بیشترین رقم در میان تسهیلات دانشجویی کشور مربوط به وام ودیعه مسکن دانشجویان متاهل است که تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان و با کارمزد ۴ درصد پرداخت می‌شود.  

 

به گزارش فرارو؛ مبلغ وام تحصیلی برای دانشجویان ۵ میلیون در مقطع کارشناسی، ۷ میلیون برای کارشناسی ارشد و ۱۰ میلیون تومان در دکتری تعیین شده است. همچنین وام ضروری که پیش‌تر تا سقف ۸ میلیون پرداخت می‌شود، اکنون تا ۱۰ میلیون تومان افزایش یافته است. 

 

 

وام تحصیلی، نخستین و قدیمی‌ترین نوع تسهیلات دانشجویی محسوب می‌شود. مبلغ وام تحصیلی در دانشگاه‌های دولتی بسته به مقطع، بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان متغیر است و در دانشگاه آزاد نیز در قالب وام شهریه تا ۱۰ میلیون تومان در هر ترم می‌رسد.  

 

دومین مدل وام دانشجویی، وام ضروری است؛ این تسهیلات در شرایط خاص مانند ازدواج، مشکلات مالی یا بیماری پرداخت می‌شود و مبلغ آن تا ۱۰ میلیون تومان تعیین شده است.  

 

سومین مدل به وام‌های خاص‌تر به‌اسم وام ودیعه مسکن بازمی‌گردد؛ سقف وام ودیعه مسکن اکنون به‌صورت پلکانی تعریف شده است: ۱۰۰ میلیون تومان برای شهرهای کوچک، ۱۵۰ میلیون تومان برای مراکز استان‌ها و ۲۰۰ میلیون تومان برای کلانشهرها.  

 

در برخی دانشگاه‌ها از جمله پیام‌نور و فرهنگیان نیز وام ازدواج و عائله‌مندی پرداخت می‌شود. مبلغ این وام‌ بین ۲ تا ۵ میلیون تومان است و میزان دقیق آن بسته به اعتبار تخصیص‌یافته هر نیم‌سال و وضعیت بودجه رفاهی دانشگاه متغیر خواهد بود. پرداخت این تسهیلات معمولاً به‌صورت موردی انجام می‌شود و اولویت با دانشجویان متأهل و دارای فرزند است.  

 

در دانشگاه‌های دولتی، صندوق رفاه وزارت علوم نقش اصلی را دارد؛ در مراکز غیرانتفاعی و پیام‌نور، بانک‌های عامل یا سامانه‌های داخلی مسئول پرداخت هستند و این وظیفه در دانشگاه آزاد بر دوش سامانه‌هایی چون ساجد قرار گرفته است. با این همه، مسیر دریافت وام دانشجویی یکسان است: ثبت‌نام در سامانه، تکمیل مدارک، تأیید دانشگاه و سپس صبر.  

 

 

دریافت انواع وام‌ دانشجویی مشروط به معدل حداقل ۱۲ یا ۱۴ و وضعیت تحصیلی فعال است. بدین‌ترتیب، متقاضی نباید بدهی معوق به صندوق داشته باشد و موظف به ارائه مدارکی از جمله گواهی اشتغال به تحصیل، کارت ملی و شماره حساب خواهد بود. 

 

به زعم کارشناسان آموزشی، بسیاری از متقاضیان یا فاقد ضامن رسمی هستند یا توان حفظ معدل خود را در شرایط سخت معیشتی ندارند. همین‌جاست که موانع اداری راه دسترسی بسیاری از متقاضیان را سد می‌کنند.

 

در کنار این شرایط کلی، جزئیات و تبصره‌هایی هم وجود دارد که از نگاه بسیاری داوطلبان پنهان می‌ماند. شرایطی مانند:

 

هر دانشجو تنها مجاز است در هر مقطع تحصیلی از هر نوع وام تا سقف مشخصی استفاده کند و تکرار وام شهریه بیش از دو بار در سال امکان‌پذیر نیست.

 

دانشجویان مهمان، مشروط یا در حال تعلیق از اغلب حمایت‌ها حذف، و در صورت مرخصی تحصیلی نیز وام به‌صورت خودکار لغو می‌شود.

 

همچنین دریافت وام ودیعه مسکن تنها برای دانشجویان متاهلی مجاز است که اجاره‌نامه رسمی با کد رهگیری ارائه دهند و دریافت هم‌زمان وام شهریه و ودیعه در برخی دانشگاه‌ها محدود یا امکان‌ناپذیر است.  

 

 

بازپرداخت وام دانشجویی از شش ماه تا یک سال پس از فارغ‌التحصیلی شروع می‌شود. اقساط تسهیلات دانشجویی با کارمزد ۴ درصد محاسبه شده و دوره بازپرداخت برای وام‌های خرد عموما ۶۰ ماهه (پنج‌ساله) در نظر گرفته شده است.  

 

برای نمونه، اگر دانشجویی ۱۰ میلیون تومان وام تحصیلی دریافت کند، مجموع سود آن حدود ۲ میلیون خواهد بود و کل مبلغ بازپرداخت به ۱۲ میلیون می‌رسد. یعنی قسط هر ماه حدود ۲۰۰ هزار تومان خواهد بود.

 

مبالغ و اقساط وام ودیعه مسکن هم بسته به محل تحصیل و جمعیت شهر متفاوت است. سقف این وام برای شهرهای کوچک و مناطق با جمعیت کمتر از پانصد هزار نفر، 100 میلیون تعیین شده که سود کلی آن حدود 20 میلیون خواهد بود. در این حالت، مجموع بازپرداخت به 120 میلیون تومان می‌رسد ودانشجو باید ماهانه حدود 2 میلیون تومان قسط بپردازد.

 

مبلغ این وام در مراکز استان‌ها یا شهرهای پرجمعیت‌تر به 150 میلیون رسیده که  دانشجو را با اقساط 3 میلیون تومانی  مواجه می‌کند. دانشجویان کلانشهرهایی مانند تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و تبریز هم تا سقف 200 میلیون دریافت می‌کنند.. سود کلی آن در پایان دوره حدود 40 میلیون است. در نتیجه دانشجو باید ماهانه رقمی حدود 3.8 تا 4 میلیون تومان پرداخت کند.