در دل یک آزمایشگاه فوق امنیتی در شنژن، دانشمندان چینی کاری را انجام دادهاند که دولت آمریکا سالها تلاش میکرد جلوی آن را بگیرد. گزارشهای جدید نشان میدهد که چین موفق به ساخت یک نمونه اولیه از دستگاه لیتوگرافی فرابنفش شدید (EUV) شده است؛ تکنولوژی مهمی که یکی از ستونهای تولید پیشرفتهترین تراشههای هوش مصنوعی و نظامی جهان محسوب میشود. این پروژه با کمک مهندسان سابق شرکت هلندی ASML و در خفا پیش رفته است.
دستگاههای EUV که تاکنون در انحصار شرکت هلندی ASML بودند، مدارهای الکترونیکی هزاران برابر نازکتر از موی انسان را روی سیلیکون حک میکنند. چین برای دستیابی به این تکنولوژی، تیمی از مهندسان و دانشمندان سابق ASML (اغلب چینیتبار) را با پاداشهای کلان و وعدههای جذاب به خدمت گرفته است. به گزارش منابع آگاه رویترز، برخی از این مهندسان حتی با نامهای مستعار و کارتهای شناسایی جعلی در آزمایشگاه کار میکنند تا هویتشان مخفی بماند و حساسیتهای بینالمللی برانگیخته نشود.
دستگاه لیتوگرافی دانشمندان چینی هنوز در مرحله آزمایشی است. اگرچه نمونه اولیه ساختهشده در شنژن عملیاتی است و موفق شده نور فرابنفش شدید تولید کند، اما هنوز نتوانسته چیپهای قابل استفاده تولید نماید. دولت چین هدفگذاری کرده که تا سال ۲۰۲۸ با این دستگاه چیپ تولید کند، اما کارشناسان معتقدند سال ۲۰۳۰ تاریخ واقعبینانهتری است. بااینحال، حتی سال ۲۰۳۰ هم بسیار زودتر از پیشبینیهای تحلیلگران غربی است که تصور میکردند چین دههها با این تکنولوژی فاصله دارد.
این پروژه تحت نظارت مستقیم حزب کمونیست چین و با مدیریت اجرایی شرکت هواوی پیش میرود. هواوی شبکهای از شرکتها و مؤسسات تحقیقاتی را با هزاران مهندس هماهنگ کرده است. فضای کار به قدری امنیتی و فشرده است که کارکنان اغلب در محل کار میخوابند و در طول هفته اجازه خروج ندارند. تیمهای مختلف ایزوله شدهاند و هر بخش نمیداند بخش دیگر روی چه چیزی کار میکند.
البته ساخت دستگاه فقط نیمی از راه است؛ نیمه دشوارتر، بخش اپتیک و لنزها هستند. دستگاههای ASML از سیستمهای نوری فوق پیشرفته شرکت آلمانی Zeiss استفاده میکنند که ساخت آینههای آن ماهها طول میکشد. چین هنوز در تولید این سیستمهای نوری دقیق با چالش روبهروست. محققان چینی برای حل این مشکل، قطعات دستگاههای قدیمی ASML را از بازارهای ثانویه خریداری و آنها را مهندسی معکوس میکنند. همچنین مؤسسات تحقیقاتی چین با بودجههای نامحدود درحال تلاش برای بومیسازی این لنزها هستند.
