به گزارش همشهری آنلاین، بلندقامتترین درخت ایران و بلندترین بلوط جهان، درختی کهن از گونه بلوط «بلندمازو» است که در منطقه بندپی شرقی شهرستان بابل در مازندران رشد کرده و با ارتفاع ۶۰ متر و ۴۰ سانتیمتر،عنوان مرتفعترین درخت کشور را به خود اختصاص داده است. سن درخت بلوط مازندران متفاوت گزارش شده است. برخی آن را حدود ۶۰۰ سال و برخی دیگر تا ۱۴۰۰ سال تخمین زدهاند. این درخت بهعنوان یکی از برجسته ترین نمونههای تنوع زیستی جنگلهای هیرکانی، در فهرست آثار طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده است.
دکترای سیستماتیک گیاهی با اشاره به اهمیت درختان بلوط در جنگلهای ایران گفت: «بلوط مهمترین جنس درختی در تیره راش است و بیشترین تنوع گونهای آن در جنگلهای زاگرس دیده میشود. هرچند در شمال کشور نیز گونههایی از بلوط دیده میشود، اما این گونهها پراکندگی محدودی دارند و اغلب انحصاری مناطق هیرکانی، ارسباران و قفقاز هستند.»
فرزانه حبیبی با اشاره به گونه خاص بلندمازو گفت: «بلندمازو از گونههای انحصاری شمال ایران و کوههای منطقه قفقاز است و یکی از گونههای اصلی جنگلهای هیرکانی به شمار میآید که از جلگه تا ارتفاعات پراکندگی دارد. جنگلهای بلندمازو پس از راشستانها از باارزشترین تیپهای جنگلی در جنگلهای هیرکانی هستند. این جنگلها به دلیل مصارف متنوع صنعتی و سنتی از گذشته تاکنون به شدت مورد بهرهبرداری قرار گرفتهاند.»
او ادامه داد:«روند رو به رشد تخریب منابع جنگلی کشور بسیار نگرانکننده است. بهرهبرداریهای بیرویه و نادرست، تبدیل اراضی جنگلی به زمینهای کشاورزی، زراعت در زیر اشکوب جنگل، چرای بیرویه دام و همچنین گرمایش جهانی از جمله عوامل اصلی نابودی این منابع ارزشمند به شمار میروند.»
این گیاهشناس گفت: «در جلگههای دامنه شمالی البرز، بلوط بلندمازو اغلب همراه با گونههایی مانند انجیلی، ممرز، لیلکی و ازگیل مشاهده میشود که ترکیب منحصر بهفردی از تنوع زیستی را شکل میدهند.درختان بلوط، بهویژه گونه بلندمازو، از مهمترین ذخایر ژنتیکی و زیستی جنگلهای شمال کشور محسوب میشوند. این گونه درختی که رشد خیلی کُند و عمر طولانی دارد به واسطه ساختار ریشهای گسترده و مقاوم، نقش مهمی در تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش ایفا میکند. همچنین با ایجاد سایه، حفظ رطوبت خاک و جذب آبهای سطحی، به حفظ تعادل اکوسیستم جنگل کمک میکند.»
در جنگلهای شمال ایران درختانی با ارتفاع بیش از ۵۰ متر مشاهده و اندازه گیری شده اند، اما تاکنون درختی که ارتفاع آن از ۶۰ متر عبور کند مشاهده و گزارش نشده بود. از سال ۱۳۷۶ پروژه شناسایی معرفی و تکثیر درختان کهنسال ایران توسط دکتر مصطفی خوشنویس و با همکاری تعدادی از همکارانشان در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور آغاز شد که طی آن تا کنون ۱۹۲۰ درخت کهنسال در کشور شناسایی و ثبت شده است.