در حالی که زوال عقل، یکی از دلایل احتمالی مشکلات حافظه محسوب می‌شود اما موارد بسیار دیگری نیز وجود دارد که ممکن است فرد را در به خاطر سپردن چیزها با مشکل مواجه کند و همه آنها دائمی یا خطرناک نیستند.
به گزارش ایسنا، با افزایش سن، طبیعی است که تغییراتی در حافظه خود تجربه کنیم. ممکن است فراموش کنید که کلیدهای خود را کجا گذاشته‌اید و یا اینکه به خاطر آوردن یک نام، بیش از گذشته طول بکشد. این نوع از دست دادن حافظه معمولا خفیف است و شما را از انجام فعالیت‌های روزمره باز نمی‌دارد. پزشکان اغلب از این مورد به عنوان «کاهش حافظه مرتبط با سن» یاد می‌کنند و بخشی طبیعی از پیری است.
از سوی دیگر، زوال عقل چیزی بیش از فراموشی و این بیماری است که بر حافظه، تفکر و استدلال تاثیر می‌گذارد به گونه‌ای که با گذشت زمان بدتر می‌شود و در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند. بیماری آلزایمر، شایع‌ترین نوع زوال عقل است، اما انواع دیگری نیز مانند زوال عقل عروقی، زوال عقل اجسام لویی و زوال عقل پیشانی-گیجگاهی نیز وجود دارد.
با این حال، بسیاری از موارد از دست دادن حافظه ناشی از علل قابل درمان هستند. استرس، اضطراب یا افسردگی می‌توانند بر چگونگی پردازش و به خاطر سپردن اطلاعات توسط مغز تاثیر بگذارند. وقتی فردی استرس زیادی دارد یا احساس افسردگی می‌کند، ممکن است فراموشکار یا حواس‌پرت به نظر برسد، اما این مورد، معمولا موقتی است.
نتایج تحقیقی که در نشریه «پزشکی روانشناختی» (Psychological Medicine) منتشرشده، نشان داد که افسردگی در بزرگسالان مسن با نمرات پایین‌تر حافظه مرتبط است، اما علائم اغلب با درمان بهبود می‌یابند. کمبود خواب نیز یکی دیگر از علل شایع مشکلات حافظه است. مغز برای پردازش خاطرات به استراحت نیاز دارد و خواب نامناسب می‌تواند تفکر واضح را دشوارتر کند. اختلالات خواب مانند آپنه خواب نیز می‌تواند بر توجه و تمرکز تاثیر بگذارد و منجر به فراموشی شود.
برخی از داروها نیز می‌توانند موجب اختلال در حافظه شوند مانند داروهایی که برای درمان آلرژی، درد، اضطراب یا فشار خون بالا استفاده می‌شوند. مصرف این نوع داروها می‌توانند باعث سردرگمی یا مشکلات حافظه، به ویژه در بزرگسالان مسن می‌شوند، بنابراین صحبت با پزشک در مورد عوارض جانبی داروی تجویز شده، می‌تواند به تشخیص اینکه آیا دارو علت اختلال حافظه شما است یا خیر، کمک کند.
سایر بیماری‌های پزشکی، مانند مشکلات تیروئید، کمبود ویتامین B۱۲ یا عفونت‌ها، نیز می‌توانند باعث از دست دادن حافظه شوند. در این موارد، درمان بیماری زمینه‌ای اغلب منجر به بهبود حافظه خواهد شد؛ به عنوان مثال، نتایج تحقیقات نشان داده است که سطح پایین ویتامین B۱۲ می‌تواند منجر به گیجی و مشکلات حافظه شود، اما این علائم ممکن است با مصرف مکمل‌ها بهبود یابند.
همچنین وضعیتی به نام اختلال شناختی خفیف (MCI) وجود دارد که مرحله‌ای بین پیری طبیعی و زوال عقل است. افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف ممکن است نسبت به همسالان خود متوجه مشکلات جدی‌تر حافظه شوند، اما همچنان می‌توانند به طور مستقل عمل کنند. برخی از افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف در نهایت دچار زوال عقل می‌شوند، در حالی که برخی دیگر به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. به همین دلیل است که معاینات منظم و آزمایش‌های حافظه در تشخیص زوال عقل مهم هستند.
سایت ساینس گزارش کرد، از دست دادن حافظه می‌تواند علل زیادی داشته باشد و همیشه به معنای زوال عقل نیست. اگر متوجه تغییراتی در حافظه چه خودتان و چه در شخص دیگری شدید بهترین توصیه این است که برای ارزیابی مناسب مشکل حافظه به پزشک مراجعه کنید. دریافت کمک زودهنگام می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند، به خصوص اگر علت قابل درمان باشد.
