خبرگزاری مهر _گروه سلامت: در حالی که خانواده‌ها بیش از هر زمان دیگری نگران سلامت فرزندانشان در برابر بیماری‌های جسمی هستند، تهدیدهای نوینی در کمین نسل امروز است که کمتر به آن‌ها توجه می‌شود و اعتیاد نیکوتینی، وابستگی دیجیتال، کاهش تمرکز و آلودگی ذهنی ناشی از محتوای فضای مجازی. در این میان، صنعت دخانیات با روش‌های پیچیده و هوشمندانه از همین فضاها برای جذب نوجوانان بهره می‌برد.
شریف ترکمن‌نژاد؛ مشاور علمی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر با اشاره به تهدیدهای نوین در حوزه سلامت کودکان و نوجوانان گفت: یکی از دغدغه‌های مهم امروز، فروکش کردن اقبال عمومی به کتاب و محصولات فرهنگی است و یکی از عوامل مهم این مسأله، گسترش بدون کنترل گوشی‌های هوشمند در میان نوجوانان است. به‌ویژه با هم‌زمانی ظهور آن با دوران کرونا، شکاف جدی بین دنیای مجازی و مهارت‌های واقعی زندگی ایجاد شده است.
دنیای مجازی، کتاب‌گریزی و افزایش آسیب‌پذیری نوجوانان
وی افزود: کودکان امروز عملاً به دو دسته کودکان گوشی‌محور؛ دریافت‌کننده اطلاعات سطحی، سریع، پرزرق و برق ولی بی‌عمق و کودکان بازی‌محور؛ با تعاملات عینی و اجتماعی تقسیم شده‌اند. با این وضعیت، دیگر کسی کتاب ۴۰۰ صفحه‌ای نمی‌خوانند و حتی حوصله یک پاراگراف را هم نداریم و اطلاعات از اینستاگرام و پست‌های کوتاه تلگرامی دریافت می‌شود، از فیلسوف تا هنرمند، همه در چند کلمه خلاصه شده‌اند و این سطحی‌نگری نسل بی‌حوصله‌ای را پرورش داده که در برابر اعتیاد، تبلیغات پرزرق و برق و محتوای گمراه‌کننده بسیار آسیب‌پذیرتر است.
ترکمن‌نژاد افزود: یکی از پیشنهادهای محوری ما در قالب طرح خانه بدون دخانیات این است که دسترسی کودکان به گوشی هوشمند حداقل تا سن ۱۶ سالگی محدود شود. همچنین پیشنهاد می‌کنیم استفاده از گوشی‌های ساده (آنالوگ) برای تماس و پیامک جایگزین شود و کودکان به دوران بازی، مطالعه و تجربه‌های انسانی بازگردانده شوند.
وی تأکید کرد: ما بیش از حد به سلامت فیزیکی فرزندانمان اهمیت می‌دهیم: نکند زخم شوند، زمین بخورند، تب کنند. اما آسیب روانی، اعتیاد نیکوتینی، کاهش تمرکز و وابستگی دیجیتال را نادیده می‌گیریم. وقت آن است که این نگرانی‌ها نیز جدی گرفته شود.
تبلیغات لاکچری برای ویپ و سیگار الکترونیک در کمین نوجوانان
مشاور علمی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران گفت: متأسفانه امروز دسترسی کودکان و نوجوانان به فضای مجازی، با چند کلیک ساده و بی‌هیچ نظارت مؤثری ممکن شده است. همان فضایی که در آن، تبلیغ و عادی‌سازی مصرف سیگارهای الکترونیک و ویپ در قالب محتوای فریبنده، بامزه یا اصطلاحاً لاکچری صورت می‌گیرد، به شکلی جدی ذهن و ضمیر کودکان ما را آلوده کرده است. ما باور داریم که اگر از همین مسیر؛ یعنی ارتقای سواد رسانه‌ای و سلامت در فضای مجازی وارد شویم، می‌توانیم از آن به عنوان اهرمی برای کنترل مصرف دخانیات نیز استفاده کنیم.
وی ادامه داد: سازمان‌هایی مانند ساترا، وزارت ارشاد، صدا و سیما باید در تولید محتوا، مجوز دهی و نظارت بر محتوای رسانه‌ها، جدی‌تر و مؤثرتر وارد عمل شوند.
ترکمن‌نژاد ادامه داد: رسیدن به نسل بدون دخانیات فقط با مشارکت فراگیر سازمان‌ها، خانواده‌ها و آموزش و پرورش ممکن است. ما در تلاشیم با گسترش برنامه‌هایی نظیر پاد (پیشگیری از اعتیاد دخانیات) در همه مدارس کشور، پایه‌های آگاهی و سواد سلامت را از دوران کودکی و نوجوانی بنیان بگذاریم.
تمرکز بر گروه سنی زیر ۲۵ سال
وی درباره ضرورت تمرکز بر سنین زیر ۲۵ سال گفت: چرا باید تمرکز ما روی سنین زیر ۲۵ سال باشد؟ چون بیش از ۸۰ درصد مصرف‌کنندگان دخانیات از زیر ۱۸ سالگی شروع کرده‌اند و ۹۹ درصد پیش از ۲۵ سالگی. اگر موفق شویم مصرف را تا ۲۵ سالگی به تعویق بیندازیم، عملاً مصرف پایدار رخ نخواهد داد.
شریف ترکمن‌نژاد در پایان خاطرنشان کرد: هدف ما رسیدن به جامعه‌ای است که در آن مصرف دخانیات زیر ۵ درصد باشد؛ سطحی که دیگر معضل سلامت عمومی محسوب نمی‌شود. از خانواده‌ها، مسئولان و مردم آگاه دعوت می‌کنیم که در این مسیر همراه ما باشند: برای داشتن محله‌ها، مدارس و نسل‌هایی بدون دخانیات. با آگاهی، آموزش و اراده می‌توان آینده‌ای ساخت که کودکان در آن، نه با دود، که با امید نفس بکشند.
