بازار کتاب در ایران با اما و اگرهای فراوانی روبه‌روست. اگرچه برخی همواره از پایین بودن سرانه مطالعه در ایران حرف می‌زنند اما این همه واقعیت نیست و نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد جامعه ایرانی در سال‌های اخیر به کتاب روی خوش نشان داده‌اند و شاید یکی از مهم‌ترین نشانه‌هایش در روزهای جنگ ۱۲روزه اتفاق افتاده آن هم در شرایطی که سایه جنگ بر همه چیز سنگینی می‌کرد و زندگی روال عادی‌اش را از دست داده بود. در همین رابطه خانه کتاب و ادبیات ایران گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد فروش کتاب در سامانه بازار کتاب در بازه زمانی ۲۰ خرداد تا ۲۰ تیر امسال نسبت به سال گذشته سه برابر رشد داشته است. این گزارش نشان می‌دهد تعداد خریداران کتاب در این سامانه در بازه زمانی مورد بررسی در سال گذشته ۲هزار و ۵۰۰نفر بوده‌اند که در مجموع بیش از ۶هزار جلد کتاب خریده‌اند و مبلغی حدود ۸میلیارد تومان هزینه کرده‌اند در حالی که امسال تعداد خریداران کتاب در همین محدوده زمانی به بیش از ۷هزار نفر رسیده و ۱۴هزار جلد کتاب فروخته شده و ۲۴میلیارد تومان فروش ثبت شده است.
این گزارش نشان می‌دهد افزایش شمار خریداران در میانه بحران، صرفا یک پدیده اقتصادی نیست، بلکه باید آن را به‌‌‌عنوان نشانه‌‌‌ای از واکنش فرهنگی جامعه در برابر شرایط بحرانی تحلیل کرد. جنگ و بحران‌های اقتصادی معمولا بازارهای فرهنگی را با افت شدید فروش مواجه می‌سازند اما حالا به نظر می‌رسد جامعه ایرانی با پناه بردن به کتاب، به دنبال آگاهی، آرامش و تابآوری است. یکی دیگر از نکات مهم این گزارش موقعیت مطلوب فروش کتاب در بستر آنلاین را آشکار می‌سازد.این اتفاق نخستین بار در دوران کرونا رشد کرد و پس از آن با اقبال عمومی روبه‌رو شد و اکنون در دوران جنگ نیز تجربه موفقی را پشت سر گذاشته است. رصد‌ها نشان می‌دهد کتاب فروشی‌های سنتی در مقابل تکنولوژی تابآوری پایین تری دارند و ادامه مسیر آنها با اتکا به شیوه‌های قدیمی فروش سخت‌تر شده است.
بر اساس این گزارش یارانه استفاده شده در خرید کتاب در بازه ۲۰ خرداد تا ۲۰ تیر سال گذشته یک‌میلیارد و ۵۹۱میلیون ریال بود در حالی که در سال‌جاری به ۳میلیارد و ۶۳۱میلیون ریال افزایش یافته است.این نکته هم مورد توجه است که اگرچه افزایش قیمت کتاب و کاهش قدرت خرید مردم همچنان چالش جدی بازار کتاب به حساب می‌اید و در ماههای اخیر بارها درباره‌اش هشدار داده شده است اما اتخاذ تاکتیک درست و حمایت‌‌‌های هدفمند یارانه‌‌‌ای توانسته‌‌‌اند بخشی از این فشار را جبران کنند. استمرار چنین سیاست‌‌‌هایی، بهویژه در دوره‌‌‌های بحران، نه‌‌‌تنها از آسیب به زیرساخت‌‌‌های فرهنگی جلوگیری می‌کند، بلکه به پویایی بازار و مشارکت فعال‌‌‌تر شهروندان در زیست فرهنگی کمک خواهد کرد.
آمارهای بازار کتاب نشان می‌دهد که حتی در سایه تهدیدها و محدودیت‌های جنگی، اگر سیاست‌‌‌های فرهنگی به‌‌‌درستی طراحی و اجرا شوند، می‌توان انتظار رشد و تحرک در حوزه‌‌‌هایی داشت که در نگاه اول شکننده به‌‌‌نظر می‌‌‌رسند. البته این را هم باید در نظر گرفت که وضعیت کتابفروشیها مساعد نیست و دیروز ابراهیم کریمی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به وضعیت اقتصادی نامطلوب ناشران و کتابفروشان در ماههای اخیر گفته است: بیشترین ضرر و زیان ماههای اخیر متوجه کتابفروشان بوده است، در این راستا ما از همکاران صنف خواسته‌‌‌ایم که با تعاملات درون صنفی به بهبود اوضاع کمک کنند، بهویژه برخی کتابفروشیها در شهرستان‌‌‌ها که مجبور به تعطیلی در ایام جنگ ۱۲روزه نیز شدند، بیشتر نیازمند حمایت هستند. او با اشاره به نامه‌‌‌نگاری هفته گذشته اتحادیه با وزارت ارشاد برای حمایت مالی از کتابفروشان گفت: امیدواریم وزارت ارشاد بتواند با ارائه تسهیلاتی به حمایت از ناشران و کتابفروشان بپردازد.
