نمایندگان مجلس در جلسه علنی امروز، ۸ تیرماه ۱۴۰۴، ماده‌واحده‌های اصلی لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت‌پذیر از راه دور (پهپاد غیرنظامی) را تصویب کردند. این لایحه، الزامات و شرایط تولید، واردات و بهره‌برداری از پهپادهای غیرنظامی را تعیین می‌کند.
به گزارش زومیت، بر اساس ماده یک این لایحه، پهپاد غیرنظامی به پرنده بدون سرنشینی گفته می‌شود که هدایت آن به‌صورت کنترل از راه دور یا خودکار برنامه‌ریزی‌شده انجام می‌شود و استفاده نظامی ندارد. مصادیق این پهپادها به پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در کارگروه تخصصی تعیین خواهد شد. در این ماده همچنین سازمان هواپیمایی کشوری به‌عنوان مرجع اصلی تعیین شده است.
مالک پهپاد، شخص حقیقی یا حقوقی است که سند رسمی مالکیت پهپاد غیرنظامی به نام او صادر شده باشد. بهره‌بردار به اشخاصی گفته می‌شود که برای استفاده از پهپاد و ارائه خدمات پروازی، مجوز بهره‌برداری از سازمان هواپیمایی دریافت کرده باشند. عملیات پروازی شامل تمامی اقدامات و فرآیندهای اجرایی پیش از پرواز، اخذ مجوزها، برآوردها و محاسبات، اجرای پرواز و اقدامات پس از پایان عملیات است.
در ادامه این ماده، بهره‌برداری به‌عنوان هرگونه استفاده از پهپاد غیرنظامی مطابق مقررات این قانون تعریف شده و کاربر نیز فردی است که گواهینامه معتبر هدایت پهپاد را در اختیار دارد، چه مالک پهپاد باشد چه نباشد.
در ماده دوم لایحه آمده است که دستورالعمل نحوه استفاده از پهپادها در دستگاه‌های امنیتی، توسط ستاد کل نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات تهیه و به تصویب شورای عالی امنیت ملی خواهد رسید. شورای امنیت کشور نیز وظیفه سیاست‌گذاری، هماهنگی و نظارت بر اجرای این قانون را بر عهده دارد.
در ماده ۳ این لایحه آمده است که مسئولیت سیاست‌گذاری و نظارت بر اجرای این قانون را به شورای امنیت کشور واگذار کرده است. بر اساس تبصره این ماده، کارگروهی تخصصی به‌منظور بهره‌گیری از نظر کارشناسان دستگاه‌های مرتبط تشکیل می‌شود. این کارگروه با مسئولیت دبیر شورای امنیت کشور و با حضور نمایندگان وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، دفاع، اطلاعات، کشور، ارتباطات و معاونت علمی ریاست‌جمهوری و سازمان‌های اطلاعات سپاه و نیروی انتظامی تشکیل خواهد شد.
بر اساس ماده چهارم، تولید صنعتی پهپاد غیرنظامی پس از اخذ تأییدیه‌های دفاعی و امنیتی، بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت خواهد بود. صدور مجوز فعالیت، آموزش و تعمیرات این پرنده‌ها هم پس از استعلام‌های لازم به سازمان هواپیمایی کشور سپرده شده است.
ماده ۴ فرآیند صدور موافقت اصولی برای تولید صنعتی پهپاد غیرنظامی و تأسیس واحدهای تولیدی را تعیین کرده است. دریافت مجوز منوط به تأیید عدم سوءپیشینه کیفری توسط قوه قضائیه، استعلام امنیتی وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران و تأییدیه وزارت دفاع خواهد بود. این ماده دارای چهار تبصره است:
نمایندگان همچنین با الحاق یک تبصره به ماده ۴ موافقت کردند. طبق این تبصره، معاونت علمی ریاست‌جمهوری با همکاری سازمان هواپیمایی و وزارت صنعت باید ظرف سه ماه، سازوکار صادرات محصولات و خدمات پهپاد غیرنظامی و تسهیل صدور مجوز صادرات را تدوین و به تصویب کارگروه موضوع ماده ۳ برساند.
همچنین معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری مکلف شده است با همکاری وزارت دفاع و وزارت صنعت، سازوکار انتقال فناوری و حمایت از بومی‌سازی پهپادهای غیرنظامی را فراهم کند. ساخت یا تولید پهپاد بدون مجوز، جرم تلقی شده و مرتکب به مجازات‌های مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.
طبق ماده پنج، واردات پهپاد و قطعات آن در مواردی که مشابه داخلی وجود داشته باشد یا تولید داخل پاسخگوی نیاز باشد، ممنوع است. در صورت لزوم واردات، واردکنندگان باید استعلام‌های امنیتی و دفاعی دریافت کنند و تطابق کالا با استانداردهای ایمنی به تأیید وزارت صنعت برسد. بر اساس این ماده، واردات بدون مجوز مشمول ضبط کالا و مجازات‌های تعزیری درجه ۳ خواهد بود.
