به گزارش رکنا، پس از پایان جنگ هشتساله ایران و عراق، شاهد ظهور یک ژانر جدید در سینمای ایران بودیم که عنوان آن را « دفاع مقدس » گذاشتند. اگرچه این نام همچنان مخالفانی دارد، اما با این وجود تاکنون آثار برجستهای با محوریت این جنگ در سینمای ایران تولید شده است.
دهههای 60 و 70 بدون شک دوران طلایی این ژانر به شمار میرفت. در این سالها سینماگران برجستهای به بازتاب وقایع جنگ پرداخته و آثاری ماندگار خلق کردند. هرچند در سالهای بعد، از تعداد این فیلمها کاسته شد، اما اثرات آن همچنان در ذهن مخاطبان باقی ماند.
یکی از آثار قابل توجه در ژانر دفاع مقدس، فیلم «آژانس شیشهای» است که توسط ابراهیم حاتمیکیا در سال 1376 ساخته شد. این فیلم با الهام از اثر معروف «بعدازظهر سگی» سیدنی لومت تولید شده و توانست نظر مثبت بسیاری از منتقدان را جلب کند.
داستان این فیلم درباره عباس، رزمندهای با ترکش در گردن، است که برای معالجه به تهران میآید. حاج کاظم، همرزم قدیمی او، تلاش میکند تا هزینه سفر درمانی او به لندن را تأمین کند. بیتوجهی رئیس آژانس مسافرتی به شرایط عباس منجر به بحرانی شده و حاج کاظم اقدام به گروگانگیری میکند. این اتفاقات در حالی به اوج میرسد که در نهایت عباس در لحظه تحویل سال نو از دنیا میرود.
فیلم «درخت گردو»، اثری متفاوت در دهه 90، توسط محمدحسین مهدویان ساخته شده و با استقبال گستردهای روبهرو شد.
این اثر با الهام از واقعیت، به روایت زندگی قادر مولانپور، یکی از قربانیان بمباران شیمیایی سردشت، میپردازد. روایت این داستان در سه دوره زمانی صورت گرفته؛ جایی که قادر و خانوادهاش قربانی این جنایت شده و او برای دستیابی به عدالت و حقوق خود تلاش میکند.
یکی دیگر از شاهکارهای سینمای دفاع مقدس، فیلم «از کرخه تا راین» است که توسط ابراهیم حاتمیکیا در سال 1371 ساخته شد. موسیقی متن این فیلم، اثر ماندگار مجید انتظامی، همچنان در خاطرهها باقی است.
داستان فیلم حول سعید، جانباز نابینای شیمیایی، جریان دارد که برای درمان به آلمان سفر میکند. در این کشور، او علاوه بر مواجهه با مشکلات پزشکی، ارتباطاتی عاطفی با خواهر و خانوادهاش برقرار میکند. اما در نهایت بیماریاش پیشرفت کرده و جان خود را از دست میدهد.
«تنگه ابوقریب» به کارگردانی بهرام توکلی یکی از آثار برجسته سینمای دهه 90 در حوزه دفاع مقدس است. این فیلم با استقبال گرم مخاطبان همراه بود و جوایز بسیاری را کسب کرد.
ماجرای این اثر بر اساس واقعیات شکل گرفته و به مقاومت دلیرانه گردان عمار یاسر در برابر یورش ارتش عراق در روزهای پایانی جنگ ایران و عراق میپردازد. موقعیت مکانی داستان در تنگه استراتژیک ابوقریب و سایر مناطق حساس مانند فکه و شرهانی است.
«لیلی با من است» یکی از معدود آثار کمدی با محوریت جنگ هشتساله است که توسط کمال تبریزی کارگردانی شده است.
صادق مشکینی، فیلمبردار تلویزیون، که از جبهه و جنگ هراس دارد، به مأموریتی برای ساخت مستندی از اسرای عراقی اعزام میشود. او از هیچ تلاشی برای دوری از خط مقدم فروگذار نمیکند، اما وقایع به گونهای رخ میدهد که او نهایتاً به جبهه میرسد و با اتفاقات خاصی روبهرو میشود.
فیلم «روز سوم» به کارگردانی محمدحسین لطیفی، یکی از نمونههای موفق عاشقانه در ژانر دفاع مقدس به حساب میآید.
داستان این اثر روایتگر روزهای مقاومت شهر خرمشهر در سال 1359 است. سمیره، دختری با پای شکسته، در خانه پنهان میشود و برادرش رضا برای نجات او تلاش میکند. اما در نهایت رضا و همراهانش جان خود را از دست داده و سمیره تنها بازمانده این ماجرا میشود.
یکی دیگر از آثار ماندگار در سینمای دفاع مقدس، فیلم «سفر به چزابه» توسط رسول ملاقلیپور ساخته شده است. این اثر با روایتی جذاب توانسته جایگاه خاصی را در میان مخاطبان به دست آورد.
این فیلم داستان گروهی از افراد است که به یک بازدید از مناطق جنگی دعوت میشوند. هر کدام از این افراد خاطرات و تجربیاتی از جنگ دارند که با سفر به این مناطق زنده میشود. این روایت روحیه فداکاری و ایثار رزمندگان ایرانی را به خوبی به تصویر میکشد.