به گزارش تابناک از اهواز ، روزهای اخیر شاهد بحران جدی آب شرب در آبادان، خرمشهر و مینوشهر بوده‌ایم. آب اروندرود که منبع حیاتی این مناطق است، میزان شوری‌اش به بیش از 4000 میلی‌گرم بر لیتر کلرید سدیم رسیده است؛ عددی که بیش از دو برابر استاندارد سازمان بهداشت جهانی (حداکثر 2000 میلی‌گرم بر لیتر) برای آب آشامیدنی است و عملاً آب را غیرقابل شرب می‌سازد.
این وضعیت نگران‌کننده، که می‌تواند به فاجعه‌ای بزرگ منجر شود، نیازمند بررسی فوری و برخورد قاطع با عوامل دخیل است.
مافیای شلتوک، که به طور گسترده در کشت برنج و برداشت غیرمجاز آب از رودخانه کارون و شاخه‌های آن فعالیت می‌کند، عامل اصلی این بحران است.
کشت برنج در بالادست رودخانه کارون
بر اساس آخرین آمار سازمان جهاد کشاورزی خوزستان، حدود 15 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی در حوزه‌های آبریز شوشتر، ملاثانی، و باوی به کشت برنج شلتوک اختصاص یافته است.
برنج که گیاهی با مصرف آب بسیار بالا است، سالانه نزدیک به 12 میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌کند. این مقدار آب، حدود 30 درصد از منابع آبی تجدیدناپذیر منطقه را به خود اختصاص داده است.
رشد سطح زیر کشت برنج در بالادست رودخانه کارون
10 سال پیش سطح زیر کشت برنج شلتوک در حوزه بالادست رودخانه کارون (شوشتر، ملاثانی، باوی) حدود 5 هزار هکتاربوده است. اما امروز این رقم به بیش از۱۵ هزار هکتار رسیده است؛ یعنی سطح زیر کشت برنج طی یک دهه حدود ۳برابر افزایش یافته است.
این رونق کشت بیشتر به دلیل پشتیبانی‌های غیررسمی، سوددهی بالای برنج شلتوک نسبت به سایر کشت‌ها و همچنین نبود مدیریت دقیق منابع و برنامه‌ریزی پایدار در کشاورزی منطقه است.
درآمد متوسط از هر هکتار کشت برنج شلتوک در خوزستان بسته به میزان عملکرد محصول و قیمت‌ها بیش از ۱۰۰ میلیون است. این درآمد قابل توجه باعث شده است که بسیاری از کشاورزان نسبت به تغییر کشت مقاومت کنند.
میزان شوری آب بالا و پایین دست
شوری آب در منطقه ابتدایی رودخانه (مناطق شوشتر و ملاثانی) معمولاً زیر 700 میلی‌گرم بر لیتر بوده و کیفیت مطلوبی دارد، اما پس از ورود به مزارع برنج، این رقم به بیش از 4000 میلی‌گرم بر لیتر در منطقه اروند رود می‌رسد که نشان‌دهنده افزایش بیش از پنج برابری غلظت نمک در آب است.
کشت بی‌رویه شلتوک برنج، همراه با برداشت غیرمجاز آب، موجب کاهش جریان و بالا رفتن شوری آب در پایین‌دست شده است. این عمل نه تنها به بحران کم‌آبی دامن زده، بلکه سلامت مردم را تهدید و به محیط زیست آسیب جدی وارد کرده است.
مافیای شلتوک علاوه بر قدرت رسانه‌ای، پشتوانه صنفی و سیاسی قوی دارد. این مافیا با سودهای چند صد میلیارد تومانی سالانه، توانسته فشار فراوانی بر مسؤولان دولتی، استانداری و سازمان‌های مرتبط وارد کند تا برداشت غیرقانونی و ادامه کشت برنج در مناطقی که ممنوعیت دارد، ادامه داشته باشد.
آب شرب که در ورودی رودخانه (شوشتر، باوی، ملاثانی) از کیفیت بالایی برخوردار است، با گذر از مزارع برنج شور و بی‌کیفیت شده و به مناطق آبادان، خرمشهر و مینوشهر می‌رسد، جایی که مردم با مشکلات جدی کم‌آبی و آب شور دست و پنجه نرم می‌کنند. این وضعیت باعث آسیب‌های جدی به سلامت عمومی، کشاورزی و معیشت مردم پایین‌دست شده است.
مردم منطقه انتظار دارند مسؤولان با اراده و شجاعت، در مقابل این مافیای قدرتمند ایستاده و از منابع آبی حفاظت کنند. با وجود ممنوعیت کشت شلتوک توسط مدیرکل بحران استانداری خوزستان و ابلاغ آن به سازمان آب و برق و جهاد کشاورزی، این اقدام تاکنون به صورت کامل اجرا نشده است.
اکنون زمان آن است که به جای کشت‌های پرآب‌بر، کشاورزی مدرن و پایدار با مصرف آب کمتر ترویج شود تا هم معیشت کشاورزان حفظ شود و هم سلامت مردم و اکوسیستم منطقه تضمین شود.
