گروه بریکس، متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، که در سال ۱۳۸۷ برای تقویت اقتصادهای نوظهور تأسیس شد، با پیوستن ایران، مصر، امارات، اتیوپی و اندونزی در سال ۱۴۰۲ و ۱۰ کشور جدید از جمله نیجریه و ویتنام در تیرماه ۱۴۰۴، به نیرویی عظیم تبدیل شده است. این گروه اکنون ۴۰ درصد اقتصاد جهانی و ۷۷ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی (بر اساس برابری قدرت خرید) را در اختیار دارد.
در نشست ۱۵ تیر ۱۴۰۴ در برزیل، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، اعلام کرد که بریکس با نیمی از جمعیت جهان و برتری اقتصادی بر گروه هفت، به بازیگری کلیدی در اقتصاد جهانی تبدیل شده است. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، نیز در این اجلاس بر تقویت همکاریهای اقتصادی و مالی و توسعه هوش مصنوعی تأکید کرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، هشدار داد که کشورهای همسو با بریکس با تعرفههای ۱۰ درصدی مواجه خواهند شد. این تهدید نشاندهنده نگرانی عمیق واشنگتن از کاهش سلطه دلار و نفوذ فزاینده بریکس در اقتصاد جهانی است.
مجید گودرزی، کارشناس اقتصادی، معتقد است که انگیزه اصلی تهدیدات ترامپ، ترس از تضعیف جایگاه دلار است. وی میگوید: «ایجاد ارز مشترک بریکس، مشابه یورو، میتواند نقش دلار بهعنوان ارز مرجع جهانی را به چالش بکشد. آمریکا با ابزارهایی مانند تعرفههای تنبیهی سعی در جلوگیری از این تحول دارد.»
گودرزی تأکید کرد که کشورهای بریکس برای توسعه پایدار باید هزینه حذف دلار از مبادلات خود را بپذیرند. استفاده از جایگزینهایی مانند یوان چین، طلا یا سایر فلزات گرانبها، میتواند آنها را از فشارهای اقتصادی آمریکا مصون نگه دارد. این کشورها بین پذیرش سلطه دلار یا حرکت به سوی استقلال ارزی، باید انتخاب کنند.
تجربه نشان داده که فشارهای یکجانبه آمریکا اغلب نتیجه معکوس داشته و کشورهای در حال توسعه را به اتحاد بیشتر با بریکس سوق داده است. گسترش این گروه با پیوستن اقتصادهای نوظهور مانند مالزی و قزاقستان، نشانهای از عزم جدی برای تغییر نظم اقتصادی جهانی است.