تولید و استفاده از منابع جدید آب؛ آری یا خیر؟

صدا و سیما سه شنبه 26 دی 1402 - 22:26

محمدجواد بلورچی؛ کارشناس زمین شناسی: در این ۳۰ تا ۴۰ سال اخیر با توسعه بهره برداری از منابع آب زیرزمینی آبرفتی، عملاً ۵۰ درصد نیاز آبی کشور را، چون با آب زیرزمینی متصل بوده با مشکل روبرو کردیم.

توليد و استفاده از منابع جديد آب؛ آري يا خير؟ (1)سه شنبه ؛ 26 دي 1402حروف نگار: رحمان عربی شبكه خبر – ساعت: 19:30 تا 19:45برنامه: بالاترميهمان: آقاي شريفي؛ رئيس انجمن علمي مقابله با خشكي و خشكسالي + خانم بنفشه زهرايي؛ دبير كارگروه ملي سازگاري با كم آبي + آقاي محمدجواد بلورچي؛ كارشناس زمين شناسي (در استوديوي ديگر) + آقاي واعظي آقاي مصطفي بزرگ نسب؛

مجري: رهبري در ديدارهاي اخير خودشان رقابت واقعي را يكي از اركان مهم انتخابات عنوان كرده بودند. به اين معنا كه ميدان براي حضور گرايش ها و ديدگاه هاي گوناگون سياسي- اقتصادي- فرهنگي باز باشد تا همه بتوانند با اين ديدگاه هاي مختلفشان در مسابقه بزرگ انتخابات شركت كنند و يك رقابت واقعي را شكل بدهند. يكي از مسائلي كه سر آن كارشناسان اختلاف نظر زيادي دارند، بحث استفاده از منابع آبي جديد است مشخصاً بحث استفاده از منابع آب ژرف است، مي خواهيم با كارشناسان اين حوزه راجع به آن صحبت كنيم ببينيم كه قرار است چه كاري انجام بدهيم.

سؤال: خانم زهرايي ما توليد و استفاده از منابع آبي جديد داشته باشيم يا نه؟

خانم بنفشه زهرايي؛ دبير كارگروه ملي سازگاري با كم آبي: قطعاً اكتشاف آب؛ بحث خيلي مهمي است و استحصال منابع آب جديد هميشه جزو فعاليت هاي مهم دولت و به خصوص بخش آب بوده ولي بحثي كه وجود دارد اين است كه ما در بهره برداري از منابع آب سطحي و زيرزميني، منابع آب مختلفي كه تا كنون با پروژه هاي بسيار هزينه بر تأمين كرديم، نتوانستيم به نحو مقتضي اين منابع آب را مديريت كنيم و تنش هاي آبي را كاهش دهيم كما اين كه ملاحظه مي كنيد كه هر چه زمان مي گذرد عليرغم اين كه طرح هاي مختلف استحصال آب به بهره برداري مي رسد ولي همچنان تنش هاي آبي در حال تشديد شدن است. اين نشان مي دهد كه برنامه هاي تأمين آب جديد لزوماً موفق نمي شود، مشكل كم آبي ما را جبران كند و دلايل متنوعي كه ان شاء الله در طول برنامه راجع به آن صحبت خواهيم كرد. آب ژرف مشخصاً يك منبع آب بسيار استراتژيك است كه به همين دليل ما فكر مي كنيم كه الآن وقت استحصالش نيست.

سؤال: آقاي شريفي شما نظرتان چيست؟

آقاي شريفي؛ رئيس انجمن علمي مقابله با خشكي و خشكسالي: به هر حال بحث آب ازجمله بحث هاي بسيار مهم كشور است. ما مي گوييم آب مساوي است با امنيت غذايي، مي گوييم آب مساوي است با امنيت زيستي و مي گوييم آب مساوي است با امنيت ملي، بنابراين حفظ اين آب به صورت كمي و كيفي براي كشور ما مهم است. يك كشور خشك و نيمه خشك هستيم و متكي به آب و آبياري هستيم و اگر بخواهيم ان شاء الله استقلال مان را حفظ كنيم بايد آب هايي كه داريم را خوب استفاده كنيم، اما بحث سر اين است كه چه كارها و تدابيري مي توانيم به خرج دهيم كه ان شاء الله معيشت مردم بهتر شود، استقلال و خودكفايي بهتر شود، ضمن اين كه منابع پايه را هم حفظ مي كنيم. بالأخره راه هايي كه هست؛ راه هاي شناخته شده اي است. بالأخره افزايش كارايي آبي كه موجود است، حتماً در اولويت است. جلوگيري از ضايعات حتماً بايد در اولويت باشد، نگاه به مزيت هاي سرزميني ما كه الحمدلله در شرايط خيلي خوبي است؛ چهار فصل را داريم، مزيت هاي بسيار خوبي در كشور است. امروز كه اينجا نشستيم بعضي جاهاي كشور ما برف مي آيد، بعضي جاهايش گرم است. بنابراين از هر دو مزيت بايد استفاده كنيم. در همين راستا اگر آب نداشته باشيم اول شربمان به مشكل مي خورد، بعد صنعتمان، حالا كشاورزي مرحله بعد است. ما اعتقادمان اين است كه كشوري كه بالأخره در شمالش درياست، در جنوبش درياست، زير بستر كشور ما، زير آبرفت ها هم خداوند به ما نعمت هاي فراوان داده، بايد اول شناسيم ظرفيت هايمان را حداقل استفاده كنيم؛ يا نكنيم بحث بعدي است. بايد جلوگيري كنيم از آلودگي، هدررفت آن به مصلحت هم بود استفاده مي كنيم. به نظرم يك جايي مثل سيستان و بلوچستان آب استراتژيك يعني آبي كه الآن استفاده كنيم.

سؤال: پس موافق از اين آب هاي ژرف هستيد؟

آقاي شريفي: صد درصد هر جا لازم باشد امنيتي و معيشت مردم ما، آب شرب مردم، بالأخره دليلي ندارد كه منبعي داشته باشيم، تجديد شونده باشد و استفاده نكنيم.

سؤال: آقاي بلورچي نظر شما چيست؟

آقاي محمدجواد بلورچي؛ كارشناس زمين شناسي: ما از سال 1384 كه با طرح فرونشست من مجري اش شدم و مسئوليت اين كار را در سازمان زمين شناسي كشور به دست گرفتم، با معضل آب در كشور به شكل جدي دست و پنجه نرم كردم، كشوري كه بر اساس تاريخچه چندهزار ساله اش هيچ وقت كشور پر آبي نبوده اما تمدن ساز بوده است. تمدن كشور ما در يك منطقه خشك و نيمه خشك بر مبناي منابع پايدار آب بوده، گذشتگان ما خوب بلد بودند كه در كجا اگر لازم است سد بسازند، در كجا اگر لازم است چاه بزنند و در كجا اگر لازم است با حفر يك سيستم مهندسي خيلي مدرن در زمان خودش به نام قنات يا كاريز، امكان زيست در يك فلات مرتفعي كه آب هاي سطحي اش همه از روي آن فرار مي كنند مهيا ساخته است. يعني كشور ما اصولاً توسعه، رشد و شكوفايي اش بر اساس پايداري منابع آب زيرزميني و پيوندي كه زندگي با آب زيرزميني داشته، شكل گرفته است، منتها در اين 30 تا 40 سال اخير با توسعه بهره برداري از منابع آب زيرزميني آبرفتي، عملاً ما 50 درصد نياز آبي كشور را چون با آب زيرزميني متصل بوده با مشكل روبرو كرديم و يكي از معضلاتي كه اين مشكل شكل گرفته اين است كه عملاً به خوبي نشناختيم منابع آب زيرزميني مان را. قطعاً شناخت منابع آب زيرزميني همان طور كه آقاي شريفي فرمودند بايد جزو اولويت هاي كشور باشد، شناخت آن در همه حوزه هاي كشور و در آن جاهايي كه نياز امروز كشور بهره برداري از آن است به شكل پايدار از آن بهره برداري شود و فرصت هايي است كه امكان تكرار آن در آينده ديگر وجود نخواهد داشت.

سؤال: پس مشخصاً موافق استفاده از اين آب هاي ژرف هستيد؟

آقاي بلورچي: كاملاً من بعد از اين كه در سال 1395 از سازمان زمين شناسي بازنشست شدم، براي آب كشورم نگراني هايم را اعلام كرده بودم، من بارها و بارها در همين صدا و سيما اعلام كردم كه با اين روند بهره برداري از آب هاي زيرزميني و آبرفتي مان، فرونشست زمين و نابود كردن دشت هاي كشور، نابود كردن كشاورزي، صنعت و شهر؛ چيزي است كه در چند لحظه اي و چند گامي ماست. و امروز مي بينيد كه جاهاي مختلف كشور با فرونشست دست و پنجه نرم مي كنند. ما بايستي بهره برداري از آب هاي زيرزميني آبرفتي را در لحظه هر چه سريعتر قطع كنيم و براي منابع مورد نياز جايگزين به فكر شناسايي منابع آب آبخوان هاي سنگي مان باشيم، چيزي كه در قنات ها در گذشته شناختيم و مي توانيم توسعه اش دهيم. بله من موافق بهره برداري از اين آب هاي موجود در آبخوان هاي سنگي مان به شرط تجديدپذيري شان هستم.مجري: يك مروري كرديم به نظرات موافقان و مخالفان داخل برنامه. (پخش گزارش)سؤال: اين گزارش مروري بود بر نظرات موافقان و مخالفان، خانم زهرايي شما اساساً چرا مخالف استفاده از اين نوع منابع آبي هستيد؟خانم زهرايي: ما اولاً كه بايد مسأله بهره برداري از آب ژرف را از مسأله كمبود آب سيستان جدا كنيم، الآن من فكر نمي كنم اين برنامه در مورد شيوه تأمين آب سيستان باشد، چون خيلي از بحث هايي كه در گزارش مطرح شد مربوط به كمبود آب سيستان بود. بالأخره ملت شريف ما در استان سيستان و بلوچستان واقعاً محق هستند كه از هر جايي حتي شده از كرات ديگر ما براي آنها آب بياوريم و آب را تأمين كنيم شكي نيست، بنابراين بحثي كه مي كنم ناظر بر موضوع خاص سيستان نيست. ناظر به نحوه مديريت اكتشاف و بهره برداري از آب ژرف در كشور است. ما كشوري هستيم كه از منابع آب زيرزميني و سطحي نسبتاً بهتري نسبت به خيلي از كشورهاي واقع در خاورميانه برخوردار هستيم، ولي در عين حال كشوري هستيم كه در عرض 40 تا 50 سال گذشته نه تنها تمام ذخاير تجديد پذير زيرزميني مان را هر ساله مصرف مي كنيم، توضيح دهم كه ذخاير آب زيرزميني اصولاً به سه دسته بشود تقسيم شوند؛ يك دسته آنهايي هستند كه هر ساله با بارش هايي كه اتفاق مي افتد تغذيه مي شود و اگر ما برداشتي كنيم، آن برداشت جايگزين مي شود، به اينها مي گوييم آب هاي زيرزميني تجديدپذير و يك بخش آب هاي زيرزميني عميق تري هستند كه از دوره هاي قبل زماني كه بارندگي ها بيشتر بوده و مصرف نبوده در آبرفت ها و بين دانه هاي خاك اينها قرار داده شده و ما الآن با حفر چاه هاي عميق مي توانيم آنها را بهره برداري كنيم. اين تصور براي بينندگان عزيز نباشد كه وقتي ما راجع به آب زيرزميني صحبت مي كنيم درياچه اي زير سطح زمين است كه با زدن چاه از آن بهره برداري مي كنيم. آب ها در واقع اين قطرات آب است كه بين دانه هاي خاك قرار گرفته است. بنابراين اين ذخاير بسيار آسيب پذير هستند نسبت به برداشت آب زياد بسيار سخت است تغذيه اين منابع. پايان (1)

۲۲:۰۰

توليد و استفاده از منابع جديد آب؛ آري يا خير؟ (2)سه شنبه ؛ 26 دي 1402حروف نگار: رحمان عربی شبكه خبر – ساعت: 19:45 تا 20برنامه: بالاترميهمان: آقاي فرود شريفي؛ رئيس انجمن علمي مقابله با خشكي و خشكسالي + خانم بنفشه زهرايي؛ دبير كارگروه ملي سازگاري با كم آبي + آقاي محمدجواد بلورچي؛ كارشناس زمين شناسي (در استوديوي ديگر) ارتباط تلفني: آقاي واعظي؛ كارشناس آب هاي زيرزميني آقاي مصطفي بزرگ نسب؛ مجري.خانم زهرايي: دسته سوم؛ آب هاي ژرف هستند كه موضوع برنامه شما هست امروز؛ يعني آب هايي كه بين لايه هاي سنگي در اعماق خيلي زياد محصور شده اند. ما از آب تجديد پذير زيرزميني به طور كامل هر ساله بهره برداري مي كنيم تقريباً. ما ذخاير غير تجديدپذير زيرزميني كه در اعماق كمتري هستند نسبت به آب هاي ژرف تقريباً در چهار دهه گذشته حدود 30 درصدش را مصرف كرديم يعني يك سوم آب تجديد ناپذير زيرزميني كشور را مصرف كرديم و همه شما شاهد هستيد كه هر روز تنش هاي آبي در حال افزايش است بنابراين كارنامه خيلي مثبتي در بحث مديريت منابع آب زيرزميني نداريم. اين در جايي بوده كه دستگاه متولي آب كشور كه وزارت نيرو است برنامه ريزي هاي كلان و اكتشاف انجام داده، آماربرداري هاي متعددي كرده، همه اينها را منتشر كرده و در معرض قضاوت جامعه علمي كشور قرار داده و وضع منابع آب زيرزميني كشور اين است. حالا تصور كنيم شما دستگاهي كه معاونت علمي رياست جمهوري است و يك دستگاه اجرايي نيست. متولي اكتشاف آب هاي ژرف شده، كليه گزارشات و اطلاعات آن را به صورت محرمانه نگه داشتند، در معرض قضاوت هيچ بخشي از جامعه علمي و اجرايي كشور قرار ندادند. در اين فضا ادعا شود كه اين تجديد پذير است يا ادعا شود كه كيفيتش مثلاً خوب يا بد است يا به هر شكل. اصلاً قابل ارزيابي براي ما نيست و چه تضميني وجود دارد آن جايي كه دستگاه متولي آب با تمام برنامه ريزي هايي كه انجام مي دهد موفق نمي شود آن منابع آب زيرزميني، گيريم آب ژرف تجديد پذير هم است موفق نمي شود به نحو پايداري بهره برداري كند. چطور اطمينان حاصل كنيم كه در يك فضاي محرمانه كه دستگاهي كه دستگاه اجرايي بهره برداري از آب كشور هم نيست موفق مي شود از اين منابع به شكل پايدار بهره برداري كند.سؤال: آقاي شريفي شما با تجديدپذيري يا تجديدناپذيري اش موافقيد يا مخالفيد؟آقاي شريفي: بحث مخالفت يا موافقت در اين قصه، نظر سليقه اي كه نداريم در باب آب ژرف، آب هايي كه تحت عنوان آب هاي فسيلي هستند، عمرشان چند ميليون سال است. امروز با پيشرفت تكنولوژي ما به راحتي آب ها را مي توانيم سن سنجي كنيم. بعضي آب ها هستند كه آب باران امسال هستند مثلاً، امسال باران باريده، نفوذ كرده ما داخل چاه يا چشمه استفاده مي كنيم. بعضي آب ها ممكن است آب مثلاً چهارهزار سال پيش باشد، بعضي آب ها ممكن است آب ده ميليون سال پيش باشد، اينها ماهيتاً باهم تفاوت دارند. امروز اگر بحث تجديدپذيري را بخواهيم مطرح كنيم نسبت به سن آب، آب هايي كه مثلاً عمر دوهزار تا سه هزار سال دارند، دوره شان دو هزار تا سه هزار سال تجديدپذير هستند. آب هايي كه ما در آبرفت هايمان داريم، ما در سن سنجي كه در استان البرز انجام داديم، آب هايي كه در آبرفت استفاده مي كنيم سنشان بعضي 10 هزار و 9 هزار سال است. يعني 9 هزار سال پيش باران آمده، رفته به اعماق 100 تا 150 متري امروز ما استفاده مي كنيم. بحث را به نظرم بايد اين طور نگاه كنيم اگر بحث سليقه يا بحث دستگاه خاص كه نيست، ما يك سري مشكلات داريم، يك سري هم ظرفيت ها داريم. بله ما بايد در بعضي حوزه ها و بعضي مناطق بارگذاري بيش از ظرفيت تجديدپذيري داريم، سطح آب زيرزميني افتاده است پايين، دشت ها فرونشست داشته، هيچ دستگاهي هم نيامده تغذيه انجام دهد عليرغم سرمايه گذاري سنگيني كه در بخش آب بوده، ما براي تغذيه سفره ها كاري نكرديم. ما بايد همان مقداري كه برداشت مي كنيم اگر احساس كنيم داريم افت سفره آب زيرزميني را داريم يا بايد متوقف كنيم يا تغذيه كنيم؛ اين كار در اولويت است. اما ما بر اساس اطلاعاتي كه به دست آورديم بخشي از اين آب ژرفي كه الآن بحث آن را مي كنيم؛ آب تجديد پذير است يعني اگر استفاده نكنيم در دسترسمان ديگر نخواهد بود. اين را هم بر اساس آزمايش و بر اساس سن سنجي مي شود تعيين كرد، مشكلي هم از اين بابت نيست. اما اگر از من سؤال كنيد آيا امروز اولويت ما در كشور آب ژرف است؟ من قطعاً مي گويم وقتي مثلاً از آب موجود به ازاي يك مترمكعب مثلاً ما گندم آبي متوسط سه و هفت دهم تن در هكتار توليد مي كنيم، بسياري از كشاورزان پيشرو ما 13 تن توليد مي كنند. اين شكاف عملكردي، آبي كه الآن داريم را بايد خوب استفاده كنيم، اگر اين كار را كرديم يا مثلاً فرض كنيد سيب درختي 15 تن در هكتار متوسط آن است، 200 تن در هكتار كشاورز توليد كننده ما در استان تهران توليد مي كند، چه كار كنيم كه اول توليد را بالا ببريم، د

۲۲:۰۰

درست شود، دوماً اين كه به هر حال مطالبات توسط استاندار، نمايندگان مجلس و غيره فشار بيايد روي وزارت نيرو و اصلاً شروع آب ژرف هم هماهنگي كاملاً مستقيمي بوده بين وزارت نيرو و معاونت علمي، منتها معاونت علمي مسئول توسعه فناوري هاي اكتشاف بوده و وظيفه اش را خوب انجام داده، وزارت نيرو هم مسئول آب كشور است، آن هم بايد وظيفه اش را خوب انجام دهد و دليلي ندارد ما در يك مقطعي بخشنامه كنيم به همه استان ها، هر كسي راجع به آب ژرف حرف زد بركنارش كنيم. اين كاملاً يك كار بچگانه است. به نظرم در يك مقطعي در وزارت نيرو انجام شد. يك مقطعي آقاي مهندس چيت چيان؛ وزير نيرو كاملاً اين موضوع را دنبال مي كردند، مصاحبه هاي ايشان هم هست. بنابراين اين بحث دوم، بحث سوم هم كه شما سؤال فرموديد، بحث تجديد پذيري است. آب ژرف تفاوتش با آب هاي آبرفتي اين است كه آب آبرفتي در قلل و فرج رسوبات است اما آب ژرف در سازنده هاي سخت است، اين سازنده هاي سخت در حقيقت از مسيرهاي دور مي آيند، به مسيرهاي دور هم مي روند. اگر ما الآن در استراليا از قرن 18 دارند استفاده مي كنند از آب ژرف، بيش از هزار چاه استفاده مي كنند، پايدار هم بوده، سطح آب هم پايين نيفتاده، مشكلي هم نبوده، در آفريقا، در حوزه نو وين اكتشاف بيش از 373 هزار ميليارد مترمكعب آب ژرف بوده چند كشور دارند استفاده مي كنند، بيش از صد هزار ميليارد دلار الآن سرمايه گذاري كردند و بخشي اش را بابت شناخت اين آبها سرمايه گذاري كردند، برخي بابت استفاده. پايان (2)

۲۲:۰۰

ر عين حال آب ژرف هم تنها گزينه نيست، آب شيرين كن داريم، آب حاصل از آبخيزداري و آبخوان داري داريم، كاهش تبخير داريم، آب حاصل از رطوبت هوا داريم و انواع و اقسام آب ها داريم همه را به جا اگر پايدار باشد، بايد استفاده كنيم.سؤال: آقاي واعظي نظر شما چيست؟ به نظر شما بايد از اين منابع آب هاي ژرف، منابع جديد به اين شكل استفاده كنيم يا شما معتقديد اين اتفاق نبايد بيفتد؟آقاي واعظي؛ كارشناس آب هاي زيرزميني: (قطع ارتباط) سؤال: خانم زهرايي شما بفرماييد با فرمايشات آقاي شريفي موافق بوديد يا خير و اساساً دلايل ديگري داريد براي اين كه مخالفت كنيد با استفاده از اين آب هاي ژرف؟خانم زهرايي: ما در اين كه بهره وري را بايد بالا ببريم و از هر قطره آب به درستي استفاده كنيم، اصلاً شكي در اين نيست، قطعاً به همين صورت است ولي بايد متوجه باشيم كه ظرفيت هاي ما براي ارتقاي بهره وري محدود است. ما در كشوري زندگي مي كنيم كه بيش از 50 درصد كشاورزها بسيار كم سواد هستند. از نظر اقتصادي، معيشتي، بسيار آسيب پذير هستند و بسيار امكاناتشان براي سرمايه گذاري و ارتقاي بهره وري اندك است. آن كشاورز نمونه اي كه بهره وري هاي بسيار بالايي كه آقاي دكتر گفتند را مي تواند توليد كند، سرمايه گذاري قابل توجهي هم مي كند و از دانش روز هم استفاده مي كند. اين ظرفيت همه جا فراهم نيست بنابراين ما نبايد اين اشتباه را كنيم كه يك هدف گذاري هاي خيلي ايده آلي براي كشاورزي كنيم، مگر اين كه ما در بافت جامعه بهره بردار كشاورزي مان يك تحول جدي اتفاق بيفتد كه به نظر نمي آيد برنامه خيلي مشخصي براي اين وجود داشته باشد، اما در حوزه بهره برداري از آب ژرف من واقعاً سؤالم از آقاي دكتر بلورچي و دوستاني كه متولي اين بهره برداري از آب ژرف هستند اين است كه علت محرمانه بودن مستندات مربوط به اكتشاف آب ژرف چيست؟ در نظراتي كه گفته شد، از آقاي دكتر مختوم استاد دانشگاه تهران ذكر شد كه يك شتابزدگي در مسئولين براي حل مشكل تأمين آب سيستان وجود دارد و من فكر مي كنم واقعاً اين نظر صحيح است. من اخبار امسال را فقط بخوانم؛ جمعيت كل سيستان و بلوچستان؛ دو و هفت دهم ميليون نفر است؛ اگر اشتباه نكنم، يعني استان خيلي پرجمعيتي نيست. ما فقط امسال 41 چاه در منطقه زاهدان حفر كرديم براي تأمين آب شهر زاهدان، 74 چاه ديگر حفر كرديم براي تأمين ساير سكونتگاه هاي سيستان، يك طرح عظيم انتقال آب از شرق استان سيستان و بلوچستان به سيستان و زاهدان كليد زديم؛ 270 كيلومتر سيستم انتقال آب، چند ايستگاه پمپاژ به علاوه يك آب شيرين كن در مسير آن با ظرفيت 100 هزار مترمكعب، پروژه هاي انتقال آب درياي عمان و نمك زدايي براي شمال سيستان در دست اجراست. آماري كه آقاي مهندس بزرگ زاده امسال اعلام كردند از شركت مديريت منابع آب، اين است كه يكصد هزار ميليارد تومان يعني يكصد همت براي اين موضوع بودجه گذاشته شده است، سؤال من از آقاي دكتر اين است كه الآن اگر اين طرح ها اجرايي شود ما چاه هاي ژرف را بهره برداري اش را قطع مي كنيم. يك نكته ديگر را آقاي دكتر فرمودند كه اگر از آب هاي ژرف تجديد پذير ما بهره برداري نكنيم از دست مي رود، حالا اين را هم بد نيست توضيح دهند آب چطور از دست مي رود، يعني به كجا اين آب ها منتهي مي شوند، بر اساس اكتشافاتي كه انجام شده از دست مي رود؟ آقاي شريفي: سؤالي كه خانم دكتر فرمودند بر اساس اطلاعاتي كه من دارم، جاي تأسف دارد كه بعد از 40 سال كه از انقلاب شكوهمند اسلامي گذشته ما هنوز در سيستان و بلوچستان 900 روستاي ما با تانكر آبرساني مي شود، لذا طبيعي است كه دولت سرمايه گذاري كند، هيچ راه حل ديگري را براي سيستان و بلوچستان به قول معروف حذف نمي كند اين، آب از آب درياي عمان اگر قرار است كليد بخورد، عيبي ندارد، آب ژرف هم اگر آن جا ظرفيت دارد عيبي ندارد، اگر سد زيرزميني هم آن جا مي شود زد از سيل هاي فراواني كه هر ساله داريم در استان و مي آيد هدر مي رود از آنها هم بايد استفاده كرد. به هر حال مواجه شديم با مشكلاتي كه قبلاً از گذشته آب هيرمند مي آمد، الآن جلوي آن گرفته شده است. ديپلماسي در جهت آوردن آب بايد در دستور كار قرار گيرد. اين براي استان سيستان و بلوچستان، اما بحث اين است كه. سؤال: دو سؤال ديگر داشتند درباره آب ژرف؛ يكي محرمانگي، يكي هم از دست رفتن.آقاي شريفي: بحث دوم اين است كه ما الآن چقدر اطلاعات ما در مورد ذخاير نفت مان در معرض ديد همه مردم است؛ اين هم محرمانه است به خاطر چه؟ به خاطر اين كه بالأخره ما ميزان ذخاير استراتيك مان از نفت، گاز، طلا، اورانيوم، ليتيوم، مس و هر چه باشد، هيچ ضرورت ندارد كه ما اين اطلاعات را بياوريم مثلاً به هر حال هر اطلاعاتي دسته بندي خودش را دارد، به دليل اين شايد معاونت علمي اين كار را كرده كه نمي خواسته اولاً كه نمي دانسته كه چه اتفاقي، آيا آبي هست يا نيست؟ نمي خواسته تبليغي كند كه انتظارات بيجا

۲۲:۰۰

تولید کننده : سیده زهره کلانتریتاریخ: 26 دی شبکه : خبربرنامه : بالاتر جایگزین صف اول( قسمت پایانی )میهمان برنامه : آقاي شريفی رئيس انجمن علمی مقابله با خشكی و خشكسالی خانم بنفشه زهرایی دبير كارگروه ملي سازگاری با كم آبی آقاي محمد جواد بلورچی كارشناس زمين شناسی آقاي واعظیسوال : خانم زهرایی بفرمایید؟ شما تا الان مدیر کل هم بودید دیگر این بحث را می توانید پاسخ دهید؟زهرایی : من البته مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره‌ وری آب و آبفای وزارت نیرو بودم در دولت قبل ولی مسئولیت من بیشتر بحث مدیریت مصرف آب و سازگاری با کم ‌آبی بود این آب ژرف و مصوبه‌ ای که آقای دکتر یا ابلاغیه‌ای که فرمودند رامن در جریان نیستم و گردونه کار اصلاً آب ژرف نبودم .اما ببینید چند تا نکته مهم اینجا هست که آقای دکتر اشاره کردند به آب ‌های ژرفی که در شمال آفریقا استفاده می‌شود در شبه ژاپن شبه‌ قاره عربستان استفاده می شود یک تفاوت عمده ‌ای وجود دارد اولاً آنها آب‌های سازنده نیست تا جایی که من مطلع ام حالا آقای دکتر بلورچی اینجا حضور دارند احتمالاً بهتر می‌ توانند نظر بدهند آن ها آب‌ های آبرفتی هست عمق شان هم اصلاً این ‌قدر نیست چاه‌های ژرف ما فکر می‌کنم همه حول‌ و حوش دو سه کیلومتر عمق در واقع برداشت آب شان هست. آن چاه ها عمدتاً عمق شان زیر پانصد متر دارند بنابر این نزدیک می‌شود به عمق چاه ‌های آب رفتی که ما مثلاً تو کرمان استان کرمان داریم برابر اینها به نظرم مقایسه‌اش شاید مقایسه درستی نباشد ضمن اینکه خیلی از آن در واقع آب ‌ها هم که مورد استفاده قرار می‌گیرد نا پایدار است الان همان منبع آبی که در واقع آب فسیلی که سنش شاید بالای میلیون سال تخمین زده می‌شود در عربستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.تخمین شان این است که مثلاً ممکن است تا دو هزار و پنجاه به پایان برسد این آب و در واقع یک بهره ‌برداری کاملاً ناپایدار از یک منبع کاملاً تجدید ناپذیر است .سوال : صرفا دلایلتان همین است یا دلایل دیگر هم دارید؟ زهرایی : مستنداتش هم تماماً روی اینترنت موجود هست حالا آقای دکتر می ‌فرمایند که ما منابع نفت و گاز و غیره را نمی‌خواهیم اطلاعات اش را منتشر کنیم واقعاً به نظر من مقایسه منبع آب قیاس مع ‌الفارق است ببینید من همیشه این را می‌گویم، می‌گویم دولت‌ ها تا کجا اجازه دارند منابع طبیعی که متعلق به همه مردم ایران هست را در چهار چوب محرمانه در مورد بهره ‌برداری اش تصمیم بگیرند .این واقعاً به نظر من در مورد آب اصلاً مصداق پیدا نمی‌کند که ما منبع آب را به ‌صورت محرمانه تلقی کنیم حتی از محرم ترین در واقع نهاد های علمی کشور اطلاعاتش رابه اشتراک نگذاریم ، این به نظر من اصلاً برداشت صحیحی نیست.سوال : آقای بلورچی راجع به پایداری منابع آبی صحبت شد شما نظرتان چیست شما فکر می کنید این ها پایدارند و تجدید پذیرند یا خیر ؟بلورچی : من صدای شما رو نداشتم ولی به هر صورت یک قسمتی از صحبت‌های دوستان را شنیدم اول نکته را خدمتتان بگویم قبل از اینکه وارد مطالعات آب ژرف بشویم عملاً هیچ کجا تو دانشگاه هم تدریس نشده بود که آبخوانی در واحد های سنگی ممکن است وجود داشته باشد همین الان هم در رشته هیدروژئولوژی جز در واحد های کربناته که پتانسیل کارس برایشان در نظر می‌گیرند هیچ آبخوانی را در دو کشور آموزش نمی‌دهند که پسر عزیزم که دختر عزیزم که داری درس آب‌شناسی می‌خوانید آب ممکن است توی واحد ماسه سنگی در اعماق زمین وجود داشته باشد آب ممکن در سازند سنگی گرانیت وجود داشته باشد مثل چیزی که در حوزه پاریس دارد آب شرب شهر پاریس را تمرین می‌کند یا مثلاً کسی نمی ‌پرسید که استرالیا برای چه توانسته معتبرترین کشور دنیا بشود در زمینه دامپروری و کشاورزی و همین‌ طور معدن این آبی را که استفاده می‌کنند آیا از دریاهای اقیانوس پیرامونشان دارند منتقل می کنند به مرکز استرالیا یا خیر. یک آبخوانی به نام آب خوان بزرگ آرتزین گبر را دارد در هزار و هشتصد و نود شناساییش کردند اما به هیچ کس اعلام نکردند هزاران چاه در آن زدند از عمق پانصد متری تا سه هزار متری کیفیت‌ های مختلف و بهره‌ برداری ازش می کردند تا هزار و نهصد و نود این چاه‌ ها با مدیریت کاملا من شخصی اداره می‌شدند از هزار و نهصد و نود یک کمی سطح این می‌افتد پایین از حالت آرتزین خارج می شوند می آیند یک مجمعی درست می‌کنند از مصرف‌کنندگان این آب که چهار ایالت از شش ایالت استرالیای درگیر می شوند در آبخوان و عملاً مدیریتش می‌کنند و امرو آبخوان آرتزین بزرگ گبر دو مرتبه آرتزین هست و دو مرتبه دارد شارژ می‌شود و دارد تجدید می‌شود.سوال : شما بفرمایید خانم زهرایی؟زهرایی : باز من فکر می‌کنم که باز مقایسه استرالیا و ایران البته خوب کیس خیلی خاص ،جالبی هست موردی که آقای دکتر بلورچی فرمودند ولی این مقایسه هم یک قیاس مع‌الفارق است که استرالیا کشور بسیار

۲۲:۰۱

پهناوری هست احاطه شده با دریا و کل جمعیت بیست و پنج میلیون نفر بیشتر نیست یعنی اندازه شاید استان تهران و استان البرز جمعیت استرالیا هست با آن مساحت پهناور چندین برابر ایران فکر می‌کنم این قیاس قیاس درستی نیست و سؤالم حالا این هست که آیا واقعاً استرالیا از طریق محرمانه نگهداشتن اطلاعات این چاه‌ ها و در واقع مونو پل کردن اکتشاف و بهره ‌برداری در یک نهاد خاص توانسته به این شیوه بهره ‌برداری از این آب‌های ژرف برسد و توانسته که در واقع پایداری اش را حفظ کند یا اینکه اجازه داده اطلاعات حتی بهره‌ بردار خصوصی تا زمانی داشته این چاه ‌ها، اجازه داده ایالت ‌های مختلفی که ذینفع هستند از این منابع دسترسی داشته باشند به اطلاعاتش در مورد بهره‌ برداری نظر بدهند.علت اینکه شما می‌دانید این آبخوان ناپایدار شده و بعد بهره‌ برداری اش اصلاح شده پایدار شد همین که اینها این اطلاعات منتشر شده الان در مورد چاه سیستان واقعاً چاه هایی که در استان سیستان و بلوچستان حفر شده در منطقه سیستان واقعاً چه قدر به افت و خیزهایی که درد بیش اتفاق ‌افتاده در دبی و آبدهی چاه اتفاق افتاده، افت و خیزهایی که در کیفیتش اتفاق افتاد واقعاً چه قدر منتشر شده چه قدر اطلاعات است ما باید به استناد اینکه چند نفر کارشناس ارزشمندی که اونجا فعالیت می‌کنند می ‌فرمایند که در واقع این تجدید پذیر هست می ‌فرمایند ، چرا برای سازمان زمین‌شناسی کشور آیا این سازمان محرم نبوده که اطلاعات برای سازمان زمین‌شناسی ارسال بشو سازمان زمین‌شناسی روی اکتشافات معدنی کشور به ‌صورت محرمانه این اسرار را بررسی کند و یک گزارشی منتشر بکند که من کارشناس بگویم بله سازمانی که در نهاد دولت وظیفه ‌اش این هست که هم چنین اقداماتی را مورد بررسی و تایید قرار بدهد بررسی کرده و تایید کرده معاونت علمی آقای دکتر فرمودند وظیفه اش تولید فناوری است و وظیفه اش ارتقا فناوری هست نه اینکه برود کار اجرایی بهره برداری از منابع آب زیرزمینی آب ژرف انجام دهد.سوال : ارتباط مان با آقای واعظی هم برقرار شد آقای واعظی شما بفرمایید نظرتان را از اینکه از این منابع آب ژرف استفاده بکنیم یا نکنیم اگر نه دلایل تان چی هست؟ واعظی : عرض کنم که مدیریت منابع آب دو بخش هست مدیریت تقاضا و مدیریت عرضه و یا مدیریت مصرف ما چند دهه گذشته کلاً دنبال این بودیم که برویم آب پیدا کنیم از هر جایی که شد رفتیم سد زدیم ،رفتیم هفتصد درصد چاه ‌های بهره ‌برداری آب زیرزمینی را زیاد کردیم ،انتقال آب بین حوزه ‌ای کردیم، می‌خوایهم برویم از دریا بیاوریم می‌خواهیم از آب ژرف آب بیاوریم بالاخره کجا وما همه منابع را باید تمام کنیم یعنی هرجا که قطره هست باید مصرف کنیم آن موقع سهم نسل آینده چی هست عدالت بین نسل ‌ها به اصطلاح کجای قضیه قرار می‌گیرد ما به جای اینکه برویم رو یمدیریت مصرف کار کنیم یعنی افزایش زیر کشت جلوگیری بکنیم ،بهره‌وری را در بخش ‌های مختلف صنعت، کشاورزی افزایش بدهیم کنترل اضافه برداشت بکنیم، تغییر الگو های فرهنگی مصرف بکنیم یا اینکه مثلاً بیایم از آب ‌های خاکستری یا از فاضلاب ‌ها و پساب‌ های استفاده مجدد کنیم با زچرخانی بکنیم همش دنبال این هستیم که ما این آب را استفاده کنیم ببینید الان ما آبخوان ها تموم شده، رودخانه‌ها تمام شده حالا آب ژرف هم استفاده کردیم بعدش چی این نکته اول من هست نکته دوم اینکه یک قانون کلی در بهره‌ برداری از آب ‌های زیرزمینی وجود دارد شما اگر از آب زیرزمینی برداشت می‌کنید باید دو تا مولفه را رعایت کنید یک باید حتماً تجدیدپذیر باشد، دوم اینکه باید ذخایر استراتژیک را دست نزنیند یعنی چه در آبخوان ‌های آبرفتی چه در اصطلاح آبخوان ‌های سازنده سخت باید آن ذخایر استراتژیک را حفظ بکنید و آن شرط تجدید پذیری خوب، در بحث آب‌ های ژرف مشکلاتی که ما داریم این هست که شما بر اساس آب ژرف نمی‌توانی توسعه پایدار انجام بدهید.دوستان مثال های زدید از کشورهای مختلف من اطلاعات دقیقی در ادامه اگر فرصت باشد ارائه خواهم داد از استرالیا از عربستان که اینها خیلی از این به اصطلاح کشورها نتوانستند توسعه پایدار انجام بدهند یعنی سه سال، پنج سال، ده سال استفاده کردند و تمام شده رفت، دوم اینکه بهره‌برداری از منابع آبی ژرف باید آخرین گزینه باشد یعنی شما این منابع به قدری با ارزش هستند که اینها را اول سعی کنیم برای آیندگان نگه داریم ،پیش خور نکنیم و برویم سراغ آن مدیریت مصرف و چیزهای دیگر و دوم هزینه بهره‌ برداری خیلی بالا هست ببینید هزینه حفاری‌ ها ،هزینه پمپاژ از عمق دو هزار متری هست ، بحث شیرین سازی این آب‌هاهست ، هزینه نگهداری هست و نکته بعد محدودیت بعدی در بحث بهر ه‌برداری از آب‌های ژرف کیفیت خوب این آب‌ها هست . من اجازه بدهید دوستان مثال‌هایی که زدند از کشورهای مختلف خیلی گذرا اشاره کنم دوستان اشاره کردند به آبخوان ژرف استرالیا این آبخوان ژرف درست است

۲۲:۰۱

بیست و دو درصد مساحت استرالیا را تشکیل می‌دهد اما حواسمان باشد که شوری آب این آب خوان هزار تا سه هزار واحد هست این آبی که دوستان الان تو سیستان درآوردند به قول خودشان بر اساس اسناد خودشان چهل تا پنجاه هزار واحد شوری دارد این آب شور تر از آب خلیج فارس و دریای عمان هست. اصلاً اینها قابل استفاده نیست ببینید در بحث مثلاً آبخوانی ما داریم گفتند تو عربستان آبخوان داریم به نام دیسی داریم این آبخوان آمدند برداشت کردند دیدند داخلش رادیوم بالاست .یک ماده رادیو اکتیو رادیوم بالا هست حالا با کلی مصیبت رقیق کردند که به آن سطح بهره‌برداری برسانند اما فقط عربستان ده سال توناست از این آب استفاده بکند یعنی بعد ده سال شما تصاویر را ببینید مزار خشک شدند و عربستانی که فکر می‌کرد می‌تواند به یک و صادرکننده گندم تبدیل بشود الان بزرگ‌ ترین واردکننده گندم یا آبخوان (نوبین؟؟) این آبخوان اینقدر کیفیتش این قدر خوب است شما می‌توانید برای کشاورزی استفاده کنید این مشخصه‌ ها خیلی‌ هایشان یا بهتر بگویم هیچ کدامشان در این آبی که دوستان از چاه‌ های سیستان درآوردند وجود ندارد در ادامه من اشکالات علمی که به این بهره‌برداری از آب‌های ژرف منطقه سیستان و بلوچستان وارد هست را یکی یکی سریع خواهم گفت. سوال: آقای شریفی بفرمایید در خصوص کیفیت آب شیرین سازی ،شوری و رادیوم ؟شریفی: عرض کنم که ببینید من خیلی خوشحالم که کارشناسان و متخصصین عزیز ما امروز نشستند می گویند که آب ژرفی وجود دارد استفاده نکنیم استراتژیک است ما موقعی بود تو کشور میگفتیم آب ژرف می‌گفتند چاه آب شرب در کشور وجود ندارد و به ‌خاطر اینکه تناوب و در واقع تراکم سرزمینی ما یک جوریه که لنزهای رسی نمی گذارد سفره تشکیل شود. امروز اینجا نشستیم بخشی از اطلاعات آب ژرف را الان دوستان می دانند بخشی هم نمی دانند می گویند که استفاده نکنیم ما عرض مان این است که برای کار مملکت ما بهره ‌وری را باید در اولویت یک داشته باشیم ،کاهش تلفات تولید اولویت دوم باشد، اصلاح الگوی کشت و مزیت سرزمینی سومین اولویت مان بعد مرحله بعد برویم بگردیم این آب موجود راکه خوب مدیریت کردیم دنبال اکتشاف هم باشیم حالا یکی آب ژرف است،یکی آب اقیانوس هست، یکی آب خزر ،یکی ابر ،یکی باران‌زا، نمی‌دانم باروری ابرها حالا هر چیز دیگری که بشود اما کشت فرا سرزمینی هم هست ،باز مهندسی سیستم مدیریتمان هم هست ما مشکلات خیلی زیادی داریم اما عرض کردم یک زمانی اصلاً وجود آب ژرف کتمان می ‌شد یک زمانی می‌گفتند این آب رادیو اکتیو است یک زمانی می‌گفتند اقتصادی نیست وقتی ، آرتزین شد خودش با پای خودش آمد بالا دیدند که اقتصادی هم هست می‌گفتند قابل‌استفاده اصلاً نیست خیلی شور هست و قتی دیدند که مثلاً کیفیت آن شصت هزار و پنجاه هزاری که آقای دکتر فرمودند الان شده مثلاً پانزده هزار یک چهارم آب دریا شور هست. غیر از این آب از نظر پدافند غیرعامل و سرعت استفاده هرجا لازم باشد شما یک ماهه می‌شود چاه را حفر کرد و استخراج کرد استفاده کرد هر وقت هم لازم بود یا لازم نبود می شود پلمب کرد و الان ما باید دنبال تکنولوژی باشیم ما اگر آب ژرف صد واحد باشد ما در واحد یک و دو هستیم هنوز ،هنوز یک بخشی فقط اطلاعات ما متمرکز هست روی سیستان بلوچستان بقیه کشور اطلاعات نداریم ما آب زیرزمینی آبرفتی مان را درواقع متخصصین امر می گویند پانصد متر مکعب میلیارد متر مکعب است که این‌همه بعضی مدعی ‌اند که صد و پنجاه میلیارد متر مکعب اضافه بر سازمان مصرف کرده.سوال : پس می گویید کیفیتش خوب است و قابل استفاده است ؟شریفی: می‌تواند در جای خودش ما که یک نسخه کلی که برای کشور نمی‌توانیم بدهیم یک جا ممکن است آب شیرین باشد قابل استفاده یک جا ممکن است آبش لب شور باشد باید مطالعه بشود من عرض می‌کنم آنجایی که شناخت پیدا کردند هزارتا چاه زدند ما الان در کل سه تا چهار زدیم این هم چاه اکتشافی چاهی نیست که برای بهره ‌برداری باشیم بعد دستگاه متولی‌ اش با معاونت علمی زدند اگر هم صلاح دیدند که این در اختیار همه قرار نگیرد مصلحت شان بوده می‌خواستند که در واقع مدیریت کنند کار از دستشان در نرود.سوال : آقای بلورچی شما نظرتان در مورد بحث تجدید پذیری اش را می‌فرمایید به نظر شما منابع تجدید پذیر هستند یا به قول آقای واعظی اینها می‌شود روی توسعه پایدار حساب کرد یا خیر؟بلورچی: همون جوری که آقای دکتر شریفی گفته‌ اند اطلاعات خیلی خوبی را در مقالاتشان راجع به آبرفت دشت هشتگرد منتشر کردند آبخوان در آبخوان آبرفتی کشور یک جا تعیین سن شده آن هم هشتگرد هست در نود متری بیش از ده هزار سال سنش هست. اگر این آبخوان تجدید پذیری نبوده چرا وزارت نیرو ازش استفاده ما مشکل اساسی مان اینجاست اگر دوستان می‌گویند اطلاعات دست مان نیست چطور دکتر واعظی از میزان اطلاعات شوری مثلاً آبخوان دارند صحبت می‌کنند پس این اطلاعات جسته و گریخ

۲۲:۰۱

ته توسط یک سیستمی دارد بیرون اطلاعات داده می‌شود منتها درست داده نمی‌شود اطلاعات وجود دارد خیلی سیستماتیک کارشده همونجوری که آقای پروفسور شریفی گفتند این یک کار سیستماتیک تولیدی که نیست که همون جوری که خانم دکتر گفتند مثلا امروز نتیجه بهره ‌برداری اش را بشود معلوم کرد بهره‌ برداری در عربستان بله وقتی آب خوانش در طی مطالعات شناسایی نفت اکتشاف شد آن هم اتفاقی دوستان در عربستان به این اشتباه افتاده‌اند که از این کشاورزی را شکل بدهند در صورتی‌که اگر آن آبخوان حفظ می‌ شد برای آب شرب عربستان شاید صدها سال عربستان بی ‌نیاز از منابع آب زیر زمینی دیگر می‌ شد این تصمیم‌گیری نادرست عربستان بود که آن آبخوان را موجب شد از بین برود سیزده سال رتبه دوم تولید گندم جهان شد و این اصلاً کار درستی نیست ما همین الان هم که در حال مطالعه آب ژرف در کشور هستیم همه جا می‌گوییم مطالعات آب ژرف ما باید ادعا و دانش کافی تولید بکند که ما در کجا چه مقدار داریم بعد در زمان مناسبش به شکل درست ازش استفاده کنیم یقیناً اگر من در بندر عباس می‌توانم آب‌شیرین‌کنم حرام است که آب از میناب از زیر زمین بکشم بیاورم بندرعباس که فرونشست دشت میناب را ایجاد کنم این اتفاق متاسفانه در نوار ساحلی ما در جاهای مختلف دارد می‌افتد دشت خوزستان من دارد فرونشست اتفاق می‌افتد. در کنار گرگان من فرونشست دارم اجازه نباید بدهیم بیشتر از این آبخوان ‌های آبرفتی ما آسیب ببیند ما بهره ‌برداری مان نادرست است از آبخوان آبرفتی چرا چون مدیریت را از مردم گرفتیم دادیم به یک سازمان ما تا زمانی موفق بودیم و توانستیم در کشورمان یک فرآیند درست اقتصادی شکل بدهیم که مردم مسئول آب بودند.کیفیتش را پاسخ میدهید و جمع بندی بفرمایید؟بلورچی: قطعاً همونجوری که دوستان گفته‌اند اگر مطالعات در کل کشور انجام بشود در یک جایی عین آبخوان (نوبین؟؟) آب خوردن خواهیم داشت همونجوری که در بسیاری از تونل ‌های عمیقی که در کشور حل شده واحد های سنگی آبخوان بسیار قوی دارند جاهایی هم که آبخوان آلوده باشد قطعاً نباید ازش استفاده کرد اما باید شناساییش کرد.سوال : آقای واعظی جمع‌بندی شما را داشته باشیم؟واعظی : بله اجازه می‌خواهم که هزار بیشتری داده شود چون در بخش اول وقت نشد ببینید اشکالات علمی متعددی به این موضوع وارد هست اصلاً دوستان از روز اول که این موضوع را خواستن مطرح بکنند آمدند یک ‌سری حرف ‌های انتزاعی زدند که آقا این آب‌ ها از ارتفاعات هندوکش در می آید از زیر زابلو زاهدان رد می‌شود می رود در دریای عمان اگر ما این اینها را استحصال نکنیم اینها ازدست‌رفته بحث من این هست که اصلاً ما چیزی به نام آب ژرف نداریم این چیزی که دوستان پیدا کردند آب فسیل هست یک آب فسیل باقیمانده در اعماق زیاد دلیلشم چیه دلیلش هم این هست که این شوری اش بسیار بالاست دلیلش این هست که چاه‌هایی که این دوستان زدند چاه شماره سه آقای بلورچی می‌توانند بگویند چاه شماره سه چرا الان آب ندارد چرا آبش قطع شده چرا اینها چند روز این را تخلیه می‌کنند، پمپاژ می‌کنند آبش قطع می‌شود، کیفیتش تغییر می‌کند اگر آن طور که دوستان می ‌فرمایند هزاران میلیارد آب این زیر هست چرا باید دو هزار متر ما چاه بزنیم بعد با یک پمپاژ چند ساعته این خالی بشود. بعد می آیند می گویند که آقا نمی ‌دانم ما مطالعات انجام دادیم بعد می‌گوییم آقا این آب را چطور با چه تخلخل حساب کردید می گویند با تخلخل سی تا چهل درصد، اینکه دوستان می فرمایند در سیستان بلوچستان گزینه دیگری نداریم داریم در سیستان بلوچستان ما کافی هست که یک مقدار آب کشاورزی را بیاییم و صرفه‌جویی بکنیم با این هزار میلیاردی که دوستان بردند سر این چهارتا چاه هزینه‌کردند پنج هزار گلخانه معیشتی می‌شد در سیستان بلوچستان احداث کرد که بخش زیادی از مردم آنجا می توانستند بهره‌مند شوند.سوال : خانم زهرایی جمع بندی شما را داشته باشیم؟زهرایی: ببینید ما برداشت آب مان در استان سیستان و بلوچستان دو هزار و صد و پنجاه و پنج میلیون مترمکعب هست و آبدهی که این چاه ‌های ژرف آقای دکتر فرمودند سه تا فکر کنم از سه تا هم بیشتر هست از این چاه‌ها ژرف آبی که تامین خواهد شد احتمالاً حداکثر در حد چندین ده میلیون متر مکعب بیشتر در سال نخواهد بود اصلاً سهمش قابل مقایسه نیست با کل آبی که در سیستان و بلوچستان مصرف می شود.سوال : آقای شریفی جمع‌ بندی شما را داشته باشیم؟شریفی؟ عرض من این است که دقیقاً به دلیل همین ابهامات و صحبت‌هایی که می‌شود ما نیازمند این هستیم که روی بحث آب ژرف مطالعه داشته باشیم تحقیق داشته باشیم و با علم و با اشراف به کلیات موضوع در حفاظت ،در استفاده اش با تدبیر عمل کنیم این قطعاً اینجوری به نظر می‌رسود. به‌هر حال با سه تا چهار نه می‌شود قضاوت کرد که حجم عظیمی داریم نه آن رامی شود رد کرد اما به هر حال مطالعات هر چه قدر جلو رفته با ام

۲۲:۰۱

یدوار تر شدیم اما از نظر اقتصادی هم به نظرم آب ژرف یک سوم تا یک چهارم آب در واقع انتقال از دریا هزینه بیشتر نخواهد داشت .پایان خبر

مشاهده متن کامل خبر در "صدا و سیما"