حدود 43 هزار سال پیش یک مرد نئاندرتال در جایی که اکنون اسپانیای مرکزی است با یک سنگ گرانیتی مواجه شد که خطوط و فرورفتگی‌های آن توجه او را جلب کرد؛ این سنگ شباهت جالبی به صورت انسان داشت. او یکی از انگشتانش را در رنگدانه قرمزی فرو کرد و آن را به وسط سنگ، جایی که بینی در چهره قرار می‌گیرد، فشار داد. پس از هزاران سال، اکنون دانشمندان این سنگ را کشف کرده‌اند و می‌گویند قدیمی‌ترین اثر انگشت است.
براساس گزارش لایو ساینس، باستان‌شناسان دانشگاه کمپلوتنسه مادرید قدیمی‌ترین اثر انگشت کامل یک نئاندرتال را در حومه سگوویا، اسپانیای مرکزی، کشف کردند. این اثر انگشت که با اُخرا (یک رنگدانه معدنی قرمزرنگ) بر روی یک قلوه سنگ گرانیتی کوچک ایجاد شده، حدود 43 هزار سال قدمت دارد. درکل این منطقه شواهدی از حضور گسترده نئاندرتال‌ها بین 41 هزار تا 44 هزار سال پیش را در خود دارد.
تجزیه‌وتحلیل‌ها نشان می‌دهد که اثر انگشت احتمالاً متعلق به یک مرد بالغ نئاندرتال بوده است. این کشف از آن جهت نیز حائز اهمیت است که مربوط به اواخر دوره حضور نئاندرتال‌ها در شبه‌جزیره ایبری، هزاران سال قبل از ورود گسترده انسان‌های مدرن (هومو ساپینس) به این منطقه از اسپانیا است.
نکته قابل توجه اینجاست که اُخرا به‌طور طبیعی در این منطقه از اسپانیا یافت نمی‌شود و این نشان می‌دهد که نئاندرتال‌ها آن را از جای دیگری به این محل آورده‌اند. قلوه سنگ نیز از حدود 3 کیلومتری، از نزدیکی رودخانه‌ای به پناهگاه منتقل شده است.
محققان با بررسی‌های میکروسکوپی توانستند جزئیات و برجستگی‌های حلقوی (whorls) اثر انگشت را تأیید کنند. آنها بر این باورند که این سنگ به دلیل شکل طبیعی و تصادفی‌اش که دارای فرورفتگی‌هایی شبیه به دو چشم و یک دهان است، توجه نئاندرتال‌ها را به خود جلب کرده است – پدیده‌ای روانشناختی به نام پاریدولیا چهره‌ای، یعنی تمایل به دیدن چهره در اشیاء بی‌جان. اثر انگشت اُخرایی نیز با دقت در مرکز سنگ، جایی که بینی در یک چهره قرار می‌گیرد، زده شده است.
این جزئیات محققان را به این فرضیه رسانده که این عمل یک رفتار نمادین و احتمالاً یکی از قدیمی‌ترین نمونه‌های هنر قابل حمل توسط نئاندرتال‌ها بوده است. اگر این فرضیه درست باشد، این سنگ نه‌تنها قدیمی‌ترین اثر انگشت کامل یک انسان‌تبار در جهان است، بلکه شواهد بیشتری مبنی بر توانایی‌های شناختی پیچیده، تفکر انتزاعی و ظرفیت‌های هنری نئاندرتال‌ها ارائه می‌دهد.
این اثر انگشت در سال 2022 کشف شد، اما نتایج تحقیقات مربوط به آن به‌تازگی در ژورنال Archaeological and Anthropological Sciences منتشر شده است.
