گربهها ممکن است بهدلیل استقلالشان شناخته شوند، اما بین انسان و گربه پیوندی ویژه وجود دارد که توسط شیمی مغز شکل میگیرد. کلید این ارتباط اکسیتوسین یا هورمونی است که با عنوان «هورمون عشق» شناخته میشود.
به گزارش زومیت، اکسیتوسین همان هورمونی است که وقتی مادر، کودک خود را در آغوش میگیرد یا دوستان یکدیگر را در آغوش میکشند، در بدن ترشح میشود و باعث اعتماد و محبت میگردد. مطالعات جدید نشان میدهند اکسیتوسین در رابطه انسان و گربه نیز نقش مهمی ایفا میکند.
اکسیتوسین نقش کلیدی در ایجاد پیوند اجتماعی، اعتماد و کاهش استرس در انسانها و حیوانات دارد. آزمایشی در سال ۲۰۰۵ نشان داد افرادی که اکسیتوسین دریافت کرده بودند، در بازیهای مالی بسیار بیشتر به دیگران اعتماد میکردند. هورمون اکسیتوسین اثر آرامبخش نیز دارد و با کاهش کورتیزول، هورمون استرس و فعالکردن سیستم عصبی پاراسمپاتیک (سیستم استراحت و هضم بدن) باعث آرامش میشود.
دانشمندان از مدتها پیش میدانند که تعامل دوستانه بین انسان و سگ باعث افزایش اکسیتوسین در هر دو میشود و پیوندی دوطرفه برقرار میکند. اما اثر آن در گربهها به تازگی مورد بررسی قرار گرفته است.
نوازش گربه و حتی صدای خرخر آن میتواند در انسان اکسیتوسین آزاد کند و استرس، فشار خون و درد را کاهش دهد
لورا الین پیگات، مدرس ارشد در رشته علوم عصبی و بازتوانی عصبی در دانشگاه ساوت بانک لندن در یادداشتی برای وبسایت کانورسیشن مینویسد گربهها روشهای ظریفتری برای نشاندادن محبت دارند، ولی صاحبان آنها اغلب همان حس گرما، آرامش و کاهش استرس را تجربه میکنند که صاحبان سگها گزارش میدهند. مطالعات اخیر نیز این مشاهدات را تایید میکنند.
به عنوان مثال، پژوهشگران ژاپنی در سال ۲۰۲۱ نشان دادند که چند دقیقه نوازش گربه باعث افزایش سطح اکسیتوسین در صاحبان آنها میشود. در این مطالعه، شرکتکنندگان با گربههای خود تعاملی کوتاه داشتند و سطح هورمونشان اندازهگیری شد. نتایج نشان داد وقتی افراد گربهشان را نوازش میکردند و با صدای آرام با آن حرف میزدند، سطح اکسیتوسین در بزاقشان بالا رفت، در حالی که وقتی بدون گربه فقط استراحت میکردند، چنین افزایشی رخ نداد.
نوازش گربه و حتی صدای خرخر آن باعث آزادشدن اکسیتوسین در مغز انسان میشود. مطالعهای در سال ۲۰۰۲ نشان داد که این افزایش اکسیتوسین، کورتیزول را کاهش میدهد و میتواند فشار خون و حتی درد را کم کند.
مطالعات نشان میدهند تماس فیزیکی آرام با گربه مانند نوازش یا در آغوش گرفتن، باعث افزایش اکسیتوسین در هر دو میشود، البته اگر گربه احساس نکند مجبور به چنین کاری شده است.
در آزمایش ۱۵ دقیقهای، گربههایی که بهطور طبیعی نزد صاحبان خود میآمدند، روی پا مینشستند یا بدن خود را میچسباندند، افزایش اکسیتوسین داشتند. گربههای مضطرب یا خجالتی، وقتی نوازش اجباری دریافت کردند، سطح اکسیتوسینشان کاهش یافت.
اعتماد گربه به انسان فوری نیست، اما وقتی شکل گرفت، با همان هورمونی تقویت میشود که انسانها را به والدین، شریک زندگی و دوستان پیوند میدهد
کلید ایجاد پیوند با گربه، درک نحوه ارتباط آنهاست. گربهها برخلاف سگها به تماس چشمی طولانی برای برقراری پیوند نیاز ندارند و بیشتر با نشانههای ظریف مانند چشمک آهسته اعتماد و امنیت خود را نشان میدهند.
خرخر کردن نیز در ایجاد پیوند موثر است؛ صدای کمفرکانس خرخر نه تنها برای گربهها مفید است، بلکه در انسانها هم آرامبخش است، باعث کاهش ضربان قلب و فشار خون میشود و اکسیتوسین این اثرات را تقویت میکند.
مطالعات نشان میدهند که سطح اکسیتوسین در تعامل انسان و سگ معمولاً بالاتر از تعامل انسان و گربه است. در آزمایشی در سال ۲۰۱۶، سطح اکسیتوسین سگها بعد از ۱۰ دقیقه بازی ۵۷ درصد افزایش یافت، اما در گربهها فقط حدود ۱۲ درصد افزایش پیدا کرد.
این تفاوت به تاریخچه زندگی آنها برمیگردد: سگها از ابتدا حیواناتی اجتماعی و گروهی بودند و برای زندگی با انسان اهلی شدند، بنابراین محبت و تعامل با انسان برایشان طبیعی است. اما گربهها شکارچیان تنها بودهاند و نیازی به نمایش محبت آشکار برای بقا نداشتند. بنابراین گربهها فقط زمانی رفتار محبتآمیز از خود نشان میدهند که واقعاً احساس امنیت و راحتی کنند. در گربهها، اکسیتوسین فقط زمانی آزاد میشود که آنها واقعاً احساس امنیت کنند.
اعتماد گربه به انسان فوری نیست و باید به دست آید. اما وقتی شکل گرفت، با همان هورمونی تقویت میشود که انسانها را به والدین، شریک زندگی و دوستان پیوند میدهد. پس دفعه بعد که گربهتان از آن سوی مبل با چشمک آهسته سلام کرد یا روی پاهای شما خزید و خرخر کرد، بدانید اتفاقی نامرئی در حال رخ دادن است: اکسیتوسین در مغز شما و گربهتان افزایش مییابد، اعتماد شکل میگیرد و استرس روزمره کاهش مییابد. گربهها به شیوه خودشان، راز باستانی عشق را لمس کردهاند.