اهمیت سیاره TRAPPIST-1 e

سیاره فراخورشیدی TRAPPIST-1 e، معروف به «سیاره e»، در کمربند قابل سکونت ستاره کوتوله قرمز TRAPPIST-1 قرار دارد. این سیاره تقریبا هم اندازه زمین است و احتمالا بر روی سطح خود آب دارد.

محققان برای بررسی این موضوع از ابزار پیشرفته طیف‌نگار فروسرخ نزدیک (NIRSpec) جیمز وب استفاده کردند. زمانی که سیاره از مقابل ستاره‌اش می گذرد، نور ستاره از جو احتمالی آن عبور می‌کند و برخی طول موج‌ها جذب می‌شوند. این تغییرات در طیف نور ستاره ثبت شده و دانشمندان می توانند به کمک آن ترکیبات شیمیایی احتمالی جو سیاره را شناسایی کنند.

دکتر هانا ویکفورد، دانشیار اخترفیزیک دانشگاه بریستول و یکی از اعضای اصلی تیم JWST Transiting Exoplanet، می گوید: «نتایج جدید جیمز وب دقت یافته‌های پیشین هابل را افزایش داده و نشانه‌هایی از احتمال وجود جو در سیاره e آشکار می کند. هرچند هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که این سیاره دارای جو است یا خیر.»

حذف جو اولیه هیدروژنی

محققان اطمینان دارند که سیاره e جو اولیه‌ای که هنگام شکل‌گیری داشت، از دست داده و دیگر اثری از آن باقی نمانده است. دکتر دیوید گرانت، همکار این مطالعه می گوید: «این یافته‌ها نشان می‌دهد سیاره e جو اولیه هیدروژنی خود را از دست داده است. جوی گازی که عمدتاً از هیدروژن تشکیل شده بود و در مراحل اولیه شکل‌گیری بسیاری از سیاره‌ها رایج بود.»

دکتر ویکفورد می گوید: «ستاره TRAPPIST-1 بسیار فعال است و به طور مداوم فوران‌های پرانرژی از خود ساطع می‌کند. بنابراین طبیعی است که هر جو اولیه هیدروژن-هلیوم سیاره به‌تدریج از بین رفته باشد. بسیاری از سیاره‌ها، از جمله زمین، پس از از دست دادن جو اولیه، یک جو ثانویه سنگین تر تشکیل می دهند. اما سیاره e ممکن است هرگز چنین جو ثانویه‌ای نداشته باشد، هرچند هنوز ممکن است چنین جو ثانویه‌ای وجود داشته باشد.»

جو ثانویه و اثر گلخانه‌ای

وجود جو ثانویه می‌تواند آب را روی سطح سیاره پایدار نگه دارد. دکتر آنا گلیدن، پژوهشگر پسادکتری MIT و نویسنده اصلی مقاله دوم، می گوید: احتمالاً جو سیاره e مانند جو ضخیم زهره یا نازک مریخ عمدتاً از دی‌اکسید کربن تشکیل نشده است، البته نباید فراموش کرد که این سیاره کاملاً با زمین و دیگر سیاره‌های منظومه شمسی متفاوت است.»

دکتر ویکفورد، می گوید: «حتی وجود مقدار کمی اثر گلخانه‌ای می‌تواند به حفظ آب بر روی سیاره کمک کند. احتمال دارد آب به شکل اقیانوس‌های گسترده یا در نقاطی از سطح که همیشه نور ستاره را دریافت می‌کنند، باقی بماند. به دلیل قفل گرانشی، همراه یک سمت سیاره e رو به ستاره و سمت دیگرش در تاریکی مطلق قرار دارد.»

مرحله بعدی کاوش سیاره e

تحقیقات بعدی پژوهشگران بر مقایسه داده‌های سیاره e با سیاره نزدیک‌تر به ستاره، TRAPPIST-1 b، متمرکز خواهد بود. دکتر نستور اسپینوزا، اخترشناس می گوید: «ابزارهای فروسرخ جیمز وب جزئیاتی را آشکار می‌کنند که پیش‌تر دسترسی به آنها ممکن نبود. نتایج اولیه نشان می دهد که مشاهدات بعدی اطلاعات مهم و ارزشمندی را درخصوص این سیاره در اختیار ما قرار خواهند داد.»

منبع: فرارو