به گزارش بهداشت نیوز، تولیدکنندگان دارو هنوز نفس می‌کشند اما به سختی. بازار دارویی کشور هم همزمان با هشدار نسبت به بروز کمبودها در زمستان با افزایش قیمت‌ها مواجه شده است. وضعیتی که باعث شده از یک سو زنجیره تامین با مشکلات متعددی از جمله عدم دریافت ارز و مطالبات‌شان دست و پنجه نرم ‌کند و از سوی دیگر بیماران و داروخانه‌ها هم به دلیل افزایش قیمت‌های دارویی و عدم ورود به موقع سازمان‌های بیمه‌گر به‌شدت تحت فشار باشند.

اواسط آذر امسال سیدابراهیم هاشمی، رئیس هیات مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران از بدهی عجیب زنجیره تامین دارو خبر داده و گفته بود «شرکت‌های پخش دارو تا پایان آبان ۱۵۷ هزار میلیارد تومان از مجموع بازار دارویی کشور طلب دارند که اگر تامین نشود، مشکلاتی به ویژه در سه ماه پایان سال رقم خواهد زد.» همان زمان هم شهرام کلانتری، رئیس انجمن داروسازان ایران هشدار داد که با وجود تلاش‌های سازمان غذا و دارو، قفسه‌ها و انبار داروخانه‌ها در ماه‌های اخیر لاغرتر شده و در حال از دست دادن ذخایر استراتژیک موجود هستیم. البته مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو ضمن عذرخواهی از مردم بابت کمبود حتی «یک قلم» دارو، تأکید کرده «بدون اصلاح قیمت دارو و تجهیزات پزشکی در شرایط تورمی، امکان تداوم فعالیت پایدار تولیدکنندگان وجود ندارد. اگر اصلاح قیمت‌ها در سال‌ گذشته انجام نمی‌شد، بخش قابل توجهی از صنایع دارویی کشور امروز از چرخه تولید خارج شده بودند.»‌

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که بیماران اختلاف افزایش قیمت‌های جدید را از جیب پرداخت می‌کنند. دلیل این مساله را چندی پیش محمدمهدی ناصحی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت توضیح داده و گفته بود «با افزایش نرخ دارو، یک بازه زمانی برای تصحیح قیمت در سیستم تاخیر وجود دارد.» بازه‌ای که بیماران را مجبور به پرداخت مابه‌التفاوت افزایش قیمت می‌کند.

به همین دلیل این روزها فضای مجازی پر شده از گلایه‌هایی که بیماران مطرح می‌کنند، این که داروهایشان را دو تا سه برابر قیمت روزهای گذشته خریداری می‌کنند و بیمه‌های پایه دچار عقب‌ماندگی نسبت به قیمت‌گذاری‌های جدید هستند. این که آملودیپین از ۶۵ هزار تومان به ۱۶۰ هزار تومان رسیده و کاپتوپریل از ۶۵ هزار تومان به ۱۴۵ هزار تومان و کلومیپرامین از ۱۰۰ هزار تومان به ۱۴۵ هزار تومان.

اصلاح قیمت‌ها ضرورت دارد
محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره دلایل روند افزایشی قیمت‌ها در بازار دارویی کشور  می‌گوید: افزایش قیمت داروها ناشی از شرایط تورمی و رشد نرخ ارز است. اصلاح قیمت دارو و تجهیزات پزشکی یک ضرورت است تا تولیدکنندگان بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند و نیاز دارویی مردم به‌طور پایدار تأمین شود. اگر این اصلاح انجام نمی‌شد، بسیاری از صنایع دارویی کشور امروز امکان ادامه فعالیت نداشتند. بنابراین افزایش قیمت‌ها نه یک انتخاب، بلکه شرط تداوم تولید و جلوگیری از کمبود دارو است.

بیمه‌ها تاخیر دارند
او درباره این که چرا تغییر قیمت‌ها امسال چند باره رخ داده و این وضعیت پوشش بیمه‌ای داروها را مختل می‌کند، توضیح می‌دهد: تغییر چندباره قیمت‌ها نتیجه نوسانات شدید اقتصادی و ارزی است که تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده است. در صورت عدم اصلاح قیمت در مقاطع مختلف، صنایع دارویی دچار بحران می‌شدند. این تغییرات به‌طور مستقیم بر بیمه‌ها اثر گذاشته و باعث تأخیر در پوشش هزینه‌ها شده، اما هدف اصلی این اصلاحات حفظ جریان تولید و تأمین دارو برای مردم بوده است.

سخنگوی سازمان غذا و دارو ادامه می‌دهد: در شرایط تورمی و تحریم‌های ارزی، وعده ثبات کامل قیمت‌ها امکان‌پذیر نیست. در صورت پرداخت به‌موقع مطالبات، تأمین ارز و اجرای درست قراردادها، زنجیره تامین به‌طور طبیعی ذخایر و ثبات نسبی ایجاد خواهد کرد. بنابراین ثبات قیمت‌ها وابسته به همکاری دولت، مجلس و سایر ارکان تصمیم‌گیر است و تنها در صورت تحقق این شرایط می‌توان انتظار داشت افزایش قیمت‌ها در بازه‌های مشخص انجام شود.

مقصر کیست؟ ‌
هاشمی درباره این که در چنین شرایطی مردم بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند و مقصر این عدم هماهنگی کیست، می‌گوید: در هر بخشی که قصور و کم‌کاری مربوط به ما باشد ابایی از عذرخواهی نداریم. پاسخگویی به مردم وظیفه ماست و بابت مشکلات مقطعی هم عذرخواهی می‌کنیم. اما هماهنگی میان زنجیره تامین شامل تولیدکنندگان، شرکت‌های پخش، داروخانه‌ها و نهادهای بیمه‌ای نیازمند پرداخت به‌موقع مطالبات و تأمین ارز است. عقب‌افتادگی در پرداخت‌ها و محدودیت‌های ارزی از عوامل اصلی است که با هماهنگی بیشتر قابل رفع است.

هشدارها جدی است
او درباره کمبودهای احتمالی در فصل زمستان با توجه به مشکلات صنعت دارو و مطالبات پرداخت نشده هم عنوان می‌کند: رئیس سازمان غذا و دارو چند روز پیش عنوان کرد برای کمبود حتی یک قلم دارو هم از مردم عذرخواهی می‌کنیم و اجازه شکل‌گیری کمبودهای جدی را نمی‌دهیم. با وجود مشکلات تولیدکنندگان و مطالبات معوقه، جلسات مدیریت تأمین دارو به‌طور مستمر برگزار می‌شود و نتایج خوبی هم داشته است. اما به هر حال هشدارها جدی هستند و ما با مدیریت بحران، حمایت از تولید داخل و هم‌افزایی دستگاه‌ها تلاش می‌کنیم نگرانی بیماران به کمبود گسترده تبدیل نشود و تأمین پایدار دارو ادامه داشته باشد.

این بحران ادامه دارد؟
 ریشه‌ بحران در بازار دارویی کشور را می‌توان از چند منظر بررسی کرد؛ اول افزایش هزینه‌های تولید ناشی از نوسان ارز و گران شدن مواد اولیه، دوم موانع وارداتی و تأخیر در تخصیص ارز، سوم معوقات سنگین بیمه‌ها به داروخانه‌ها و توزیع‌کنندگان و در برخی موارد اختلال در تأمین مواد و خطوط تولید.

نقش بیمه‌ها و معوقات مالی آنها هم یکی از محوری‌ترین نکات این بحران است. بدهی سازمان‌های بیمه‌گر -از جمله تأمین اجتماعی- به مراکز درمانی، داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش به اعداد هنگفتی رسیده و باعث تضعیف زنجیره تأمین شده است، به‌طوری‌که داروخانه‌ها و توزیع‌کنندگان از دریافت‌نکردن مطالبات شکایت دارند و برخی خطوط تولید نیز به‌خاطر کمبود نقدینگی ضعیف یا متوقف شده‌اند.

مجموع این شرایط بازار دارویی کشور را طی ماه‌های اخیر تحت فشار قرار داده است. این در حالی است که متولیان، افزایش قیمت‌ها را با شاخص‌های کلان توجیه می‌کنند اما تجربه‌های میدانی بیماران و هشدارهای سندیکاها نشان می‌دهد که تا زمان رفع معوقات، تضمین پوشش کامل بیمه‌ای و ثبات در تخصیص ارز، فشار بر دسترسی و توان پرداخت مردم ادامه دارد و تداوم افزایش قیمت‌ها و بحران کمبودها دور از انتظار نیست. اگر مسئولان نهادهای مالی و سیاست‌گذار از جمله بیمه‌ها، وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو اقدامات سریع و هماهنگ انجام ندهند، ریسک گسترش کمبودها و افزایش پرداخت مستقیم از جیب بیماران بالاتر هم خواهد رفت.

منبع: همشهری آنلاین