در کمتر از سه سال از زمانی که هوش مصنوعی در دسترس عموم قرار گرفت، تقریباً تمام صنایع با اشتیاقی بی‌سابقه به این فناوری روی آوردند. اما گزارشی تازه نشان می‌دهد که مشاغل زنان بیشتر از مردان در معرض تهدید این فناوری قرار دارد.
براساس گزارش جدید سازمان بین‌المللی کار (ILO)، تا سال 2024، بیش از نیمی از شرکت‌هایی که بیش از 5 هزار کارمند داشتند، از هوش مصنوعی استفاده می‌کردند. برای مدیرانی که اهل صرفه‌جویی هستند، هوش مصنوعی راهی برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها است؛ همان هزینه‌هایی که قبلاً صرف پرداخت حقوق کارمندان می‌شد.
اما حالا که نگرانی نسبت به آینده در میان نیروی کار جهانی گسترش یافته، روند به‌کارگیری گسترده هوش مصنوعی، تأثیرات محسوسی بر بازار کار گذاشته است.
در نتیجه این تغییرات، تعداد فارغ‌التحصیلان جوانی که وارد بازار کار می‌شوند به پایین‌ترین حد در تاریخ رسیده، شغل‌های تمام‌وقت به پروژه‌ای و موقت تبدیل شده‌اند و دروغ گفتن در رزومه‌نویسی به یک هنجار جدید بدل شده است؛ چون فرایند پیدا کردن کار حالا یک کابوس واقعی است.
در واقع، هوش مصنوعی از همین حالا سوگیری‌های جنسیتی و نژادی نگران‌کننده‌ای از خود نشان داده، زیرا آموزش آن بر داده‌هایی مبتنی است که ذاتاً با پیش‌داوری همراه‌اند. کارشناسان می‌گویند ترکیب این نرم‌افزارهای تبعیض‌آمیز با گسترش جهانی آنها، باعث استثمار بیشتر مردم می‌شود. در نتیجه جای تعجب ندارد که بر اساس گزارش جدید سازمان بین‌المللی کار (ILO)، وابسته به سازمان ملل، هوش مصنوعی احتمالاً باعث افزایش شکاف جنسیتی در اشتغال خواهد شد.
این گزارش بر مبنای برآوردهایی در سال 2023 تهیه شده که میزان ریسک اتوماسیون مشاغل مختلف را بررسی کرده بود. طبق تحلیل جدید، در کشورهای ثروتمند مانند ایالات متحده، ریسک اتوماسیون برای مشاغل زنان به 9.6 درصد رسیده که نسبت به رقم 7.8 درصد در دو سال قبل افزایش یافته است. این رقم سه برابر ریسک مشاغل مردان است که اکنون 3.5 درصد برآورد می‌شود و در سال 2023 حدود 2.9 درصد بوده است.
درحالی‌که سرمایه‌داران خوش‌بینی مثل «مارک آندریسن» معتقدند فناوری می‌تواند انسان را آزاد کند، تاریخ نشان داده که نوآوری‌های فناورانه معمولاً نابرابری‌ها را بیشتر می‌کنند و موجب کاهش آن نمی‌شوند. اینشتین و هاوکینگ هم سال‌ها پیش از ظهور هوش مصنوعی درباره این روند هشدار داده بودند.
نکته جالب اینجاست که طبق این تحقیق، یک‌سوم نیروی کار در کشورهای ثروتمند به‌نوعی با خطر اتوماسیون روبه‌رو هستند، درحالی‌که این رقم در سطح جهانی تنها یک‌چهارم است. گزارش ILO همچنین تأکید می‌کند که بسیاری از مشاغل رایج بین زنان در کشورهای توسعه‌یافته مانند کارهای اداری، دفتری و ورود داده بیش از سایر حوزه‌ها در معرض خودکارسازی توسط هوش مصنوعی قرار دارند.
جامعه‌شناسان می‌گویند در سال‌های اخیر شکاف جنسیتی از نظر ساعات کاری کاهش یافته و زنان و مردان تقریباً به اندازه هم کار می‌کنند؛ اما شکاف دستمزد همچنان پابرجاست، چون زنان بیشتر وقتشان را صرف کارهای خانه می‌کنند تا مشاغل رسمی انجام دهند.
با توجه به اینکه هوش مصنوعی قرار است انقلابی در دنیای کار ایجاد کند، تنها با تغییرات ساختاری جدی در نظام اشتغال می‌توان از زنان در برابر ریاضت اقتصادی ناشی از گسترش هوش مصنوعی محافظت کرد.
