مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در ماه‌ها و هفته‌های اخیر یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر بازارهای مالی داخلی و حتی بازارهای جهانی محسوب می‌شود. هر خبری دربار ه پیشرفت یا عقب‌نشینی در این مذاکرات، موج‌هایی از تغییرات قیمتی را در بازارهای سهام، ارز، طلا و ارزهای دیجیتال ایجاد می‌کند. این گزارش جامع به بررسی دقیق تأثیرات این مذاکرات بر بازارهای اصلی ایران و نگاهی کلی به بازارهای جهانی می‌پردازد.
در ۲ ماه گذشته، قیمت دلار در بازار آزاد نوساناتی شدید داشته که عمدتاً با اخبار مذاکرات مرتبط بوده است. کاهش قیمت دلار با اخبار مثبت مذاکرات و افزایش آن با تعویق یا بی‌نتیجه بودن گفت‌وگوها همراه شده است. نرخ دلار به‌عنوان شاخص اصلی تورم و فشارهای اقتصادی، تاثیر مستقیمی بر همه بازارها دارد.
قیمت تتر (USDT) نیز در صرافی‌های ایرانی معمولاً کمی با نرخ دلار در بازار آزاد اختلاف دارد و در ۲ ماه اخیر، تحت تأثیر تغییرات نرخ دلار و اخبار مذاکرات و انتظارات تورمی ناشی از آن نوسان داشته است. در ماه‌های اخیر اهمیت تتر در بازار ارزی ایران در کنار بازار کریپتو خود را بیش از پیش نشان داده، زیرا خرید تتر برای ایرانی‌ها به دلیل قابلیت نقدشوندگی بالا و بازار در دسترس‌تر و امکان حفظ ارزش سرمایه نسبت به ریال یک گزینه جذاب بوده است.
همچنین باید توجه داشت که با توجه به رویکرد دولت ترامپ نسبت به فضای ارزهای دیجیتال و تلاش دولت آمریکا برای کنترل قوی‌تر بر استیبل کوین‌های دلاری، در صورت رفع تحریم‌ها علیه ایران، ممکن است شاهد کاهش یا حتی لغو برخی از محدودیت‌های معمول برای کاربران ایرانی در دسترسی به تتر و دیگر استیبل کوین‌ها باشیم؛ هرچند در صورت شکست گفت‌وگوها ممکن است که فشار دولت ترامپ بر عرضه کنندگان استیبل کوین‌ها، دسترسی ایرانیان به این تتر و دیگر استیبل کوین‌های شاخص را سخت‌تر و پرریسک‌تر کند.
آینده قیمت تتر و دلار و بازار ارزی ایران در صورت به نتیجه رسیدن گفت‌وگوهای ایران و ایالات متحده و حصول توافق هسته‌ای به شکل قابل توجهی تغییر خواهد کرد:
سناریوی به نتیجه نرسیدن گفت‌وگوهای هسته‌ای:
واکنش مثبت اولیه بورس تهران در شروع مذاکرات با افزایش شاخص کل همراه بوده است. این رشد عمدتاً به‌خاطر افزایش امید به رفع تحریم‌ها و ورود سرمایه‌های جدید به بازار رخ داده است. شرکت‌های صادرات‌محور، پتروشیمی، فلزات اساسی و بانک‌ها بیشترین رشد را تجربه کرده‌اند.
بازار سهام ایران حساسیت شدیدی به اخبار مذاکرات نشان می‌دهد. هر بار خبری درباره پیشرفت یا عقب‌نشینی در مذاکرات منتشر شده، شاخص کل بورس واکنش سریع و قابل‌توجهی نشان داده است. این موضوع نشان‌دهنده انتظارات شدید فعالان بازار نسبت به اثر رفع تحریم‌ها بر سودآوری شرکت‌ها است.
در صورت موفقیت مذاکرات و نتیجه بخش بودن آن، انتظار می‌رود افزایش ورود سرمایه‌گذاری خارجی به اقتصاد و سرمایه داخلی به بازار سهام، رشد سهم شرکت‌های صادرات‌محور، کاهش هزینه تامین مالی و افزایش سودآوری شرکت‌ها همراه با کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی منجر به رشد پایدار شاخص بورس تا سطح‌های بالاتر شود. در مقابل، شکست مذاکرات احتمالاً باعث افت شاخص بورس، افزایش نوسانات و ریسک در بازار سهام، کاهش ارزش سهام شرکت‌های بزرگ صادرات‌محور و خروج سرمایه‌های خرد به سمت دارایی‌های امن‌تر مانند طلا، دلار، تتر و ارزهای دیجیتال خواهد شد.
طلا و سکه به‌عنوان دارایی امن در برابر نوسانات سیاسی و اقتصادی، در ماه‌های اخیر شاهد نوسان‌های شدیدی بوده‌اند. با اخبار مثبت مذاکرات، تقاضا برای طلا و سکه کاهش یافته و قیمت‌ها افت کرده، اما هر بار شاهد تعویق یا اخبار منفی در خصوص مذاکرات، تقاضا و قیمت طلا و سکه افزایش یافته است. البته تاثیر بازار جهانی طلا و رکوردهای بی سابقه قیمت اونس طلا در بازارهای جهانی نیز غیرقابل انکار است.
در صورت موفقیت مذاکرات، کاهش تقاضا برای طلا و سکه به‌عنوان دارایی امن، کاهش قیمت‌ها و تثبیت بازار طلا در سطوح پایین‌تر همراه با حرکت سرمایه‌ها به سمت بازارهای مولد و بورس انتظار می‌رود. در مقابل، شکست مذاکرات احتمالاً منجر به افزایش تقاضا برای طلا و سکه به دلیل افزایش عدم اطمینان، افزایش قیمت‌ها به‌عنوان پوششی در برابر تورم و کاهش ارزش ریال و رشد تقاضای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های فیزیکی خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری رویترز (Reuters)، هر گاه اخبار مذاکرات پیشرفت داشته، قیمت شاخص‌های اصلی نفتی برنت (Brent) و وست تگزاس اینترمیدیت (WTI) معمولاً افت کرده، چون انتظار بازگشت ایران به بازار نفت جهانی و افزایش عرضه وجود داشته است. در مقابل، هر خبری درباره تنش‌ها یا شکست مذاکرات باعث جهش قیمت‌ها شده است.
با موفقیت مذاکرات، رفع تحریم‌ها و ورود نفت ایران به بازار، عرضه نفت جهانی افزایش یافته و احتمالاً قیمت نفت کاهش می‌یابد یا حداقل نوسانات قیمتی کمتر و پایدارتر خواهد شد. در بلندمدت، اوپک پلاس که ایران از محدودیت‌های آنها معاف است، ممکن است سیاست‌های تعدیل تولید اتخاذ کند تا از سقوط شدید قیمت جلوگیری کند. با این حال، در صورت شکست مذاکرات، تحریم‌ها و تنش‌ها ادامه یافته، عرضه نفت ایران محدود می‌ماند و قیمت نفت می‌تواند به دلیل نگرانی‌های ژئوپلیتیکی جهش کند.
سرمایه‌گذاران آمریکایی به شدت به اخبار مذاکرات واکنش نشان داده‌اند. خبرهای مثبت معمولاً منجر به افزایش شاخص‌های سهام (S&P ۵۰۰، Nasdaq) شده و خبرهای منفی باعث ریزش شده‌اند. دلیل این موضوع حساسیت بازار سهام به چشم‌انداز اقتصادی و قیمت نفت است.
در سناریوی موفقیت مذاکرات، کاهش نگرانی‌های ژئوپلیتیکی، کاهش قیمت نفت و بهبود روابط تجاری می‌تواند سرمایه‌گذاران را به بازار بازگرداند و شاخص‌های سهام را تقویت کند. در مقابل، شکست مذاکرات احتمالاً منجر به افزایش تنش‌ها، افزایش قیمت نفت و تحریم‌های بیشتر شده که باعث ریسک‌های بیشتر و کاهش احتمالی شاخص‌های بازار سهام می‌شود.
طلا و نقره به عنوان دارایی‌های امن معمولاً در زمان افزایش ریسک و تنش‌های ژئوپلیتیکی رشد می‌کنند. وقتی مذاکرات به نظر مثبت می‌رسند، این بازارها معمولاً دچار کاهش می‌شوند. در صورت موفقیت مذاکرات، کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیکی باعث کاهش تقاضا برای دارایی‌های امن شده و قیمت طلا و نقره احتمالاً افت می‌کند.
ارزهای دیجیتال نیز به شدت تحت تأثیر ریسک‌پذیری بازار و عوامل خارجی قرار دارند. با این حال با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر بازار کریپتو در فاز صعودی قرار داشته، اثر پذیری آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم چندان تحت تاثیر مذاکرات ایران و آمریکا نبوده است. کما اینکه اخبار مثبت درباره مذاکرات معمولاً باعث رشد بازار سهام و در همبستگی با آن، افزایش قیمت بیت کوین می‌شود، چون سرمایه‌گذاران به ریسک‌پذیری بیشتر تشویق می‌شوند. در سناریوی شکست مذاکرات، افزایش تنش‌ها و نااطمینانی‌ها باعث افزایش تقاضا برای طلا و نقره و دارایی‌های پوشش ریسک و تورم می‌شود، اما ممکن است باز هم سرمایه‌ها از بازار ارزهای دیجیتال چندان خارج نشده و در همبستگی با قیمت طلا، قیمت‌ها افزایش یابد.
مذاکرات هسته‌ای به‌شدت تعیین‌کننده مسیر کوتاه‌مدت بازارهای مالی ایران است. در این شرایط، سرمایه‌گذاران باید موارد زیر را مدنظر قرار دهند:
بازار سهام و ارز حساس‌ترین بازارها به تحولات دیپلماتیک هستند و با تغییرات خبری به سرعت واکنش نشان می‌دهند. در سناریوی موفقیت، انتظار رونق اقتصادی و کاهش ریسک‌های سیستماتیک می‌رود که باعث افزایش اعتماد و سرمایه‌گذاری می‌شود.
در سناریوی شکست، بازارها به سمت دارایی‌های امن‌تر مانند طلا و ارزهای دیجیتال حرکت می‌کنند و نوسانات شدید ایجاد می‌شود. سرمایه‌گذاران باید با تحلیل دقیق اخبار و مدیریت ریسک، به ویژه در کوتاه‌مدت، تصمیم‌گیری کنند تا بتوانند از فرصت‌های احتمالی بهره‌برداری کرده و در مقابل ریسک‌ها محافظت شوند.
