پیچ‌خوردگی تخمدان معمولاً در اثر ایجاد شرایطی که باعث افزایش وزن یا تحرک تخمدان می‌شوند، رخ می‌دهد. شایع‌ترین علل عبارت‌اند از:
پیچ‌خوردگی تخمدان در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما در زنان در سنین باروری بیشتر دیده می‌شود.
افرادی که بیشتر مستعد پیچ‌خوردگی تخمدان هستند، معمولاً کسانی‌اند که کیست‌های تخمدان یا تومورهای خوش‌خیم دارند، زیرا وزن و حجم اضافی تخمدان باعث افزایش احتمال چرخش آن می‌شود. همچنین زنان در سنین باروری به دلیل فعالیت هورمونی بالا و تغییرات ماهانه تخمدان‌ها، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. زنان باردار نیز به دلیل بزرگ شدن رحم و تغییر موقعیت تخمدان‌ها ممکن است خطر بیشتری داشته باشند. علاوه بر این، افرادی که اختلالات مادرزادی رباط‌های تخمدان یا لگن شل و انعطاف‌پذیر دارند، یا سابقه پیچ‌خوردگی تخمدان در گذشته دارند، نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
علائم پیچ‌خوردگی تخمدان اغلب ناگهانی و شدید هستند و شامل موارد زیر است:
علائم ممکن است با کیست یا مشکلات دیگر لگن اشتباه گرفته شود، بنابراین تشخیص سریع توسط پزشک اهمیت ویژه‌ای دارد.
همانطور که در بالا گفتیم درد شکمی یکی از علائم اصلی پیچ خوردگی تخمدان است. اما درد شکم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. چگونه متوجه شویم که درد مربوط به پیچ خوردگی تخمدان است؟ زیرا اگر مربوط به این علت باشد مراجعه فوری به اورژانس ضروری است.
به نقل از my.clevelandclinic.org
The pain may feel:
Sharp and stabbing (more common) or dull and crampy.
Located throughout your lower belly (most common) or only on the side of the affected ovary (usually your right side).
Isolated to just your lower belly or radiating (spreading) to your thighs, sides (flank) and lower back.
Constant (common) or intermittent (uncommon).
درد ممکن است به صورت‌های زیر احساس شود:
تیز و خنجری (شایع‌تر) یا مبهم و به شکل گرفتگی.
در سراسر قسمت پایین شکم (شایع‌ترین) یا فقط در سمت تخمدان آسیب‌دیده (معمولاً سمت راست) قرار دارد.
فقط در قسمت پایین شکم شما محدود می‌شود یا به ران‌ها، پهلوها (پهلوها) و کمر شما منتشر می‌شود.
دائم (شایع) یا متناوب (غیرشایع).
تشخیص پیچ‌خوردگی تخمدان نیازمند ترکیبی از معاینه بالینی و روش‌های تصویربرداری است:
تشخیص سریع اهمیت حیاتی دارد، زیرا هر چه تخمدان مدت طولانی‌تری بدون جریان خون بماند، احتمال از بین رفتن بافت افزایش می‌یابد.
پیچ‌خوردگی تخمدان در بارداری یک وضعیت اورژانسی نادر اما جدی است که می‌تواند هم سلامت مادر و هم جنین را تهدید کند. در این حالت، تخمدان به دلیل چرخش حول رباط‌های خود دچار کاهش یا قطع جریان خون می‌شود و معمولاً با درد شدید ناگهانی در ناحیه لگن یا شکم همراه است. عوامل مؤثر شامل وجود کیست تخمدان، تغییرات هورمونی و بزرگ شدن رحم هستند.
تشخیص سریع معمولاً با سونوگرافی داپلر و معاینه بالینی انجام می‌شود و درمان اصلی، جراحی لاپاراسکوپی است تا تخمدان حفظ شود و از نکروز بافت جلوگیری شود. تأخیر در درمان می‌تواند منجر به از دست رفتن تخمدان و عوارض شدید برای مادر و جنین شود، بنابراین هر درد ناگهانی لگن در دوران بارداری باید فوراً توسط پزشک بررسی شود.
پیچ‌خوردگی تخمدان در کودکان، هرچند نسبتاً نادر است، یک اورژانس پزشکی جدی به شمار می‌رود و نیاز به تشخیص و اقدام فوری دارد. در این حالت، تخمدان به دور رباط‌های خود می‌چرخد و جریان خون آن کاهش یا قطع می‌شود که می‌تواند باعث نکروز بافت تخمدان شود. شایع‌ترین علل در کودکان شامل کیست‌های تخمدان، تومورهای خوش‌خیم، و اختلالات مادرزادی رباط‌ها است.
علائم معمولاً به صورت درد شدید ناگهانی شکم یا لگن، تهوع، استفراغ و گاهی تب بروز می‌کنند. تشخیص سریع با سونوگرافی داپلر و معاینه بالینی انجام می‌شود و درمان اصلی جراحی لاپاراسکوپی برای بازگرداندن تخمدان یا در صورت آسیب شدید برداشتن آن است. هر تاخیر در درمان می‌تواند منجر به از دست رفتن عملکرد تخمدان و مشکلات باروری در آینده شود، بنابراین والدین باید هر درد ناگهانی شکم در کودکان دختر را جدی بگیرند.
پیچ‌خوردگی تخمدان اغلب با وجود کیست تخمدان رخ می‌دهد، زیرا کیست‌های بزرگ یا پر از مایع باعث افزایش وزن و تغییر تعادل تخمدان شده و احتمال چرخش آن حول رباط‌هایش را افزایش می‌دهند. این وضعیت معمولاً با درد ناگهانی و شدید لگن یا شکم، تهوع و استفراغ همراه است و اگر سریع تشخیص داده نشود، جریان خون تخمدان قطع شده و بافت آن ممکن است از بین برود.
تشخیص معمولاً با سونوگرافی داپلر و بررسی کیست تخمدان انجام می‌شود و درمان اورژانسی جراحی لاپاراسکوپی است تا تخمدان حفظ شود یا در صورت آسیب شدید برداشته شود. بنابراین وجود کیست تخمدان یک عامل مهم خطر برای پیچ‌خوردگی است و زنان باید در صورت درد شدید لگن فوراً به پزشک مراجعه کنند.
پیچ‌خوردگی تخمدان یک اورژانس جراحی است و درمان دارویی معمولاً مؤثر نیست. روش‌های درمان شامل:
پس از جراحی، مراقبت‌های ویژه و پیگیری پزشکی برای بررسی سلامت تخمدان باقی‌مانده و جلوگیری از عود پیچ‌خوردگی اهمیت دارد.
درمان دارویی هیچ نقشی در رفع پیچ‌خوردگی تخمدان ندارد، زیرا این مشکل ناشی از چرخش تخمدان و قطع جریان خون است و تنها درمان مؤثر جراحی است. داروها می‌توانند تنها برای کنترل درد یا التهاب قبل یا بعد از عمل استفاده شوند، مانند مسکن‌ها یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، اما نمی‌توانند تخمدان را بازگردانده یا جریان خون آن را اصلاح کنند. هر تأخیر در انجام جراحی می‌تواند منجر به نکروز بافت تخمدان و از دست رفتن عملکرد آن شود، بنابراین مراجعه فوری به پزشک و اقدام جراحی ضروری است.
در طب سنتی، پیچ‌خوردگی تخمدان به عنوان یک وضعیت اورژانسی شناخته نمی‌شود، اما برخی منابع سنتی روش‌هایی برای کاهش درد و بهبود گردش خون لگن توصیه کرده‌اند. با این حال هیچ روش طب سنتی جایگزین درمان جراحی برای پیچ‌خوردگی تخمدان نمی‌شود، زیرا تأخیر در درمان می‌تواند باعث مرگ بافت تخمدان و از دست رفتن باروری شود. بنابراین توصیه اصلی این است که ابتدا فوراً به پزشک مراجعه کنید و از روش‌های طب سنتی تنها به‌عنوان کمک‌کننده در تسکین درد بعد از جراحی یا تقویت عمومی بدن استفاده شود.
استفاده از کیسه آب گرم روی ناحیه لگن برای کاهش درد و بهبود جریان خون، البته فقط بعد از تأیید پزشک.
خوردن غذاهای سبک و گرم مزاج (مانند سوپ سبزیجات با روغن زیتون) برای کمک به بازسازی انرژی بدن.
فقط با دستور پزشک و به صورت بسیار ملایم، برای کمک به بهبود جریان خون و کاهش تنش عضلات.
نکته بسیار مهم:
هیچ روش گیاهی، طب سنتی یا ماساژ نمی‌تواند پیچ‌خوردگی تخمدان را درمان کند یا جریان خون را در تخمدان برگشت دهد. جراحی سریع تنها درمان مؤثر است و هر تأخیر می‌تواند باعث نکروز تخمدان شود. طب سنتی و درمان‌های گیاهی فقط می‌توانند بعد از عمل به بهبود عمومی بدن کمک کنند و درد یا التهاب را کاهش دهند.
بله، پیچ‌خوردگی تخمدان یک وضعیت اورژانسی و بالقوه خطرناک است. در این حالت، تخمدان به دور رباط‌های خود می‌چرخد و جریان خون آن کاهش یا قطع می‌شود، که اگر سریع درمان نشود، بافت تخمدان دچار نکروز (مرگ بافت) می‌شود و ممکن است تخمدان کاملاً از بین برود.
این وضعیت علاوه بر از دست رفتن عملکرد باروری، می‌تواند باعث عفونت، خونریزی داخلی و حتی خطرات جدی برای سلامتی مادر شود. بنابراین تشخیص سریع و جراحی فوری اهمیت حیاتی دارد و هر درد ناگهانی و شدید لگن یا شکم باید فوراً توسط پزشک بررسی شود.
اگر پیچ‌خوردگی تخمدان سریع درمان نشود، ممکن است عوارض زیر رخ دهد:
پیشگیری از پیچ خوردگی تخمدان با انجام کارهای زیر ممکن است:
پیچ‌خوردگی تخمدان یک وضعیت اورژانسی است و هر تاخیر در تشخیص و درمان می‌تواند به از دست رفتن تخمدان منجر شود. بنابراین زنان باید در مواجهه با درد ناگهانی لگن یا شکم، فوراً به پزشک مراجعه کنند.
