به گزارش رکنا، فیلم سینمایی « کانی مانگا » اثری است که بسیاری از ما آن را تماشا کرده‌ایم و بخش‌هایی از آن را به خوبی به خاطر داریم. این فیلم که نه تنها موفق به دریافت سیمرغ بلورین شد، بلکه به یکی از آثار ماندگار پس از پایان جنگ تحمیلی تبدیل شد، برای بسیاری از ما بیشتر از یک خاطره یا تصویر سینمایی است بلکه به روایتی تلخ و شیرین از یکی از مهم‌ترین لحظات تاریخ معاصر کشورمان گره خورده است.
۲۷ مهرماه سال ۱۳۶۲، در خلال یکی از عملیات‌های مهم رزمندگان کشورمان برای تصرف برخی از مناطق استراتژیک خاک عراق، رخدادی شکل گرفت که مشابه آن پیش‌تر در جنگ جهانی دوم دیده شده بود. اتفاق شومی که با وجود ماهیت ضدانسانی‌اش، مانند بسیاری از دیگر جنایات صدامیان از سوی جهانیان نادیده گرفته شد.
این عملیات «و الفجر ۴» نام داشت که در منطقه پنجوین با هدف اتصال ارتفاعات سورن به سورکوه انجام می‌شد. هدف اصلی از این عملیات نه تنها کوتاه کردن خطوط دفاعی جبهه خودی و افزایش امنیت شهر مریوان بود بلکه قرار بود بخشی از توان نظامی دشمن منهدم شده و مسیر ارتباطی نیروهای عراقی و ضدانقلاب نیز قطع شود.
این عملیات نه تنها برای دستیابی به این اهداف طراحی‌شده بود، بلکه ایجاد بستری برای عملیات‌های بعدی در شمال عراق نیز مدنظر بود. دشمن، با اطلاع یافتن از اهداف این عملیات، به شیوه‌ای سبعانه واکنش نشان داد و شیرینی دستاوردهای این عملیات را کم‌رنگ کرد. رزمندگان ایرانی در اولین گام با بمباران شیمیایی گاز خردل هدف قرار گرفتند. سلاح‌هایی که یادآور جنایات جنگ جهانی دوم بود و استفاده از آن‌ها نشان از ضعف دشمن در دفاع از مواضع خود داشت.
در این درگیری‌ها، ارتفاعات استراتژیکی چون سون، سورکوه و کانی مانگا نقش محوری داشتند. این مناطق که در کنار یکدیگر دهانه شیلر را تشکیل می‌دادند، برای فتح شهر پنجوین که به یک منطقه نظامی خالی از سکنه تبدیل شده بود، بسیار حیاتی بودند. ارتش بعث عراق با آگاهی از اهمیت این منطقه، بخش‌های زیادی از شهر را پیش از شروع درگیری به طور کامل تخریب کرده بود.
مطابق طرح اولیه عملیات، این نبرد در دو مرحله و از دو محور «بانه» و «مریوان» برنامه‌ریزی شده بود. در مرحله نخست، پیشروی در محور بانه به تصرف ارتفاعات «لری»، «گرمک» و «کنگرک» منجر شد. هم‌زمان در محور مریوان، ارتفاعات «زله»، «مارو» و «خلوزه» فتح شد. در ادامه قرار بود ارتفاعات «سورن» و «کانی مانگا» نیز تصرف شوند تا اهداف نهایی این عملیات تحقق یابند.
رزمندگان ایرانی با سرعت عمل و شجاعت بی‌بدیل خود توانستند پیشروی شگفت‌انگیزی داشته باشند. در مرحله اول، مناطقی چون «مارو»، «خلوزه ۱»، «بلاله»، «سربلاله»، «تخم مرغی»، «سه درختی» و پادگان گرمک آزاد شدند. دو روز پس از شروع عملیات، مرحله دوم آغاز و مناطقی چون «خلوزه ۲»، «کلو»، «هفت توان»، «اطراف پنجوین» و «نواحی شرقی ارتفاع زله» به کنترل نیروهای کشورمان درآمد. سرانجام رزمندگان بر شهر سرنوشت‌ساز پنجوین مسلط شدند.
علیرغم دستاوردهای بزرگ عملیات، ارتفاع زله به طور کامل تصرف نشده بود و این موضوع باعث شد مرحله سوم عملیات آغاز شود. سیزده روز پس از شروع مرحله دوم، نیروهای ایرانی به سمت ارتفاعات باقی مانده یورش بردند و توانستند مناطقی از جمله «شیخ گزنشین» و «شاخ تاجر» را آزاد کنند. این پیشروی‌ها به تسلط نیروهای ایرانی بر مناطق استراتژیک کانی مانگا و چوارتا انجامید.
این عملیات در کنار آزادسازی نزدیک به ۳۰۰ کیلومتر مربع از خاک کشور و تصرف ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک دشمن، موفق شد ۲۰۰ تن از اسرای ایرانی را آزاد کند. همچنین خسارات سنگینی بر دشمن وارد شد، از جمله انهدام ۱۰ فروند هواپیما، ۱ فروند چرخبال، بیش از ۹۰ دستگاه تانک و نفربر زرهی، و صدها خودرو سبک و سنگین. علاوه بر این، مقادیر زیادی از سلاح‌ها و تجهیزات دشمن به غنیمت گرفته شدند.
با وجود این دستاوردهای درخشان، دشمن برای جبران شکست خود به استفاده از سلاح‌های شیمیایی متوسل شد، سلاح‌هایی که توسط کشورهای غربی در اختیار رژیم بعث قرار گرفته بودند. همان کشورهایی که آن زمان چشمشان را بر این جنایات بسته بودند و هنوز نیز حاضر به پذیرش واقعیت نیستند.
