عصر ایران؛ فرزانه احمدی- باز هم حال یک حیوان وحشی دیگر خوب نیست. این بار قرعه به نام یک پلنگ است که در مرکز بازپروری کلاه‌قاضی اصفهان نگهداری می‌شد.
در مرداد سال 1402 یک توله پلنگ با وضعیت جسمانی نامناسب به اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان تحویل داده شد. این پلنگ از یک متخلف گرفته شده بود و از آنجا که حال مساعدی نداشت آن را به قرنطینه باغ وحش وکیل‌آباد مشهد سپردند.
مراقبت‌ها باعث پایداری وضعیت حیوان شد و بنابراین تصمیم گرفتند که آن را به مرکز بازپروری حیوانات کلاه قاضی در اصفهان منتقل کنند تا پس از بهبود در طبیعت رها شود، اما حالا در کمتر از دو سال، خبر آمده که پلنگ کلاه‌قاضی به دلیل نامساعد بودن وضعیت جسمی تحت مراقبت‌های ویژه قرار گرفته است.
حسین اکبری معاون محیط‌زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان اعلام کرده: با توجه به اهمیت موضوع، کمیته‌ای تخصصی با حضور ۱۱ نفر پزشک حیات وحش و دامپزشک از سراسر کشور با محوریت و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست به بررسی نتایج آزمایش‌های مختلف کلینیکی از وضعیت جسمی این پلنگ پرداختند.
او افزود: بر اساس آخرین تصمیمات کارشناسی مقرر شده که پس از انجام آزمایش‌های تکمیلی طی ۲۴ ساعت آینده و بررسی گزارش مجموعه آزمایش‌های انجام یافته، در خصوص نگهداری این پلنگ در اصفهان و یا انتقال آن به پردیسان، تصمیم گیری نهایی صورت پذیرد.
چند ماه قبل مریم امیدی، رئیس وقت اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش محیط‌زیست اصفهان به خبرگزاری مهر گفته بود: این پلنگ هنوز آماده رهاسازی نیست و حداقل باید یکسال دیگر در مرکز بازپروری نگهداری شود تا آمادگی رهاسازی در زیستگاه طبیعی را پیدا کند.
او گفته بود: این پلنگ هنوز نابالغ است و آموزش‌های لازم به این حیوان داده نشده است، در حالی که تمام حیواناتی که در مرکز بازپروری کلاه قاضی نگهداری می‌شوند باید نحوه شکار کردن، آشنایی با گریز از دشمن و … را آموزش ببینند.
این اولین بار نیست که یک حیوان وحشی به امید نجات به باغ وحش یا یک پارک ملی یا مرکز نگهداری حیوانات منتقل می‌شود اما بدون اعلام دلیلی که اذهان عمومی و فعالان حقوق حیوانات را قانع کند، تلف می‌شود.
تجربه تلخ سزارین آسیب‌زای «ایران» مادر «پیروز» و بعد مرگ دو برادر پیروز و خود او یکی از دردناک‌ترین این ماجراها بود که افکار عمومی را به شدت تحت تاثیر قرار دارد.
ابهام درباره وضعیت این پلنگ در حالی است که این گونه‌ها در ایران در خطر انقراضند و حتی یک نفر از آنها هم برای ادامه حیات این حیوانات ارزش دارد.
اما چرا مرگ حیوانات وحشی تحت مراقبت در ایران تکرار می‌شود و چرا این بار قرعه به نام این پلنگ افتاده است؟
علی کشمیری فعال حقوق حیوانات و کسی است که برای اولین بار ماجرای پیدا شدن این پلنگ را رسانه‌ای کرد. او درباره وضعیت و زندگی این پلنگ به خبرنگار عصر ایران گفت: از آنجا که این پلنگ از ابتدا حال مساعدی نداشت، ایده اولیه انتقال او به مرکز بازپروری خوب بود چراکه نگهداری پلنگ در باغ وحش اقدام مطلوبی نیست.
او افزود: با این حال اینکه این ایده چطور اجرایی شده که کار به اینجا رسیده محل سوال است. احتمالا اشکالاتی در نحوه اجرا وجود داشته که نتیجه کار وضعیت فعلی این پلنگ است.
او درباره روندی که این پلنگ پس از پیدا شدن طی کرد گفت: از ابتدا نگرانی‌هایی وجود داشت، چراکه تیم متخصصی که برای نگهداری از او به کلاه‌قاضی آمده بود از همان اول حتی برای انتخاب نوع شیر خشک هم مردد بودند و سوال می‌کردند که چه شیری باید به او بدهیم.
او ادامه داد: این تیم از اصفهان بودند و چند نفری هم از سازمان محیط زیست تهران و خراسان رضوی به آنها پیوسته بودند. حدود 7 نفر بودند که به باغ وحش رفتند و پلنگ را بردند.
او تاکید کرد: قسمتی از کار اشکال دارد، چراکه مجری طرح اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان بود، ناظر طرح و مسوول اطلاع‌رسانی هم همین اداره کل بود و به همین دلیل هیچ اطلاعاتی به بیرون داده نشد. حتی به دوستان خبرنگار ما هم اجازه داده نشده بود که در این مدت پلنگ را ببینند.
این فعال حقوق حیوانات گفت: هیچ اطلاعاتی راجع به این پلنگ تا امروز که حیوان به این وضعیت افتاده، به ما داده نشده است.
به گفته کشمیری، سوالات زیادی در زمینه وضعیت این پلنگ وجود دارد که هیچ کدام پاسخ داده نشده است: «اینکه چه برنامه‌ای داشتند. از کجا مشورت گرفتند و قرار بود در کجا رهاسازی شود. چه پروتکل‌هایی را برای نگهداری از او رعایت کردند و اینکه بدون تجربه کافی، بر چه اساس کار بازپروری را انجام می‌دادند. تیم نگهداری از این پلنگ چه کسی بود و مدیر پروژه که بود. اینها تمام سوالاتی است که بی‌پاسخ مانده است.»
او بیان کرد: علت اتفاق کنونی را هم اعلام نکرده‌اند و فقط گفته شده که حال پلنگ خوب نیست و از چند دامپزشک برای رسیدگی به او کمک خواسته شده است و طبق تجربه هر وقت که این تعداد دامپزشک در کنار هم جمع می‌شوند، خبر بدی در راه است.
او انتقاد کرد: سیاست سازمان حفاظت محیط زیست در گذشته بیشتر بر این بود که توضیحات زیادی درباره یک حیوان به بیرون داده نشود، البته الان وضعیت بهتر شده اما چرا مردم را درباره یک گونه ارزشمند نامحرم می‌دانند؟
این فعال حقوق حیوانات درباره علت تکرار چنین حوادثی در ایران گفت: کسانی هستند که بتوانند در این مواقع کمک کنند اما از ظرفیت متخصصان در این زمینه به درستی استفاده نمی‌شود.
کشمیری عنوان کرد: در رابطه با پیروز و مادرش هم دیدیم که هنگام زایمان فقط یک پزشک معتمد سازمان در کنار «ایران» بود، در حالی که باید یک تیم بالا سر مادر می‌بود. این زایمان در شرایطی انجام شد که حتی تلفن همراه هم در منطقه توران آنتن نمی‌دهد.
او بیان کرد: در دانشگاه‌های کشور رشته دامپزشکی حیات وحش تدریس نمی‌شود اما از همین اندک ظرفیت موجود هم به طور کامل بهره نمی‌برند و نتیجه این است که حیات وحش آسیب می‌بیند.
این فعال حقوق حیوانات تاکید کرد: در مواردی دیده شده است که حتی گونه‌هایی مثل خرس سیاه آسیایی یا پلنگ که برای بازپروری به مراکز مراقبت منتقل می‌شوند، سر از باغ وحش‌ها در می‌آورند. برای مثال چند خرس سیاه آسیایی از پردیسان به باغ وحش ماهان کرمان منتقل شدند.
کشمیری افزود: این در حالی است که نگهداری از این حیونات در مراکز بازپروری به منظور بازگرداندن آنها به طبیعت و جلوگیری از انتقال آنها به باغ وحش است.
او گفت: اینکه چه مکانیزمی باعث می‌شود این حیوانات به جای رها شدن در طبیعت، به باغ وحش‌ها منتقل شوند، سوالی است که ما از سازمان حفاظت محیط زیست داریم.
او با اشاره به یک تجربه موفق در زمینه نگهداری از حیوانات در مراکز بازپروری گفت: در سال 97 یک پلنگ در پارک تندوره دیده شد که قدرت بویایی، بینایی و چشایی را از دست داده بود و حال بدی داشت.
کشمیری ادامه داد: آن پلنگ 107 روز در مشهد نگهداری شد و حال بهتری پیدا کرد. در سال 98 در پارک ملی تندوره به صورت موفق رها شد. شهریور همان سال هم از او تصویربرداری کردند. بنابراین احتمال موفقیت در نگهداری از حیوانات وحشی هست اما به شرط اینکه شفاف‌سازی وجود داشته باشد.
او گفت: اشتباهات و شاید تخلفات در فضایی شکل می‌گیرد که شفافیت وجود ندارد.
سپهر سلیمی دیگر فعال حقوق حیوانات است که نگران وضعیت پلنگ کلاه‌قاضی است: «نمی‌دانیم علت این اتفاق چیست و ممکن است به دلیل غذا یا داروی نامناسب یا اشتباه صورت گرفته باشد، تا وقتی شفاف اعلام نشود نمی‌توان نظر داد.»
او با انتقاد از وضعیت موجود گفت: در حالت کلی اجازه داده نمی‌شود مراکز بازپروری حیوانات در کشور رونق بگیرد چراکه عده‌ای نمی‌خواهند حیوانات به طبیعت بازگردند و سودشان در این است که حیوان به باغ وحش فرستاده شود.
او تاکید کرد: مراکز بازپروری با این هدف شکل می‌گیرد که حیوان آسیب دیده که در طبیعت پیدا شده و یا از قاچاقچی و متخلف گرفته شده بازپروری و به طبیعت برگردانده شود.
سلیمی گفت: در ایران 80 باغ وحش وجود دارد اما در همین کشوری که تصافات جاده‌ای زیاد است و حیوانات در معرض خطرات مختلف هستند، به اندازه کافی مراکز بازپروری وجود ندارد.
