به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمد حسین ادیب معتقد است که استراتژی دولت بایدن در خاورمیانه مثلثی است که طی آن آمریکا می کوشد تا به تهران، ریاض و تل آویو نزدیک تر باشد تا این سه به یکدیگر.
او بر این باور است که مذاکرات برجام برای آمریکا با افتضاح تمام می شود . این به رقابت اروپا با آمریکا مربوط می شود و طی آن آمریکا از اروپا ، ضربه می خورد و به ایران مربوط نمی شود.
ادیب با تحلیل وضعیت نرخ ارز و رشد نقدینگی بر این باور است که سقوط دلار استراتژی دولت نبوده است.
دیگر نظرات این پژوهشگر ریسک را در ادامه و در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم بخوانید.
سیاست بایدن در خصوص ایران چه تفاوتی با سیاست ترامپ دارد ؟
ادیب : استراتژی ترامپ فشار حداکثری به ایران از طریق افزایش نرخ ارز بود و موفق شدن این سیاست ارتباطی به ترامپ نداشت، موفق شدن این سیاست به سیاست های مالی و پولی به خصوص دولت روحانی مرتبط بود.
* افزایش 10برابری حجم نقدینگی ظرف 9 سال
بیشتر توضیح دهید ؟
ادیب: افزایش نرخ ارز در گام اول به حجم نقدینگی ارتباط دارد. تحریم های آمریکا از دی ماه 90 آغاز شد که در آن زمان حجم نقدینگی 327هزار میلیارد تومان بود و در آذر 99 حجم نقدینگی به سه هزار و 130 هزار میلیارد تومان رسید، یعنی نزدیک به ده برابر شد. این افزایش 10 برابری باعث افزایش نرخ ارز بود. در این فاصله تولید کالا و خدمات که ده برابر نشد. به میزانی که رشد نقدینگی بیشتر از رشد تولید باشد اختلاف به صورت افزایش نرخ ارز خود را نشان می دهد.
*رشد نقدینگی بسیار بیش از رشد تولید کالا و خدمات
اکنون وضعیت چگونه است ؟
ادیب : اکنون هم رشد نقدینگی بسیار بیش از رشد تولید کالا و خدمات ادامه دارد. ترامپ رفت و بایدن آمد اما رشد نقدینگی بسیار بیش از رشد تولید ادامه دار است؛ لذا اختلاف به صورت افزایش نرخ ارز خود را نشان داده است.
* سقوط دلار استراتژی دولت نبود
راهکاری نبود که اثر افزایش نقدینگی بر نرخ ارز خنثی شود ؟
ادیب : چرا وجود داشت اما راه حل دوم را مردم قبول ندارند. ما 56 میلیارد دلار گاز را با متوسط دلار 620 تومان در داخل می فروشیم. 19میلیارد دلار فرآورده نفتی را با متوسط دلار 2250 تومان، پنج میلیارد دلار دارو و برخی مواد غذایی را با دلار 4200 تومان و 31 میلیارد دلار کالای وارداتی را با دلار بازار آزاد می فروشیم. میانگین وزنی کمی بیش از 8 هزار تومان است. اگر دولت دست به یکسان سازی قیمت ها در داخل می زد متوسط نرخ دلار سقوط می کرد. قدرت خرید مردم ایران برای ورود به 4 بازار فوق حدود 8 هزار تومان است. حال هر چه گاز ، فرآورده نفتی ، دارو و مواد غذایی سوبسید دار ارزان تر باشد دلار بازار آزاد گران تر است. اگر هر چهار قلم با یک نرخ عرضه می شد دلار سقوط می کرد و این استراتژی دولت نبود.
*در اوج رفتن ترامپ 235 هزار میلیارد تومان نقدینگی رشد کرده است
در مجموع می توان گفت: افزایش قیمت دلار محصول رشد نقدینگی بیشتر از رشد تولید کالا و خدمات و چند نرخی بودن کالاها در ایران است. رشد نقدینگی ادامه دارد . نقدینگی در آخر شهریور سال جاری دو هزار و 895 هزار میلیارد تومان و در آذر سال جاری سه هزار و 325 میلیارد تومان بود. یعنی فقط در اوج رفتن ترامپ 235 هزار میلیارد تومان نقدینگی رشد کرده است. تحریم ها که در دی ماه 90 شروع شد نقدینگی 335 هزار میلیارد تومان بود و فقط در سه ماهه پاییز سال جاری 235 هزار میلیارد رشد کرده است.
با این تفاسیر آینده را چطور می بینید؟
سیاست رشد نقدینگی بیش از رشد تولید با شدت بسیار بیشتر از گذشته ادامه دارد و با دو برابر شدن قیمت نفت در بازار جهانی درست مثل این است که گاز و فراورده های نفتی در داخل قیمتش نصف شده است.
* سیاستهای مالی و پولی که تعیین کننده تر از آمریکا هستند
شما اصرار دارید نشان دهید سیاست مالی و پولی تا تغییر نکند فشار حداکثری از طریق رشد قیمت ارز ادامه دارد و این ربطی به آمریکا ندارد؟
ادیب : ربط دارد، اما عامل تعیین کننده آمریکا نیست. با این نرخ ارز حداقل 50 درصد از فعالان اقتصادی خرج شان بیشتر از دخل شان است و در واقع 50 درصد از فعالان اقتصادی کم فعال یا غیر فعال شده اند . نرخ ارزی که باعث شود 50 درصد از فعالان اقتصادی خرج شان بیشتر از دخل شان باشد راهبرد عجیبی است و جالب است که فضای کشور به گونه ای است که همه راه حل ها از زمان خارج شدن 50 درصد از فعالان اقتصادی، دچار بحران مشروعیت است..
* استراتژی دولت بایدن در خاورمیانه مثلثی است
مذاکرات برجام چطور پیش خواهد رفت؟
ادیب : استراتژی آمریکا در خاورمیانه در دولت بایدن مثلثی خواهد بود و برخی در ایران قادر به درک سیاست مثلثی نیستند. بنابراین سیگنال های سیاست خارجی را اشتباه تفسیر می کنند. سیاست مثلثی به این معناست که آمریکا سعی می کند به تهران، ریاض و تل آویو نزدیک تر باشد تا این سه به یکدیگر. در دولت ترامپ استراتژی آمریکا در خاورمیانه از حالت مثلثی خارج شد و اکنون مجدداً این استراتژی مثلثی شده است.
آیا نشانه های آشکار برای نزدیک شدن آمریکا به سیاست مثلثی دیده می شود ؟
ادیب : بله سه سیگنال در دولت بایدن قابل رویت است. پایان حمایت آمریکا از عربستان در یمن ، تاخیر طولانی در گفت و گو بین بایدن و نتانیاهو و خروج ناو 5 هزار نفری آمریکا از خلیج فارس. آمریکا در دولت اوباما در خلیج فارس حضور دائمی داشت که ترامپ به حضور دائمی پایان داد و حضور ناوگان آمریکا تنها به بازدید سالانه از خلیج فارس که در مورد همه دریاها اجرا می شود محدود شد. در دولت ترامپ سه ناو آمریکایی در خلیج فارس بودند که ترامپ دستور خروج دو ناو را داد و ناو سوم را بایدن خارج کرد. اکنون ناو آمریکایی در خلیج فارس نیست که سیگنال به منطقه است.
ارزیابی دیگری از تحولات جهانی دارید؟
ادیب : سیاست انگلیس تا دو سال قبل در خاورمیانه سیاست مثلثی بود اما اکنون نیست. بازگشت آمریکا به سیاست مثلثی بدون بازگشت انگلیس تا کنون سابقه نداشته است.
* مذاکرات برجام برای آمریکا با افتضاح تمام می شود
برجام چه می شود ؟
ادیب: تاچر نخست وزیر سابق انگلیس در خاطرات خود می نویسد آمریکا در هر موردی در خاورمیانه دخالت کند با افتضاح تمام می شود و تا کنون یک مورد خلاف این نبوده است .برجام برای آمریکا هم با افتضاح تمام می شود و این به رقابت اروپا با آمریکا مربوط می شود . در این مورد آمریکا از اروپا ، ضربه می خورد و به ایران مربوط نمی شود.
انتهای پیام/
