به گزارش بهداشت نیوز، آرش ذبیحیان دکترای داروسازی به بررسی جنبه‌های علمی، رفتاری و ژنتیکی این بیماری پرداخت و راهکارهای پیشگیری از آن را تشریح کرد و گفت: سرطان سینه دیگر تنها یک بیماری جسمی نیست؛ بلکه به نمادی از آگاهی و پیشگیری در میان بانوان جهان تبدیل شده است.
وی با اشاره به نقش عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی در بروز این سرطان، انجام ماموگرافی سالانه از سن ۴۰ سالگی و اصلاح عادات تغذیه‌ای و رفتاری را از مهم‌ترین راهکارهای کاهش خطر ابتلاء دانست. آمارها نگران‌کننده است، اما علم پزشکی امروز توانسته با رویکردهای نوین مانند ماموگرافی دیجیتال، ام‌آرآی تخصصی و بهره‌گیری از هوش مصنوعی در تفسیر تصاویر، به شناسایی توده‌های مشکوک در مراحل اولیه کمک کند.
وی با اشاره به نقش ژن‌های مؤثر در این بیماری افزود: ژن‌های BRCA1 و BRCA2 (برکای یک و دو) از جمله ژن‌هایی هستند که به‌عنوان محافظ ضد تومور در بدن عمل می‌کنند. اما وقتی در معرض عوامل آسیب‌زا مانند سیگار، الکل، آلودگی و رادیکال‌های آزاد قرار می‌گیرند، عملکرد طبیعی‌شان مختل شده و احتمال بروز تومور افزایش می‌یابد.
این کارشناس حوزه سلامت خاطرنشان کرد: سرطان سینه صرفاً در اثر وراثت ایجاد نمی‌شود، بلکه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی آن را تحریک می‌کند. زندگی شهری مدرن، استرس مزمن و سبک تغذیه ناسالم به‌عنوان سه عامل مهم در آسیب به سیستم دفاعی بدن و افزایش احتمال جهش سلولی محسوب می‌شوند
از نگاه ذبیحیان، یکی از عوامل پرخطر در میان زنان، چاقی و افزایش وزن است که نه‌تنها خطر سرطان سینه را بالا می‌برد؛ بلکه با مختل کردن تعادل هورمون‌های زنانه، زمینه ابتلاء به سایر سرطان‌ها را نیز فراهم می‌کند.
به گفته وی، رعایت رژیم غذایی سالم سرشار از سبزی‌های تازه، خودداری از مصرف چربی‌های اشباع، پرهیز از استرس و انجام ورزش منظم می‌تواند دفاع طبیعی بدن را تقویت و خطر ابتلاء به بیماری را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد.
وی به‌ضرورت غربالگری منظم تأکید کرد و توضیح داد: ماموگرافی بهترین و مطمئن‌ترین راه تشخیص زودهنگام است. این آزمایش در ایران از سن چهل‌سالگی به بعد توصیه می‌شود و لازم است سالی یک‌بار انجام گیرد. چراکه ماموگرافی می‌تواند تا ده سال پیش از آنکه فرد متوجه توده‌ای شود، علائم اولیه را شناسایی کند.
وی افزود؛ همراه با ماموگرافی، انجام معاینات شخصی ماهانه (خودآزمایی سینه) و مراجعه دوره‌ای به متخصص زنان از الزامات پیشگیری است.
به گفته این داروساز، هرگونه تغییر ظاهری در سینه، از جمله فرورفتگی نوک پستان، ترشح غیرطبیعی (به‌ویژه خون)، سفتی یا برجستگی در زیر بغل و تغییرات پوستی، باید جدی گرفته شود. بسیاری از توده‌ها ممکن است خوش‌خیم باشند، اما تشخیص دقیق تنها با نظر پزشک متخصص امکان‌پذیر است و هرگونه تعلل در ارزیابی طبی می‌تواند به گسترش بیماری بینجامد.
ذبیحیان گفت: در مقایسه با ام‌آرآی و سونوگرافی، ماموگرافی به دلیل دسترسی آسان‌تر و دقت مناسب‌تر در غربالگری اولیه ارجح است. سایر روش‌ها معمولاً برای بررسی‌های تکمیلی یا در موارد خاص مورداستفاده قرار می‌گیرند.
وی درباره روند پیشرفت بیماری خاطرنشان کرد: سرطان سینه معمولاً در پنج مرحله مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ از مرحله صفر که محدود به یک توده کوچک است تا مرحله چهار که بافت‌های لنفی و اندام‌های دیگر را درگیر می‌کند. نوع این توده‌ها بر اساس یافته‌های بافت‌شناسی به دودسته تهاجمی و غیرتهاجمی تقسیم می‌شود که شدت درمان باتوجه‌به آن تعیین می‌گردد. در مراحل اولیه، درمان معمولاً با داروهای ضد هورمون یا شیمی‌درمانی محدود انجام می‌شود، اما در مراحل پیشرفته‌تر ممکن است جراحی یا برداشتن کامل سینه ضرورت یابد.
ذبیحیان همچنین به جنبه روحی بیماران اشاره کرد و گفت: یکی از حساس‌ترین بخش‌های درمان، حفظ روحیه بیمار است. افسردگی و اضطراب می‌تواند روند پاسخ‌دهی به درمان را کند، کند. حمایت خانواده، مشاوره‌های روان‌شناسی و گروه‌های همیاری در کنار درمان دارویی، مکمل‌های مؤثر در فرایند بهبودی هستند.
وی درباره جراحی‌های زیبایی بعد از برداشت سینه هشدار داد و توضیح داد: انجام جراحی ترمیمی در ناحیه‌ای که قبلاً درگیر سرطان بوده باید با نظر دقیق پزشک متخصص انجام شود. هرگونه دست‌کاری غیرتخصصی یا تزریق مواد زیبایی در سینه‌هایی که سابقه جراحی یا درمان سرطان دارند، ممکن است خطر عود بیماری را افزایش دهد یا سبب انتقال سلول‌های سرطانی به سینه دیگر شود.
ذبیحیان درباره مسئله سرطان سینه در مردان نیز پرداخت؛ موضوعی که کمتر در جامعه موردتوجه قرار می‌گیرد و گفت: هرچند بروز سرطان سینه در مردان نادر است، اما در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری دارند، خصوصاً اگر مادر یا خواهر مبتلا باشند، خطر وجود دارد. مردانی که از استروئیدها یا هورمون‌های تزریقی استفاده می‌کنند نیز باید هوشیار باشند، زیرا این مواد می‌تواند تعادل طبیعی هورمون‌ها را به هم بزنند و زمینه بروز بیماری را فراهم کنند.
وی در مصاحبه با رادیو گفتگو خاطر نشان کرد: برای مردان غربالگری عمومی ضرورتی ندارد، اما در صورت وجود سابقه خانوادگی، انجام آزمایش ژنتیکی برای بررسی ژن‌های BRCA توصیه می‌شود. این آزمایش با نمونه خون انجام شده و در صورت مثبت‌بودن پاسخ، پزشک تصمیم‌گیری درمانی انجام می‌دهد.
