ترکیدن فیبروم رحم یک وضعیت نادر اما اورژانسی است
فیبروم رحم (Uterine Fibroids) یکی از شایع‌ترین مشکلات زنان در سنین باروری است. این تومورهای خوش‌خیم از بافت عضلانی رحم تشکیل می‌شوند و اغلب بدون علامت هستند، اما می‌توانند باعث خونریزی شدید، درد لگن و مشکلات باروری شوند. با این حال، ترکیدن یا پارگی فیبروم رحم یک وضعیت نادر اما بسیار جدی است که می‌تواند به اورژانس پزشکی تبدیل شود. در این مقاله، به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم تا آگاهی زنان را افزایش دهیم.
درد شدید شکمی شایع‌ترین علامت پارگی فیبروم است
فیبروم‌های رحم رشدهای غیرسرطانی هستند که از لایه عضلانی رحم (میومتر) منشأ می‌گیرند. اندازه آن‌ها از یک دانه کوچک تا اندازه یک خربزه متغیر است و تا ۸۰ درصد زنان تا سن ۵۰ سالگی ممکن است آن را تجربه کنند. انواع فیبروم شامل اینترامورال (در دیواره رحم)، ساب‌سروزال (خارج رحم)، ساب‌موکوزال (داخل حفره رحم) و سرویکال (در گردن رحم) است. این رشدها به هورمون‌های استروژن و پروژسترون وابسته‌اند و اغلب در دوران بارداری بزرگ‌تر می‌شوند، اما پس از یائسگی کوچک می‌گردند.
علائم عمومی فیبروم شامل پریودهای سنگین، درد لگن، کمردرد، تکرر ادرار، یبوست و مشکلات باروری است. بسیاری از زنان بدون علامت هستند و فیبروم طی معاینات روتین کشف می‌شود.
پارگی یا ترکیدن فیبروم زمانی رخ می‌دهد که فیبروم به دلیل کمبود خون‌رسانی (ایسکمی) یا فشار مکانیکی پاره شود. این وضعیت اغلب با تجزیه (دژنراسیون) فیبروم همراه است، جایی که سلول‌های فیبروم می‌میرند. پارگی بیشتر در فیبروم‌های پدانکوله (ساقه‌دار) رخ می‌دهد که ممکن است پیچ بخورند و خون‌رسانی را قطع کنند. این رویداد نادر است، اما می‌تواند منجر به خونریزی داخلی، عفونت و حتی تهدید زندگی شود، به ویژه در بارداری.
خونریزی داخلی پس از ترکیدن فیبروم خطرناک است
علائم پارگی معمولاً ناگهانی و شدید هستند و نیاز به توجه فوری دارند. شایع‌ترین علائم عبارتند از:
• درد شدید و ناگهانی شکمی: اغلب در محل فیبروم متمرکز است و می‌تواند با تورم همراه باشد. درد ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد.
• تب خفیف: نشانه‌ای از التهاب یا عفونت.
• افزایش شمارش گلبول‌های سفید خون (WBC): که در آزمایش خون مشخص می‌شود و موقتی است.
• خونریزی ناگهانی و شدید: هرچند نادر، اما می‌تواند داخلی باشد و متفاوت از خونریزی قاعدگی است.
• ترشحات غیرعادی: قهوه‌ای تیره، بدبو یا شفاف، که ممکن است نشانه عفونت باشد.
• سرگیجه و تهوع: ناشی از کم‌خونی یا از دست دادن خون.
• افت فشار خون: همراه با ضعف عمومی و سبکی سر.
• احساس فشار و گرفتگی در پایین شکم: شبیه گرفتگی قاعدگی اما شدیدتر.
• تورم و حساسیت شکمی: به دلیل نشت خون به حفره شکمی.
• تنفس سریع یا تنگی نفس: در موارد شدید، اگر فیبروم بزرگ به دیافراگم فشار آورد.
• ضربان قلب بالا (تاکی‌کاردی): مکانیسم جبرانی بدن برای خونریزی.
در بارداری، علائم ممکن است با درد شدید در سه دوم یا سوم همراه باشد و ریسک عوارض جنینی را افزایش دهد.
علت دقیق پارگی مشخص نیست، اما هورمون‌ها نقش کلیدی دارند. عوامل اصلی عبارتند از:
• رشد بیش از حد فیبروم: وقتی اندازه فیبروم از تامین خون پیشی بگیرد، منجر به نکروز (مرگ بافتی) و پارگی می‌شود.
• افزایش فشار شکمی: ناشی از فعالیت‌های سنگین یا یبوست.
• ضربه یا آسیب: که فیبروم را از رحم جدا می‌کند.
• پیچ‌خوردگی ساقه: در فیبروم‌های پدانکوله.
• تغییرات هورمونی: مانند افزایش در بارداری یا قاعدگی.
• افزایش فشار خون وریدی: در بارداری.
فیبروم‌های بزرگ‌تر (بیش از ۵ سانتی‌متر) ریسک بالاتری دارند.
رشد بیش از حد فیبروم باعث کمبود خون و پارگی می‌شود
پارگی می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند:
• کم‌خونی و افت فشار خون: از خونریزی داخلی.
• عفونت و التهاب شکمی: که ممکن است به سپسیس (شوک سمی) منجر شود.
• آسیب به ارگان‌های مجاور: مانند مثانه یا روده.
• مشکلات تنفسی: تنگی نفس یا درد قفسه سینه.
• عوارض بارداری: زایمان زودرس، سقط جنین، محدودیت رشد جنین یا نیاز به سزارین.
• درد مزمن: اگر بافت‌های اطراف آسیب ببینند.
در موارد نادر، پارگی می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد و نیاز به جراحی فوری دارد.
تشخیص با معاینه فیزیکی، تاریخچه پزشکی و آزمایش‌ها انجام می‌شود:
• سونوگرافی لگن: برای مشاهده فیبروم و پارگی.
• سی‌تی اسکن یا MRI: برای تایید خونریزی داخلی.
• آزمایش خون: برای چک WBC، هموگلوبین و علائم عفونت.
• لاپاروسکوپی: در موارد مشکوک برای بررسی مستقیم.
درمان اورژانسی است و بر توقف خونریزی و حفظ رحم تمرکز دارد، به ویژه در زنان جوان:
• اقدامات اولیه: استراحت، پایش علائم حیاتی، پرهیز از فعالیت جسمی و مایعات (اگر جراحی لازم باشد).
• داروها: NSAIDs برای درد، آنتی‌بیوتیک برای عفونت، و داروهای هورمونی مانند GnRH آگونیست‌ها برای کوچک کردن فیبروم.
روش‌های کم‌تهاجمی:
• آمبولیزاسیون شریان رحمی (UFE): مسدود کردن خون‌رسانی به فیبروم برای کوچک شدن آن، موثر و با بهبودی سریع.
• اولتراسوند متمرکز (FUS): نابود کردن فیبروم با امواج صوتی.
جراحی:
• میومکتومی: برداشتن فیبروم بدون حذف رحم.
• هیسترکتومی: برداشتن رحم در موارد شدید یا زنان غیربارور.
• در بارداری: تمرکز بر حفظ جنین با نظارت دقیق.
برای درد کوتاه‌مدت، ایبوپروفن یا ناپروکسن مفید است.
پیشگیری شامل نظارت منظم است:
• چک‌آپ‌های دوره‌ای با متخصص زنان.
• کنترل وزن و رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات.
• اجتناب از هورمون‌های خارجی بدون نظارت.
• درمان زودرس فیبروم‌های بزرگ با روش‌های غیرجراحی.
در بارداری، ترکیدن فیبروم ریسک سقط جنین را افزایش می‌دهد
1. ترکیدن فیبروم رحم چقدر شایع است؟
ترکیدن فیبروم رحم بسیار نادر است و تنها حدود ۱۰ مورد در پنج سال گذشته گزارش شده است. این وضعیت بیشتر در فیبروم‌های بزرگ یا ساقه‌دار رخ می‌دهد و در کمتر از ۵ درصد موارد فیبروم‌ها منجر به اخراج یا پارگی می‌شود.
2. آیا ترکیدن فیبروم رحم باعث سرطان می‌شود؟
خیر، فیبروم‌ها خوش‌خیم هستند و پارگی آن‌ها مستقیماً باعث سرطان نمی‌شود. با این حال، در موارد بسیار نادر (کمتر از ۱ درصد)، ممکن است با لیومیوسارکوما (سرطان نادر رحم) اشتباه گرفته شود، بنابراین تشخیص پزشکی ضروری است.
3. ترکیدن فیبروم رحم بر باروری تاثیر می‌گذارد؟
بله، ممکن است. پارگی می‌تواند باعث التهاب، عفونت یا آسیب به رحم شود که باروری را مختل کند. در بارداری، ریسک سقط جنین، زایمان زودرس یا محدودیت رشد جنین افزایش می‌یابد.
4. تفاوت تجزیه و ترکیدن فیبروم چیست؟
تجزیه (دژنراسیون) شکستن داخلی فیبروم به دلیل کمبود خون است که انواع هیالین، کیستیک یا قرمز دارد. ترکیدن پارگی خارجی و نشت به حفره شکمی است که اورژانسی‌تر است.
5. آیا درد ترکیدن فیبروم با درد قاعدگی فرق دارد؟
بله، درد پارگی ناگهانی، شدید و مداوم است (شبیه آپاندیسیت)، در حالی که درد قاعدگی دوره‌ای و کمتر شدید است. پارگی اغلب با تب و سرگیجه همراه است.
6. پس از درمان پارگی، فیبروم برمی‌گردد؟
بله، ممکن است، به ویژه اگر ریشه هورمونی درمان نشود. روش‌هایی مانند هیسترکتومی دائمی هستند، اما UFE ریسک بازگشت را کاهش می‌دهد (حدود ۲۰ درصد).
ترکیدن فیبروم رحم وضعیت نادری است اما می‌تواند جدی باشد. آگاهی از علائم مانند درد شدید و خونریزی می‌تواند جان‌ها را نجات دهد. اگر علائم مشکوکی دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. درمان‌های مدرن مانند UFE گزینه‌های ایمن و موثر ارائه می‌دهند. برای مشاوره، از متخصصان معتبر کمک بگیرید.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
