تعداد کم اسپرم مرتبط است، زیرا مردانی که مشکلات باروری دارند، سطوح کمتری از آن دارند. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف این اسید به عنوان مکمل می‌تواند سطح تستوسترون را افزایش دهد. اگر مشکلات هورمونی دلیل کمبود تعداد اسپرم و مشکلات تحرک آن باشد، این مکمل می‌تواند مفید باشد.
ویتامین C: این آنتی‌اکسیدان قوی از سلول‌های بدن شما در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند که به تخریب سلول‌ها منجر می‌شود. استرس اکسیداتیو می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی، سرطان و ناباروری شود. یک مطالعه نشان داد که مصرف ۲,۰۰۰ میلی‌گرم ویتامین C در روز به مدت دو ماه، تحرک اسپرم‌ها را بیش از ۹۰٪ افزایش داده و تعداد اسپرم‌ها را دو برابر کرده است. همچنین میزان اسپرم‌های آسیب‌دیده را به بیش از نصف کاهش داد.
ویتامین D: مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند، بیشتر از دیگران در معرض کاهش سطح تستوسترون قرار دارند که می‌تواند منجر به کاهش تعداد اسپرم‌ها شود. یک مطالعه نشان داد که مصرف ویتامین D به مدت یک سال، سطح تستوسترون را به طور قابل توجهی افزایش داد.
حلبة: یک مطالعه نشان داد که مصرف تستوفن (مکملی ساخته‌شده از عصاره حلبة) سطح تستوسترون، عملکرد جنسی و فرکانس جنسی را بهبود بخشید. این مکمل نیز ممکن است به مشکلات کاهش تعداد اسپرم و تحرک آن که به هورمون‌ها مربوط است، کمک کند.
زینک (روی): مطالعات نشان می‌دهند که مصرف مکمل زینک باعث افزایش تعداد اسپرم‌ها و سطح تستوسترون می‌شود، اما فقط در افرادی که در سطح پایین زینک قرار دارند. با این حال، مصرف بیش از حد زینک در مایع منی ممکن است به اسپرم‌ها آسیب بزند، بنابراین تحقیقات بیشتری برای تعیین دوز دقیق و کاربرد این مکمل نیاز است.
آشوگندا: مصرف روزانه گیاه آشوگندا به مدت سه ماه باعث افزایش بیش از ۱۵۰٪ در تعداد اسپرم‌ها در یک مطالعه شد. همان مطالعه همچنین نشان داد که تحرک اسپرم‌ها بیش از ۵۰٪ افزایش یافته است.
ریشه ماکا: یک مطالعه مقدماتی نشان داد که مصرف پودر ریشه ماکا روزانه به مدت چهار ماه باعث بهبود هم تحرک و هم تعداد اسپرم‌ها شد. با این حال، تحقیقات بیشتری لازم است.
کوآنزیم کیو ۱۰: مطالعات اولیه نشان دادند که مصرف این مکمل باعث افزایش تعداد اسپرم‌ها به میزان حدود ۱۷٪ و تحرک آن‌ها به بیش از ۵۰٪ شد. با این حال، تحقیقات بیشتری لازم است تا تعیین شود که آیا این مکمل منجر به تولدهای زنده بیشتر می‌شود یا فقط تعداد اسپرم‌ها را بهبود می‌بخشد
باید با پزشک خود تماس بگیرید اگر یک سال است که رابطه جنسی بدون محافظت داشته‌اید و هنوز بارداری رخ نداده است. همچنین اگر یکی از موارد زیر را دارید، ممکن است بخواهید زودتر به پزشک مراجعه کنید:
مشکلات عملکرد جنسی
درد یا تورم در ناحیه کشاله ران
وجود توده در ناحیه کشاله ران یا بیضه‌ها
سابقه مشکلات بهداشتی باروری در گذشته
جراحی اخیر نواحی جنسی
بسته به علت تعداد کم اسپرم شما، پزشک ممکن است یکی از موارد زیر را توصیه کند:
جراحی برای درمان مسدود شدن مجاری انزال
دارو برای درمان اختلال نعوظ
مشاوره برای کمک به مشکلات عملکرد جنسی
درمان هورمونی
