سرویس جهان مشرق - در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی که از ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ آغاز شد، ایران حملات موشکی گسترده‌ای را علیه مواضع رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی انجام داد. این جنگ، که شدیدترین رویارویی‌های مستقیم بین ایران و رژیم صهیونیستی و همچنین سخت ترین نبرد این رژیم در تاریخ هفتاد و هفت ساله آن به شمار می‌رود، با حملات تجاوزکارانه اسرائیل به ایران شروع شد.
پس از آغاز حملات رژیم صهیونیستی، ایران در پاسخ، با شلیک صدها موشک بالستیک و پهپاد به اهدافی در سرزمین‌های اشغالی، از جمله تل‌آویو، حیفا، و مناطق استراتژیک مانند بلندی‌های جولان، پایگاه‌های نظامی، امنیتی، مراکز اقتصادی و پارک‌های فناوری، به تجاوزات رژیم صهیونیستی واکنش نشان داد.
با وجود تلاش سامانه‌های پدافندی رژیم، مانند گنبد آهنین و پیکان، برای رهگیری این حملات، حجم و دقت موشک‌های ایرانی این سامانه‌ها را ناکارآمد کرد. در جریان این حملات، مراکز استراتژیک به شدت آسیب دید که ضربه‌ای مهلک به رژیم وارد آورد. پایگاه‌های نظامی کلیدی، از جمله پایگاه هوایی نواتیم و تأسیسات راداری در جلسوز، ویران شدند و زیرساخت‌های علمی نظیر مؤسسه وایزمن و پارک‌های فناوری در رخووت به آتش کشیده شدند.
مراکز فرماندهی در تل‌آویو نیز از حملات در امان نماندند و خسارات انسانی و مادی سنگینی به رژیم تحمیل شد. منابع مستقل، خسارات اقتصادی رژیم را بالغ بر ده‌ها میلیارد دلار برآورد کردند و ضعف دفاعی آن در برابر قدرت موشکی ایران را عیان ساختند.
این نمایش اقتدار ایران، که با هماهنگی و فرماندهی بی‌نقص نیروهای مسلح انجام شد، نه‌تنها رژیم صهیونیستی را به زانو درآورد، بلکه هیمنه نظامی آن را در برابر جهانیان فرو ریخت. جنگ در ۳ تیر ۱۴۰۴ با آتش‌بسی به میانجیگری آمریکا پایان یافت، اما پیامدهای این شکست برای رژیم و برتری راهبردی ایران همچنان در منطقه و جهان بازتاب دارد.
جان مرشایمر، دانشمند بزرگ روابط بین الملل در جهان، تئوری‌پرداز رئالیسم تهاجمی و تحلیلگر آمریکایی در واکنش به جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی گفت: «ایران در جنگ ۱۲ روزه، مدلی از قدرت سخت بومی را به نمایش گذاشت که نه‌تنها اسرائیل را زمین‌گیر کرد، بلکه بازدارندگی آمریکا در منطقه را نیز تضعیف نمود. تخریب زیرساخت‌های استراتژیک اسرائیل، مانند مؤسسه وایزمن و کارخانه‌های اینتل، ضربه‌ای بی‌سابقه به اقتصاد و اعتبار اسرائیل بود»
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا نیز در رابطه با جنگ ایران و رژیم صهیونیستی نوشت: «اسرائیل ضربه خیلی سختی خورد. خصوصاً در روزهای آخر، اسرائیل واقعاً ضربه سختی خورد. وای پسر، اون موشک‌های بالستیک خیلی از ساختمان‌ها رو نابود کردند.»
طی این سلسله گزارش‌های تلاش شده است تا با جمع آوری مستندات و گزارش‌های منتشر شده، ابعاد کاملی از اهداف مورد اصابت قرار گفته طی حملات موشکی و پهپادی ایران و اهمیت آنها ارائه شود.
همچنین لازم به ذکر است که به اعتراف رسانه‌های بین المللی و همچنین کارشناسان و کاربران عبری زبان، سازمان سانسور نظامی ارتش رژیم صهیونیستی، همچنان به شکلی گسترده، جزئیات و ابعاد خسارات وارد شده به این رژیم در حملات ایران را سانسور می‌کند تا ابعاد کامل خسارات حملات ایران آشکار نشود.
پالایشگاه بازان حیفا
پالایشگاه بازان (Bazan Group)، که به نام پالایشگاه حیفا نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین تأسیسات نفتی و زیرساختی رژیم صهیونیستی است که در شهر ساحلی حیفا در شمال اسرائیل واقع شده است. این پالایشگاه به دلیل نقش حیاتی‌اش در تأمین انرژی، اقتصاد و امنیت نظامی اسرائیل، هدفی استراتژیک محسوب می‌شود که در حملات ایران، مورد اصابت موشک قرار گرفت.
در ادامه، توضیح جامعی درباره مشخصات، اهمیت و دلایل هدف قرار گرفتن این پالایشگاه ارائه می‌شود.
مشخصات پالایشگاه بازان
موقعیت جغرافیایی: پالایشگاه بازان در منطقه صنعتی شرقی حیفا، نزدیک سواحل دریای مدیترانه و در دامنه کوه کرمل قرار دارد. این موقعیت، دسترسی آسان به بندر حیفا را فراهم کرده و امکان تجارت دریایی محصولات نفتی را تسهیل می‌کند.
ظرفیت تولید: پالایشگاه بازان با ظرفیت پالایش حدود ۱۹۷,۰۰۰ بشکه نفت خام در روز، بزرگ‌ترین پالایشگاه اسرائیل است. این پالایشگاه حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از نیازهای سوختی داخلی اسرائیل را تأمین می‌کند.
محصولات: این پالایشگاه محصولاتی نظیر بنزین، گازوئیل، سوخت جت، نفت سفید، گاز مایع (LPG) و مشتقات پتروشیمیایی تولید می‌کند. این محصولات برای مصرف داخلی و صادرات به بازارهای منطقه‌ای، به‌ویژه شرق مدیترانه، استفاده می‌شوند.
مالکیت و مدیریت: پالایشگاه متعلق به گروه بازان است که زیرمجموعه شرکت "اسرائیل کورپوریشن" بوده و توسط گروه برادران عوفر کنترل می‌شود. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های صنعتی اسرائیل است. لازم به ذکر است که در طول دو سال گذشته، چندین کشتی تجاری متعلق به برادران عوفر در منطقه توسط نیروهای مقاومت هدف حمله قرار گرفته است.
زیرساخت‌ها: پالایشگاه بازان شامل واحدهای پالایش، مخازن ذخیره‌سازی سوخت و تأسیسات پتروشیمی پیشرفته است. همچنین، این مجموعه به خطوط لوله و سیستم‌های انتقال سوخت متصل است.
اهمیت پالایشگاه بازان برای رژیم صهیونیستی
پالایشگاه بازان به دلیل نقش چندوجهی‌اش در اقتصاد، امنیت انرژی و توان نظامی رژیم صهیونیستی، یکی از حیاتی‌ترین زیرساخت‌های رژیم است. اهمیت آن را می‌توان از جنبه‌های زیر بررسی کرد:
الف) اهمیت اقتصادی
تأمین سوخت داخلی: پالایشگاه بازان بخش عمده‌ای از سوخت مورد نیاز برای حمل‌ونقل، صنایع و مصارف خانگی اسرائیل را تأمین می‌کند. این شامل بنزین برای خودروها، گازوئیل برای صنایع و سوخت جت برای هواپیماها است.
صادرات و درآمدزایی: بازان محصولات نفتی و پتروشیمیایی را به کشورهای همسایه و بازارهای بین‌المللی صادر می‌کند، که نقش مهمی در تقویت اقتصاد اسرائیل دارد.
اشتغال و زنجیره تأمین: این پالایشگاه مستقیم و غیرمستقیم هزاران فرصت شغلی ایجاد کرده و به زنجیره تأمین صنایع مرتبط با انرژی وابسته است.
ب) اهمیت استراتژیک و نظامی
تأمین سوخت نظامی: سوخت جت تولیدشده در این پالایشگاه برای عملیات نیروی هوایی اسرائیل، که یکی از قوی‌ترین نیروهای نظامی منطقه است، حیاتی است. اختلال در تولید این سوخت می‌تواند توان عملیاتی جنگنده‌ها و دیگر تجهیزات نظامی را مختل کند.
ذخایر اضطراری: پالایشگاه بازان نقش کلیدی در ذخیره‌سازی سوخت برای شرایط اضطراری، مانند جنگ یا بحران‌های منطقه‌ای، دارد. این ذخایر برای حفظ پایداری نظامی و اقتصادی در شرایط بحرانی ضروری هستند.
موقعیت جغرافیایی حساس: نزدیکی به بندر حیفا، که یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری و نظامی اسرائیل است، پالایشگاه را به هدفی استراتژیک تبدیل کرده است. آسیب به این پالایشگاه می‌تواند فعالیت بندر و تجارت دریایی را نیز مختل کند.
ج) تأثیر منطقه‌ای و جهانی
بازارهای انرژی: با توجه به نقش بازان در تأمین سوخت منطقه شرق مدیترانه، هرگونه اختلال در فعالیت آن می‌تواند قیمت‌های سوخت در منطقه و حتی بازارهای جهانی را تحت تأثیر قرار دهد.
زنجیره تأمین منطقه‌ای: پالایشگاه بازان بخشی از زنجیره تأمین انرژی برای کشورهای همسایه، مانند اردن و برخی مناطق فلسطینی، است. توقف فعالیت آن می‌تواند تبعات منطقه‌ای گسترده‌ای داشته باشد.
اصابت موشک‌های ایران به پالایشگاه حیفا
۳. چرا ایران پالایشگاه بازان را هدف قرار داد؟
پالایشگاه بازان به دلیل اهمیت استراتژیک و اقتصادی‌اش، هدفی کلیدی در حملات موشکی ایران (به‌ویژه در جریان درگیری‌های اخیر در ژوئن ۲۰۲۵) بوده است. دلایل اصلی هدف قرار گرفتن این پالایشگاه عبارتند از:
فلج کردن اقتصاد رژیم صهیونیستی: با توجه به وابستگی اسرائیل به پالایشگاه بازان برای تأمین سوخت، حمله به این تأسیسات می‌تواند اقتصاد اسرائیل را با اختلالات جدی مواجه کند، از جمله افزایش قیمت سوخت، کمبود انرژی و مشکلات در حمل‌ونقل و صنایع.
لحظه برخورد موشک ایران به پالایشگاه حیفا
تضعیف توان نظامی: از آنجا که پالایشگاه بازان سوخت جت نیروی هوایی اسرائیل را تأمین می‌کند، هدف قرار دادن آن می‌تواند توان عملیاتی نظامی اسرائیل را در کوتاه‌مدت کاهش دهد.
پیام سیاسی و نظامی: حمله به پالایشگاه بازان پیامی استراتژیک به اسرائیل و دیگر بازیگران منطقه‌ای است، مبنی بر اینکه ایران توانایی ضربه زدن به زیرساخت‌های حیاتی دشمن را دارد. این اقدام می‌تواند به‌عنوان یک ابزار بازدارندگی یا پاسخ به اقدامات خصمانه اسرائیل (مانند حملات به تأسیسات یا اهداف ایران در اسرائیل) استفاده کند.
پیام استراتژیک و بازدارندگی: هدف قرار دادن پالایشگاه بازان به‌عنوان یک تأسیسات حیاتی، پیامی قوی به اسرائیل و متحدانش ارسال می‌کند که ایران توانایی ضربه زدن به زیرساخت‌های کلیدی را دارد. این اقدام می‌تواند بخشی از استراتژی بازدارندگی ایران در برابر اقدامات اسرائیل باشد.
تلاش برای مهار آتش در پالایشگاه بازان
موقعیت آسیب‌پذیر: نزدیکی پالایشگاه به ساحل و قرار گرفتن در منطقه‌ای پرجمعیت، آن را به هدفی قابل دسترس برای موشک‌ها و پهپادهای دوربرد تبدیل کرده است.
۴. پیامدهای حمله به پالایشگاه بازان
حمله به پالایشگاه بازان می‌تواند تبعات گسترده‌ای داشته باشد:
اقتصادی: توقف یا کاهش تولید سوخت می‌تواند منجر به کمبود سوخت و افزایش قیمت‌ها در اسرائیل شود، که تأثیرات منفی بر اقتصاد داخلی و منطقه‌ای خواهد داشت.
نظامی و سیاسی: چنین حمله‌ای می‌تواند تنش‌های منطقه‌ای را تشدید کرده و پاسخ‌های نظامی یا دیپلماتیک اسرائیل و متحدانش را در پی داشته باشد.
اجتماعی: با توجه به نزدیکی پالایشگاه به مناطق مسکونی، هرگونه آسیب می‌تواند باعث وحشت عمومی و مشکلات اجتماعی در حیفا شود.
۵. واکنش‌ها به حمله ایران به پالایشگاه بازان
پس از حمله ایران، مجموعه پالایشگاه بازان در رابطه با خسارات وارد شده اعلام کرد: این شرکت مایل است به اطلاع برساند که در نتیجه آسیب به مجتمع گروه بازان، نیروگاهی که مسئول بخشی از تولید بخار و برق مورد استفاده تأسیسات این گروه بود، به همراه خسارات اضافی، به طور قابل توجهی آسیب دیده است و در حال حاضر، تمام تأسیسات پالایشگاه و شرکت‌های تابعه تعطیل شده‌اند.
پس از اصابت موشک‌های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به پالایشگاه‌های بازان در سرزمین‌های اشغالی و از کار افتادن این تاسیسات مهم، شهردار حیفا ضمن ابراز نگرانی جدی از وضعیت امنیت انرژی رژیم صهیونیستی، خواستار تخلیه فوری این پالایشگاه‌ها و جلوگیری از بازسازی آنها شد.
وی در سخنانی تاکید کرد که پالایشگاه‌های بازان دیگر قادر به تضمین امنیت انرژی اسرائیل نیستند و ادامه فعالیت آنها نه‌تنها بی‌فایده بلکه به معنای پذیرفتن شکست‌های استراتژیک و امنیتی در حوزه انرژی است. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که حملات موشکی ایران به این پالایشگاه‌ها موجب توقف کامل آنها شده و بار دیگر ضعف‌های ساختاری و آسیب‌پذیری رژیم صهیونیستی در بخش انرژی را به نمایش گذاشته است.
شهردار حیفا همچنین هشدار داد که در شرایط فعلی، ادامه فعالیت پالایشگاه‌های بازان می‌تواند مشکلات و آسیب‌های بیشتری برای رژیم صهیونیستی به همراه داشته باشد و باید فکری اساسی برای جایگزینی آنها و ارتقای امنیت انرژی در منطقه صورت گیرد.
وبگاه نظامی «اسرائیل دیفنس» افشا کرد که پالایشگاه مهم بازان در حیفای اشغالی در حمله ایران آسیب‌های جدی دیده و در بحبوحه نگرانی‌ها از بحران انرژی، کابینه رژیم صهیونیستی دستور فوری برای بازسازی سریع آن بدون نیاز به دریافت مجوز ساخت‌وساز را صادر کرد.
به گزارش این وبگاه نظامی، پس از آنکه پالایشگاه بازان هدف حمله موشکی ایران قرار گرفت و آسیب قابل توجهی دید، مسؤولان رژیم صهیونیستی با صدور دستور فوری و موقتی، طرح فوری را برای بازسازی پالایشگاه بازان جهت پالایش نفت در خلیج حیفا تصویب کردند.
همچنین رسانه های رژیم صهیونیستی از نشت مواد خطرناک از پالایشگاه حیفا پرده برداشتند. این منابع بیان کردند که مواد خطرناکی از پالایشگاه حیفا نشت کرده و نشانه‌هایی از بروز مشکل در این منطقه در جریان تعمیرات پس از حملات موشکی ایران وجود دارد.
مایک ویتنی، تحلیلگر مسائل سیاسی مستقر در واشنگتن می‌نویسد: «در ۱۶ ژوئن، پالایشگاه بازان در حیفا، که ۶۰ درصد بنزین، ۶۵ درصد دیزل و بیش از ۵۰ درصد نفت سفید اسرائیل را تأمین می‌کند، هدف موشک‌های ایران قرار گرفت. این حمله، پالایشگاه را کاملاً از کار انداخت و وزیر انرژی اسرائیل گفت بازسازی آن دست‌کم یک ماه طول می‌کشد. نیروگاهی در نزدیکی حیفا هم آسیب دید و برق مناطق مرکزی سرزمین‌های اشغالی قطع شد.»
