به گزارش بهداشت نیوز، سنگ کلیه به دلیل رسوب نمک و مواد معدنی در کلیه ایجاد می شود که اغلب در سنین 30 تا 50 سالگی و به صورت سنگ های کلسیمی، اسید اوریکی، استروویتی یا سیستینی دیده می شود و در این بین سنگ های کلسیمی، به ویژه کلسیم اگزالات شیوع بیشتری دارد.
از عوامل ایجاد کننده سنگ کلیه می توان به مصرف ناکافی مایعات، رژیم غذایی، سابقه خانوادگی سنگ کلیه، چاقی و برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، پرکاری پاراتیروئید یا عفونت‌های مزمن ادراری اشاره کرد. اما با پیروی از رژیم غذایی مناسب، می‌توان از تشکیل سنگ‌های جدید جلوگیری کرد یا احتمال عود آن را کاهش داد.
مصرف فراوان مایعات:
نوشیدن آب به رقیق شدن مواد سنگ ساز کمک می کند و احتمال تشکیل سنگ را کاهش می دهد.
روزانه دست کم دو تا دو و نیم لیتر یا 10 فنجان مایعات بنوشید تا رنگ ادرار کم رنگ یا سفید رنگ شود. که لازم است نیمی از این مایعات شامل آب باشد.
برای نوشیدن مقدار کافی مایعات، باید در هر وعده غذایی، در فواصل وعده های غذایی، در زمان خواب و نصف شب زمانی که برای دفع ادار از خواب بیدار می شوید، یک لیوان مایعات بنوشید که بهتر است آب باشد.
مصرف مایعات بیشتر، به میزان 3 لیتر در روز، برای جبران تعریق زیاد ناشی از ورزش شدید یا محیط بیش از حد گرم یا خشک ضروری است.
محدود نمودن مصرف نمک:
نمک با افزایش میزان کلسیم ادرار، موجب افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه می شود. بنابراین توصیه می شود به نکات زیر توجه کنیم:
پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، غذاهای کنسروی، تنقلات شور و پر نمک مانند چیبس و پفک
خودداری از گذاشتن نمکدان در سفره یا میز غذا
بهبود طعم غذا با استفاده از سبزی های تازه و معطر، لیموترش و سایر ادویه ها مانند زنجبیل و پودر سیر به جای نمک
محدود کردن مصرف غذاهای شور مثل آجیل شور، خیارشور و کلم شور
توجه به برچسب مواد غذایی در هنگام خرید و انتخاب مواد غذایی با کمترین میزان نمک
پرهیز از مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات زیاد:
برخی از میوه ها و سبزی ها حاوی مقادیر زیادی اگزالات است که از طریق افزایش اگزالات ادرار می تواند سبب تشکیل سنگ های کلسیم اگزالات شود. از جمله مواد عذایی حاوی اگزالات بالا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سنجد، اسفناج، چغندر، بادمجان، سیب زمینی، کرفس و تره فرنگی
آجیل و کره بادام زمینی
چای سیاه غلیظ
شکلات و کاکائو
سبوس گندم و جوانه گندم
توت ها (به عنوان مثال توت فرنگی، شاه توت) و انجیر خشک
سویا سس
مصرف کافی کلسیم در رژیم غذایی:
برخلاف تصور عموم، حذف کامل کلسیم از رژیم غذایی تنها مفید نیست، بلکه ریسک تشکیل سنگ را افزایش می دهد. کلسیم به اگزالات موجود در وعده های غذایی متصل می شود و از تشکیل سنگ های اگزالاتی جلوگیری می کند. بنابراین توصیه می شود در کنار همه وعده های غذایی از منابع حاوی کلسیم مانند لبنیات کم چرب و کم نمک مانند شیر، ماست و پنیر استفاده شود. اما باید توجه داشته باشیم که از مصرف مکمل‌های کلسیم بدون تجویز پزشک یا متخصص تغذیه خودداری کنیم.
محدود کردن مصرف پروتئین حیوانی:
رژیم‌های غذایی غنی از گوشت قرمز، مرغ و ماهی با افزایش میزان اسید اوریک ادرار و کاهش PH ادرار، احتمال تشکیل سنگ کلیه، به ویژه سنگ های اسید اوریکی را افزایش می دهد. مصرف متعادل پروتئین حیوانی و جایگزینی بخشی از آن با پروتئین گیاهی (مانند حبوبات) توصیه می‌شود.
مصرف کافی میوه و سبزی:
میوه ها و سبزی ها به عنوان منابع خوبی از پتاسیم، سیترات، منیزیم و فیبر، می توانند به کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه کمک کنند. به ویژه مرکبات و لیموترش به دلیل داشتن مقادیر بالای سیترات مانع از تشکیل سنگ های کلسیمی می شود.
پرهیز از مصرف مکمل های حاوی ویتامین C با دوز بالا:
دوزهای بالای ویتامینC می تواند باعث افزایش اگزالات ادرار شود.
دکتر «سیده پریسا موسویان»، کارشناس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شیراز
