گسترش نیوز: کارشناسان حوزه مسکن، خروج اتباع افغان را در نهایت به سود بازار ارزیابی کردند و از شوک مثبت این تصمیم حاکمیت به بازار اجاره سخن به میان آوردند. برخی تحلیلگران حتی فراتر از این موارد رفتند و از ریزش نرخ مسکن در برخی مناطق گفته‌اند. تاثیرات این چنینی خروج اتباع افغان از ایران مورد تایید بسیاری از کارشناسان اقتصادی قرار گرفته و حالا ممکن است کورسوی امیدی برای متقاضیان مسکن و دهک های آسیب پذیر جامعه پدید آید.
پس از آرام گرفتن فضای کشور و فروکش کردن تنش‌های ناشی از جنگ اخیر با رژیم صهیونیستی، دولت مسعود پزشکیان تصمیم گرفت پرونده حضور مهاجران غیرمجاز را با جدیت بیشتری دنبال کند. این رویکرد تازه که با هدف افزایش امنیت ملی، ساماندهی بازار کار و مدیریت منابع شهری شکل گرفت، باعث شد فرآیند اخراج یا بازگشت داوطلبانه مهاجران غیرقانونی سرعت بیشتری بگیرد.
یکی از بخش‌هایی که به‌وضوح از این تغییر سیاست تأثیر پذیرفت، بازار مسکن است. مهاجران غیرمجاز در سال‌های اخیر سهم قابل توجهی از تقاضای اجاره در کلان‌شهرها را به خود اختصاص داده بودند. با کاهش ناگهانی این حجم تقاضا، تعادل نسبی در عرضه و تقاضا پدید آمد و زمینه برای کاهش قیمت‌ها در بخش اجاره مهیا شد.
دهک‌های پایین درآمدی که در سال‌های اخیر زیر فشار سنگین هزینه‌های مسکن قرار داشتند، حالا کورسوی امیدی را احساس می‌کنند. کاهش نرخ اجاره در برخی مناطق نه‌تنها دسترسی این اقشار به مسکن را آسان‌تر می‌کند، بلکه می‌تواند روند مهاجرت معکوس از حاشیه شهر به نقاط درون‌شهری را نیز تقویت کند. این تحول اجتماعی، در صورت تداوم، آثار مثبتی بر امنیت و پویایی شهری خواهد گذاشت.
برخی تحلیلگران فراتر از بازار اجاره رفته و معتقدند اگر روند خروج اتباع افغان ادامه یابد، حتی بازار خرید و فروش مسکن نیز از رکود خارج شده و به سمت کاهش قیمت حرکت خواهد کرد. کاهش تقاضای کاذب، در کنار احتمال افزایش عرضه واحدهای خالی، می‌تواند تعدیل‌هایی جدی در نرخ‌ها ایجاد کند و فضای بازار را به نفع خریداران واقعی تغییر دهد.
با وجود این دستاوردها، بسیاری از صاحب‌نظران تأکید می‌کنند که مدیریت موضوع اتباع خارجی باید با نگاهی واقع‌بینانه و انسانی ادامه یابد. نباید فراموش کرد که بخشی از این مهاجران در سال‌های اخیر در مشاغل سخت و با دستمزد پایین فعالیت کرده‌اند و خروج ناگهانی آن‌ها ممکن است خلأهای مقطعی در بازار کار نیز ایجاد کند. از این رو، سیاست‌های جایگزینی، حمایت از تولید داخلی و هدایت نیروی کار داخلی به این بخش‌ها، باید همزمان با اجرای سیاست‌های خروج، در دستور کار قرار گیرد.
گسترش نیوز در این راستا، گفتگویی با کارشناس حوزه راه و مسکن انجام داده است که در ادامه می خوانید.
امیر پیلتن در رابطه با شکل گیری موج جدید خروج اتباع غیرمجاز از ایران و تاثیر این اتفاق بر بازار مسکن گفت: در بازار اجاره مسکن کشور، سه گروه اصلی از مالکان و مستأجران دیده می‌شود: اقشار مرفه، طبقه متوسط و افراد کم‌برخوردار. در میان قشر ضعیف، مخصوصاً در برخی نواحی مانند جنوب استان تهران، مشهد، شیراز و مناطق حاشیه‌ای کرج، به‌دلیل تراکم بالای اتباع خارجی و تمایل آن‌ها به اجاره واحدهای مسکونی، قیمت‌ها در سال گذشته و فصل بهار سال جاری به‌طور قابل توجهی افزایش پیدا کرد.
او ادامه داد: طی دو سال اخیر، موج ورود مهاجران باعث شده تا تعادل بازار مسکن در مناطقی مثل پاکدشت، اسلامشهر و قیامدشت برهم بخورد؛ به‌گونه‌ای که نسبت قیمت فروش ملک به اجاره، به عدد نگران‌کننده یک به پنج رسیده است. به زبان ساده، خانه‌ای به ارزش دو میلیارد تومان با رهن ۵۰۰ میلیون تومان اجاره داده می‌شود، که نشان از یک بحران واقعی در بخش اجاره دارد.
پیلتن افزود: فشار این نابسامانی بیش از همه بر دوش کارگران و اقشار آسیب‌پذیر جامعه است. به‌طور خاص، در مناطق جنوبی پایتخت مانند مناطق ۱۵ و ۱۷، حضور پرتعداد اتباع افغان و اجاره گسترده خانه‌ها توسط آن‌ها، به پدیده‌ای تعجب‌برانگیز تبدیل شده که بی اعتنایی مسئولان در این خصوص می تواند پیامدهای خطرناکی به دنبال داشته باشد. با آغاز روند بازگشت مهاجران، آثار آن به سرعت خود را نشان داده است؛ حتی در صف نانوایی‌ها و حجم تولید زباله هم تغییراتی ملموس دیده می‌شود.
وی تصریح کرد: افزایش سرعت خروج اتباع باعث شده تا برخی مالکان، برای تأمین سرمایه نقدی و گریز از تبعات تورم، ناچار به کاهش نرخ اجاره شوند. در نتیجه، در مناطقی نظیر مناطق ۱۲، ۱۵، ۲۰ تهران و همچنین شهرهایی مثل پاکدشت، قیامدشت، مامازن و شهریار، کاهش ۳۰ درصدی اجاره‌بها به چشم می‌خورد. بیشتر مالکان حالا در جست‌وجوی مستأجران جدید هستند تا واحدهایشان خالی نماند و از فشارهای مالی در امان بمانند.
کارشناس حوزه مسکن در پایان اضافه کرد: در مورد آمار اتباع خارجی حاضر در کشور نیز ابهامات و تناقض‌هایی وجود دارد، اما برآورد من این است که جمعیت مهاجران ساکن ایران به بیش از ۱۰ میلیون نفر می‌رسد. با این حال، روند سریع خروج آنان را باید به فال نیک گرفت، چراکه این اتفاق به‌طور قطع باعث کاهش نرخ اجاره در مناطق کم‌برخوردار و حاشیه‌نشین پایتخت و برخی استانها خواهد شد.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه مسکن و آخرین تحولات در بازار اجاره، سرویس راه و مسکن پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
