سهام استارتاپ چینی MetaX در اولین روز عرضه اولیه در بورس شانگهای حدودا ۸ برابر شد و ارزش شرکت به ۴۸ میلیارد دلار رسید. این استقبال در حالی رخ داده که این شرکت در سال ۲۰۲۴ نه تنها سودی نداشته، بلکه ۲۰۰ میلیون دلار زیان ثبت کرده است.
طبق گزارش مالی متا ایکس، این شرکت انتظار دارد تا اوایل سال ۲۰۲۶ به نقطه سربهسر برسد. با این حال، از آنجایی که محصولات آن (تراشه هوش مصنوعی) هنوز در معرض پذیرش گستردهتر مشتریان در صنعت هستند با رقابت شدید از سوی همتایان داخلی و خطرات زنجیره تأمین روبرو هستند، متا ایکس در گزارش مالی خود اعلام کرد: «ممکن است درآمد آنطور که انتظار میرفت رشد نکند و خطر ادامه ضرر در آینده وجود دارد.»
با این حال در ایران، فعالان بازار سرمایه روی سودده بودن شرکتهای استارتاپی و صورتهای مالی گذشته آنها تاکید ویژهای دارند. همین موضوع هم موجب شده تا سود خالص نیم همتی گروه دیجیکالا چندان به چشم افراد نیاید و آن را با قیمت ملک و بازدهی آن مقایسه کنند. این در حالی است که شرکتهای فناور به شاخصهای آیندهنگر مثل شبکه کاربران، نرخ نگهداشت مشتریان و GMV اهمیت میدهند.
رشد سهام MetaX نشان میدهد چینیها اولویت را از سوددهی به پتانسیل رشد تغییر دادهاند؛ اتفاقی که باید در ایران هم رخ دهد. شرکتی که بخش زیادی از درآمد را صرف توسعه زیرساخت میکند و زیان میسازد، ارزشمندتر از شرکتی است که رشدش متوقف شده اما سود تقسیم میکند.
اصرار بر سودده بودن، عملاً ترمز توسعه اقتصاد دیجیتال است. تا زمانی که نگاه رگولاتور و سرمایهگذار از «گذشتهنگری» به «آیندهنگری» تغییر نکند، عرضه اولیه یونیکورنهای ایرانی همچنان یک چالش فرسایشی باقی خواهد ماند.
