همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: هر سال اردیبهشت که از راه می‌رسد، درخت‌های توت کنار خیابان‌ها کم‌کم میوه می‌دهند و یکی از خوشحالی‌های خیلی از رهگذران و خانواده‌ها به خصوص کودکان، چیدن توت‌های آبدار از این درخت‌ها و خوردن آنها است.
خیلی‌ها توت‌ها را نشُسته و همان موقع چیدن می‌خورند و بعضی‌ها هم آن را به خانه می‌برند تا ضدعفونی کنند و همراه خانواده بخورند، اما کارشناسان می‌گویند توت‌های خیابانی، شُسته و نشُسته‌اش برای سلامت ضرر دارد و بهتر است از خیرِ چیدن و خوردن این میوه بگذرید یا آن را از یک مغازه معتبر و قابل‌اعتماد بخرید.
خود شهرداری تهران که مسئول کاشت درختان توت در شهر است، همیشه به شهروندان توصیه می‌کند که توت‌های درختانِ معابر را نخورند. چون علاوه بر گرد و خاکی که روی آنها می‌نشیند، آلاینده‌های هوا هم روی برگ‌ها و میوه‌ها می‌نشینند و خوردن‌شان خطرناک است.
توت‌های خیابانی را به این دلایل نخورید
اما چرا نباید از توت‌های درختانی که کنار خیابان روییده‌اند، نخوریم؟ و مگر گرد و غبار و آلاینده‌های هوا چه اثراتی روی این میوه می‌گذارند؟ کارشناسان تاکید دارند که کلانشهرهایی مثل تهران، کرج، قم، مشهد و ... که پر از درخت توت هستند، دارای آلاینده‌های متعددی هم در هوا هستند؛ مثل ذرات معلق PM۲.۵، سرب، دی‌اکسید گوگرد، نیتروژن و ... که به‌راحتی روی سطح برگ‌ها، شاخه‌ها و میوه‌های درختان می‌نشینند و در آنها رسوب می‌کنند.
درختان توت شهری هم پر از این آلودگی‌ها هستند و مصرف توت این درخت‌ها می‌تواند عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدتی برای سلامت ایجاد کند. آلاینده‌های شیمیایی و میکروبیِ روی سطح توت‌ها در کوتاه‌مدت ممکن است منجر به مسمومیت‌های گوارشی، اسهال، استفراغ و واکنش‌های آلرژیک شوند و کودکان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر و وزن کمتر، بیشتر در معرض این خطرات هستند. عوارض بلندمدت هم در پی تجمع فلزات سنگین در بدن، خود را نشان می‌دهد.
توت‌هایی پر از سرب!
خوب است بدانید که مصرف میوه‌های نشُسته که در معرض آلودگی‌های محیطی قرار دارند، می‌تواند به انتقال باکتری‌هایی مثل ای کولای (E. coli) و سالمونلا (Salmonella) منجر شود. دو باکتری خطرناک که می‌توانند باعث عفونت‌های گوارشی شوند. ای‌کولای ممکن است اسهال، درد شکمی، تب و در موارد شدید، نارسایی کلیوی ایجاد کند. به خصوص در کودکان و سالمندان. سالمونلا هم علائمی مثل اسهال، تب، استفراغ و درد شکمی به دنبال دارد و در موارد نادر می‌تواند به عفونت‌های خونی هم منجر شود. این باکتری‌ها از طریق مصرف غذای آلوده و میوه‌های نشسته منتقل می‌شوند.
فلزات سنگین و مواد آلی فرّار هم از آلاینده های هوا هستند که در بافت میوه ها نفوذ می‌کنند و آنها را کاملا آلوده می‌کنند. سرب، یکی از شایع‌ترین آلاینده‌ها در شهرهای آلوده است که می‌تواند به سیستم عصبی - به‌ویژه در کودکان - آسیب برساند و باعث کاهش ضریب هوشی، مشکلات یادگیری و حتی اختلالات رفتاری شود. حالا فکر کنید توتی را بچینید و بخورید که سرب روی آن را کاملا پوشانده است.
دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در این باره به همشهری‌آنلاین می‌گوید: میکروب‌ها، انگل‌ها، باکتری‌ها و همچنین مواد سمی موجود در هوا مثل نیتروژن، سرب و ... روی توت‌ها رسوب می‌کنند و باعث مسمومیت فرد می‌شوند. هم در کودکان و هم در بزرگسالان.
به گفته دکتر خسرونیا، اگر خوردن توت‌های کنار خیابان‌ها و اتوبان‌ها هر روز تکرار بشود، باعث می‌شود که سموم در بدن فرد رسوب کند و باعث ناراحتی‌های متعدد گوارشی و غیر گوارشی شود. فلزی مثل سرب به تدریج در بدن تجمع می‌کند و در طولانی‌مدت می‌تواند به بافت‌های کبد و کلیه‌ها آسیب برساند و حتی باعث اختلال در مغز و سیستم عصبی افراد شود.
آلودگی جوی‌ها کمتر از آلاینده‌های هوا نیست
موضوع توت‌های خیابانی وقتی جدی‌تر می‌شود که بدانیم درختان توت علاوه بر آلودگی هوا، در معرض آلودگی‌های دیگری هم هستند. این درخت‌ها اغلب کنار جوی‌های آب قرار دارند؛ جوی‌هایی با آب کثیف و پر از موش و فضولات حیوانی. درخت توت از این آب تغذیه می‌کند و آلودگی می‌تواند از طریق ریشه‌ها جذب درخت شده و به میوه‌ها منتقل شود. گذشته از اینها، دود خودروها را هم نباید ندیده گرفت.
خیلی‌ها می‌گویند ما توت را به خانه می‌بریم و آنها را خوب ضدعفونی می‌کنیم. موضوع این است که شستن توت فقط بخشی از آلودگی‌های سطحی مثل گردوغبار و برخی میکروب‌ها را از بین می‌برد و نمی‌تواند تمام آلاینده‌ها را حذف کند. چون فلزات سنگین به پوست و حتی به بافت داخلی میوه نفوذ می‌کنند و توت هم پوست بسیار نازکی دارد. استفاده از محلول‌های شوینده مثل سرکه و ضدعفونی‌کننده‌ها ممکن است کمی مؤثرتر باشد، اما همچنان نمی‌تواند میوه را کاملاً ایمن کند.
کارشناسان می‌گویند برای کاهش خطرات مرتبط با مصرف توت‌های شهری، بهتر است از چیدن و مصرف مستقیم توت از درختان حاشیه خیابان‌ها - به خصوص در مناطق پرتردد - خودداری شود. اگر هم قرار است مصرف شوند، حتما باید با دقت و با استفاده از محلول‌های شوینده مناسب شسته شوند. هرچند تاکید می‌کنیم که این روش تضمین‌کننده ایمنی کامل آنها نیست.
کارشناسان می‌گویند اگر درخت توت در باغ یا حیاط و دور از خیابان، جوی آب و آلودگی هوا باشد، معمولاً خطر کمتری دارد اما همچنان حتما باید شسته شوند. چون ممکن است آلوده به گرد و خاک و فضولات پرندگان و حشره‌ها باشند. بنابراین اگر خیلی اصرار دارید که حتما هر سال در فصل بهار توت بخورید، بهتر است آن را از مغازه‌ها یا فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید.
