دانشمندان ابزار نوآورانهای برای تصویربرداری از شبکیه توسعه دادهاند که میتواند تغییرات ساختاری و میزان اکسیژن در چشم را با جزئیاتی بیسابقه ثبت کند. دستاورد دانشمندان میتواند منجر به شناسایی زودهنگام بیماریهای مربوط به بینایی و چشم شود؛ حتی پیش از آنکه علائم اولیه ظاهر شوند.
شبکیه در چشم مسئول تبدیل نور به سیگنالهای الکتریکی است که در نهایت در مغز به تصویر تبدیل میشوند. این فرایند نیاز زیادی به اکسیژن دارد و هرگونه اختلال در جریان خون و رساندن اکسیژن میتواند منجر به بیماریهای خطرناکی نظیر گلوکوم (آبسیاه)، دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) و رتینوپاتی دیابتی شود.
برای حل این چالشها، پژوهشگران دانشگاه جانز هاپکینز و پنسیلوانیا سیستمی را طراحی کردهاند که بهطور همزمان دو فناوری پیشرفته را بهکار میگیرد. فناوری VIS-OCT که تصاویر سهبعدی دقیقی از لایههای شبکیه و دینامیک جریان خون ثبت میکند و فناوری بعدی با نام اPLIM-SLO که فشار جزئی اکسیژن (pO2) در رگهای خونی ریز شبکیه را با کمک یک رنگ ایمن حساس به اکسیژن به نام Oxyphor 2P اندازهگیری میکند.
ترکیب این دو روش امکان ثبت همزمان دادههای ساختاری، جریان خون و میزان اکسیژن را در مسیر نوری مشترک فراهم میکند و باعث میشود تصاویر کاملاً منطبق و دقیق به دست آید.
این فناوری فعلاً فقط روی حیوانات آزمایش شده و عملکرد آن در انسانها به بررسی بیشتری نیاز دارد. همچنین کالیبراسیون دقیق برای جلوگیری از تداخل نوری میان دو سیستم و تخمین برخی عوامل فیزیولوژیکی (مانند pH و CO₂) از محدودیتهای فعلی آن است.
با وجود این محدودیتها، این ابزار چندمنظوره میتواند در تحقیقات مربوط به بیماریهای چشمی و تشخیص زودهنگام بسیار ارزشمند باشد. ترکیب دادههای ساختاری و متابولیسم اکسیژن امکان مطالعه دقیقتر بیماریهایی مانند رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم و AMD را فراهم میکند. در آینده، پزشکان ممکن است بتوانند با فناوری مشابه، تغییرات بیماریزا را پیش از آسیب به بینایی شناسایی کنند.