خبرگزاری مهر - گروه استانها: در حالی که بحران انرژی در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های اصلی کشور بدل شده، استان کرمان با بهره‌گیری هوشمندانه از موقعیت اقلیمی منحصر به فرد خود، گام‌های بلندی در مسیر توسعه انرژی‌های تجدید پذیر برداشته است. شدت بالای تابش خورشید، پهنه‌های گسترده و زیرساخت‌های رو به رشد، کرمان را به بستری ایده آل برای سرمایه گذاری در حوزه انرژی خورشیدی تبدیل کرده‌اند؛ تا جایی که امروز این استان در صدر جدول احداث و بهره برداری از نیروگاه‌های خورشیدی کشور قرار دارد. از نیروگاه‌های خانگی کوچک تا پروژه‌های مگاواتی در مقیاس صنعتی، کرمان به نماد یک حرکت موفق و آینده‌نگر در عرصه تولید انرژی پاک بدل شده است.
با راه اندازی بیش از ۲۵۴ مگاوات ظرفیت خورشیدی و صدور مجوز برای هزاران مگاوات دیگر، استان کرمان توانسته فراتر از نیاز مصرفی خود، به یکی از تولیدکنندگان اصلی برق در کشور تبدیل شود و برق تولیدی کرمان با ورود به شبکه سراسری برق، نقش مؤثری در تأمین پایدار انرژی کشور ایفا می‌کند. این موفقیت البته بدون هماهنگی چند جانبه بین بخش خصوصی، دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها و نهادهای سیاست‌گذار امکان‌پذیر نبوده است. کرمان اکنون به الگویی در زمینه تسهیل فرآیندهای اداری، جذب سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های انرژی خورشیدی تبدیل شده است؛ الگویی که می‌تواند پاسخ ایران به چالش‌های بزرگ انرژی در دهه آینده باشد.
رتبه نخست کرمان در ساخت نیروگاه‌های خورشیدی
رئیس اندیشکده انرژی اتاق بازرگانی استان کرمان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: تعداد نیروگاه‌های خورشیدی در کرمان متفاوت است، چرا که در این استان نیروگاه‌هایی در اندازه خانگی به طور گسترده نصب شده است.
محمدعلی پورامیری، ادامه داد: این نیروگاه‌ها اغلب از ظرفیت‌های ۵ کیلووات (خانگی) تا چند صد کیلووات (صنعتی‌ها) هستند. همچنین نیروگاه‌های مگاوات سایز در واقع نیروگاه‌های تأمین شبکه فشار متوسط و شبکه فشار قوی کشور هستند.
وی با اشاره به اینکه کرمان همه این محدوده نیروگاهی را دارا است، افزود: استان کرمان در حال حاضر رتبه اول ساخت نیروگاه‌های خورشیدی را در کشور دارد.
لزوم اصلاح ارزش گذاری انرژی
پور امیری، با بیان اینکه در این حوزه چندین کار باید به صورت موازی انجام شود، عنوان کرد: باید ارزش گذاری انرژی را اصلاح کنیم تا مصرف صنایع، مصرف کنندگان خصوصی و عمومی صحیح‌تر شود و در ابتدا باید این کالا به عنوان انرژی برای مردم ارزشمند شود.
وی افزود: طبق آمار منتشر شده از سوی وزارت نیرو در چند ماه گذشته، در زمان پیک حدود ۲۵ درصد برق کشور را به دلیل ناترازی از دست دادیم که حدود ۲۴ تا ۲۵ گیگاوات است.
وی یادآور شد: استان کرمان هم در بخش خصوصی فعال‌های بسیار موفقی دارد که در کل کشور در حال فعالیت هستند و هم بخش‌های تابعه وزارت و ادارات توزیع برق و برق منطقه‌ای کرمان جزو شرکت‌های پیشرو کشور به شمار می‌رود.
پور امیری، گفت: نیروگاه‌های خانگی و صنعتی در راستای کسب درآمد می‌توانند قراردادهای ۲۰ ساله خرید تضمینی با وزارت نیرو منعقد کنند و معمولاً این ظرفیت‌ها تا حدود ۲۰۰ کیلووات فعال است.
وی ادامه داد: متقاضیان می‌توانند با مراجعه به شرکت‌های برق و سامانه مخصوص این کار، برای ثبت نام اقدام و در این مسیر اقدام به سرمایه گذاری کنند.
رئیس اندیشکده انرژی اتاق بازرگانی استان کرمان اظهار کرد: البته مدل‌های دیگری برای ظرفیت‌های بالاتر وجود دارد که می‌توانند برق تولیدی خود را در بورس انرژی عرضه کنند و این کار یکی از بهترین اقداماتی است که در دو سال اخیر برای نجات صنعت برق انجام شده است.
عدم توسعه انرژی‌های تجدید پذیر در کرمان
رئیس اندیشکده انرژی اتاق بازرگانی استان کرمان گفت: استان کرمان در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر پیشرو جزو اولین‌های کشور بوده است و سال‌ها قبل از بحران در زمینه انرژی کار را آغاز کرده بود.
پور امیری، دلیل عدم توسعه کافی انرژی‌های تجدید پذیر را ملی دانست و بیان کرد: به دلیل غنی بودن در انرژی فسیلی کمی از این حوزه غافل شدیم و باید به این حوزه سرعت داده شود.
وی گفت: شاید بهتر بود به جای استفاده بیش از حد و غیرمنطقی از نعمت خدادادی انرژی‌ها و ذخایر فسیلی کشور، با صادراتشان خلق ثروت می‌کردیم.
وی ادامه داد: با ترکیب سیستم‌های تجدید پذیر و اقدام سریع‌تر می‌توانستیم درآمدزایی بیشتری را برای کشور ایجاد کنیم.
پور امیری، بیان کرد: با توجه به شدت تابش بالا و خوبی که کرمان دارد در صورت توسعه حوزه انرژی‌های تجدید پذیر حتی می‌توانیم ذخایر فسیلی را بهتر حفظ کرده و باعث ایجاد درآمد بیشتر برای کشور شویم.
وی یادآور شد: در اطراف کشورمان پاکستان، عراق و بسیاری از کشورها به منابع انرژی ما احتیاج دارند و ما می‌توانیم تبدیل به صادرکننده بسیار قوی شویم و باعث می‌شود که امنیت کشور هم به لحاظ سیاسی بیشتر شود، چرا که همسایگان برای تأمین نیازهایشان به ما وابسته می‌شوند و همین امر باعث قدرتمندتر شدن کشور می‌شود.
عدم توسعه انرژی‌های تجدید پذیر در کرمان
رئیس اندیشکده انرژی اتاق بازرگانی استان کرمان گفت: استان کرمان در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر پیشرو و جزو اولین‌های کشور بوده است و سال‌ها قبل از بحران در زمینه انرژی کار را آغاز کرده بود.
پور امیری، دلیل عدم توسعه کافی انرژی‌های تجدید پذیر را ملی دانست و بیان کرد: به دلیل غنی بودن در انرژی فسیلی کمی از این حوزه غافل شدیم و باید به این حوزه سرعت داده شود.
وی گفت: شاید بهتر بود به جای استفاده بیش از حد و غیرمنطقی از نعمت خدادادی انرژی‌ها و ذخایر فسیلی کشور، با صادراتشان خلق ثروت می‌کردیم.
وی افزود: با ترکیب سیستم‌های تجدید پذیر و اقدام سریع‌تر می‌توانستیم درآمدزایی بیشتری را برای کشور ایجاد کنیم.
پور امیری، بیان کرد: با توجه به شدت تابش بالا و خوبی که کرمان دارد در صورت توسعه حوزه انرژی‌های تجدید پذیر حتی می‌توانیم ذخایر فسیلی را بهتر حفظ کرده و باعث ایجاد درآمد بیشتر برای کشور شویم.
وی یادآور شد: در اطراف کشورمان پاکستان، عراق و بسیاری از کشورها به منابع انرژی ما احتیاج دارند و ما می‌توانیم تبدیل به صادرکننده بسیار قوی شویم و باعث می‌شود که امنیت کشور هم به لحاظ سیاسی بیشتر شود چرا که همسایگان برای تأمین نیازهایشان به ما وابسته می‌شوند و همین امر باعث قدرتمندتر شدن کشور می‌شود.
بانک‌ها سرعت سرمایه گذاری را سرعت بخشند
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به ظرفیت بالای استان کرمان برای تولید انرژی خورشیدی اظهار کرد: باید تمام ظرفیت‌ها و امکانات استان کرمان در این زمینه به کار گرفته شود.
شهباز حسن پور با تاکید بر لزوم توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در استان کرمان افزود: باید بستر سرمایه گذاری در این استان بیش از پیش فراهم شده و این فرایند تسهیل شود.
وی گفت: در این راستا فرآیند واگذاری زمین مورد نیاز برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی از ۱۶ استعلام به دو استعلام کاهش یافته است.
نماینده مردم کرمان و راور گفت: دستگاه‌های متولی و همچنین بانک‌ها باید با سرمایه گذاران همراه باشند و به سرمایه گذارب در زمینه انرژی خورشیدی سرعت بخشند.
وی با اشاره به حمایت دولت از سرمایه گذاران در حوزه انرژی‌های تجدید پذیر افزود: شرایط اقلیمی کرمان، این استان را به منطقه بسیار مناسب برای انرژی خورشیدی تبدیل کرده است.
حسن پور، یادآور شد: در حال حاضر استان کرمان رتبه اول کشور در زمینه استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر را دارد.
کرمان در رأس هرم تولید انرژی خورشیدی کشور
چندی پیش هم معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان در نشست بررسی چالش‌های تولید و توزیع برق و ایجاد نیروگاه از انرژی‌های تجدید پذیر به ویژه خورشیدی که با حضور معاونان وزیر نیرو در استانداری کرمان برگزار شد، گفت: در حال حاضر استان کرمان با اتصال ۲۵۴ مگاوات انرژی خورشیدی در شبکه، رتبه اول کشوری را به خود اختصاص داده است.
سید مصطفی آیت اللهی موسوی، با بیان اینکه ۸۶۹ مگاوات برق در نقاط مختلف استان در حال احداث است، افزود: پروانه احداث یک هزار و ۸۰۹ مگاوات انرژی خورشیدی نیز در استان کرمان اخذ، زمین در اختیار گذاشته شده و در حال انجام مراحل کار هستند.
موسوی، با بیان اینکه ۴۶۴ مگاوات برق موافقت اولیه صادر شده و ۶ هزار و ۸۰۱ مگاوات نیز درخواست داریم، گفت: در مجموع ۱۶۴ واحد در استان کرمان یا تقاضا دارند یا کار انجام شده و یا پروانه گرفته‌اند.
معاون عمرانی استاندار کرمان افزود: استان کرمان در حال حاضر ۴ هزار مگاوات تولید برق دارد، اما در زمان اوج ۳ هزار و ۸۰۰ مگاوات مصرف می‌کند.
وی تصریح کرد: ۲ هزار مگاوات برق برنامه‌ریزی استان کرمان برای نیروگاه‌های خورشیدی است که هم اکنون حدود ۲۴۰ درصد بیشتر از تعهد در برنامه اجرا یا در موافقت اصولی است.
تسهیل سرمایه گذاری در حوزه انرژی‌های خورشیدی
موسوی، با اشاره به اقدامات استان کرمان برای تسهیل سرمایه گذاری در حوزه انرژی‌های خورشیدی بیان کرد: به عنوان نمونه برای بررسی نیروگاه‌های خورشیدی اختیار تمام به محیط زیست داده شده که مصوبه دولت هم آن را تاکید کرده است.
موسوی گفت: برای زمین نیز توافق شد که به محض مراجعه متقاضی و جانمایی مکان، متقاضی به منابع طبیعی مراجعه کرده و مشخصات زمین را در کوتاه‌ترین زمان دریافت می‌کند تا با مراجعه به ساتبا موافقت اصولی را دریافت کند.
پیشنهاد تفویض صدور موافقت اصولی به صورت پایلوت به کرمان
معاون عمرانی استاندار کرمان گفت: برای تسریع در کار درخواست داریم تا اختیار صدور موافقت اصولی به صورت پایلوت به استان کرمان تفویض شود و بعد از شش ماه آن را ارزیابی کنند.
وی ادامه داد: اهلیت سنجی متقاضیان سرمایه گذاری باید بر اساس شاخص‌هایی صورت گیرد، همچنین تسهیلات سرمایه گذاری برای انرژی‌های خورشیدی مشخص شود.
موسوی، از اهمیت ذخیره سازی تولیدات نیروگاه‌های خورشیدی و فراهم کردن زمینه آن سخن گفت و بیان کرد: کرمان، استانی کشاورزی است و پیشنهاد داریم که مسئول هدایت و برنامه‌ریزی ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی کشاورزی، جهاد کشاورزی باشد و پنل و تجهیزات لازم را وزارت نیرو در اختیار قرار دهد و نصب شود تا بعد از برداشت محصول، پرداخت هزینه صورت گیرد.
وی بیان کرد: با این کار بخشی از موتورپمپ‌ها و باغ‌های پسته و خرما را می‌توانیم به سمت پنل‌های خورشیدی ببریم و مقداری از مصرف و نیاز برق آنها را کاهش دهیم.
موسوی، گفت: ۸۵ شهرداری و ۲ هزار و ۷۰۰ دهیاری در استان کرمان آمادگی دارند تا در زمینه انرژی خورشیدی وارد شوند و به صورت مشارکتی کار را جلو ببرند.
معاون عمرانی استاندار کرمان، همچنین تفویض اختیار به استان را جهت تسریع در سرمایه گذاری صنایع بزرگ در حوزه انرژی خورشیدی را مطرح کرد.
در شرایطی که کشور با چالش‌های جدی در حوزه انرژی مواجه است، عملکرد استان کرمان در توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، نمادی از یک سیاست‌گذاری آینده‌نگر، مشارکت چند جانبه و استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های اقلیمی به شمار می‌رود.
استان کرمان، با بهره‌گیری از شدت بالای تابش خورشید و پهنه‌های وسیع قابل استفاده، توانسته در صدر تولید انرژی خورشیدی کشور قرار گیرد و الگویی قابل تکرار برای دیگر استانها ارائه دهد.
پیشتازی کرمان در احداث و بهره برداری از نیروگاه‌های مقیاس کوچک و بزرگ، علاوه بر پاسخگویی به نیازهای داخلی، امکان ایفای نقش مؤثر در تأمین برق شبکه ملی را نیز فراهم کرده است.
برای توسعه هر چه بیشتر نیروگاه‌های خورشیدی در استان پهناور کرمان نیاز به بسترسازی برای سرمایه گذاری فعال، تسهیل فرآیندهای اداری، کاهش موانع قانونی و مشارکت مؤثر بخش خصوصی، نهادهای دولتی، بانک‌ها و شرکت‌های خدمات رسان است.
همچنین، کارشناسان معتقدند برای تداوم و گسترش این روند، اصلاح ساختار ارزش گذاری انرژی، تدوین مشوق‌های هدفمند، تقویت زیرساخت‌های ذخیره سازی و توزیع و همچنین تدوین مقررات شفاف در حوزه صادرات انرژی‌های تجدید پذیر ضروری است.
در نهایت، آن‌چه در کرمان اتفاق افتاده، صرفاً یک دستاورد استانی نیست، بلکه نشانی روشن از ظرفیت‌های نهفته کشور برای عبور از بحران انرژی و حرکت به سوی توسعه پایدار است؛ ظرفیتی که اگر به موقع شناخته و حمایت شود، می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای کرمان و ایران رقم بزند.
