کودکان مبتلا به ADHD معمولاً زمانی احساس امنیت بیشتری دارند که برنامه روزانهشان قابل پیشبینی باشد. حتی در تعطیلات، حفظ یک چارچوب کلی—مانند ساعت خواب، وعدههای غذایی یا زمان استراحت—میتواند به کاهش اضطراب کمک کند. اگر تغییر برنامه اجتنابناپذیر است، تشویق مثبت و مشخص برای رفتارهای سازگارانه کودک اهمیت زیادی دارد. جملات سادهای مثل «دیدم امروز چقدر با تغییر برنامه کنار آمدی» میتواند تأثیر قابل توجهی بر اعتمادبهنفس کودک داشته باشد.
صحبت کردن با کودک درباره رویدادهای پیشِرو، یکی از مؤثرترین راهها برای کاهش استرس است. استفاده از تقویم تصویری، چکلیست یا نقاشیهای ساده که برنامهها را نشان میدهند، به کودک کمک میکند بداند چه چیزی در انتظار اوست. یادآوری زمان نزدیک شدن به تغییرات یا جابهجاییها نیز باعث میشود کودک آمادگی ذهنی بیشتری داشته باشد و احتمال بروز واکنشهای شدید کاهش یابد.
پیش از ورود به مهمانیها یا موقعیتهای جدید، بهتر است قوانین ساده و مشخصی برای کودک توضیح داده شود؛ برای مثال «داخل خانه با صدای آرام صحبت میکنیم». ثبات در اجرای این قوانین اهمیت زیادی دارد. پیامدهای قابل پیشبینی و ملایم، مانند محروم شدن کوتاهمدت از یک امتیاز، مؤثرتر از تنبیههای سخت هستند. تنبیه شدید میتواند رفتارهای چالشبرانگیز را تشدید کرده و به رابطه والد–کودک آسیب بزند.
تمرین مهارتهای آرامسازی پیش از قرار گرفتن در موقعیتهای استرسزا، اعتمادبهنفس کودک را افزایش میدهد. این مهارتها میتوانند شامل درخواست زمان استراحت، استفاده از اسباببازیهای ضداسترس یا تمرین تنفس عمیق باشند. ایجاد «فضای آرام» یا محل استراحت کوتاه در خانه یا مهمانی، به کودک اجازه میدهد در صورت احساس فشار، برای مدتی از محیط فاصله بگیرد.
محیطهای شلوغ و پرصدا ممکن است برای کودکان مبتلا به ADHD بیشازحد تحریککننده باشند. برنامهریزی برای استراحتهای منظم، شناسایی فضاهای ساکت و استفاده از ابزارهای حسی مانند هدفونهای حذف نویز میتواند به تنظیم حسی کودک کمک کند. همچنین، وقفههای حرکتی کوتاه برای تخلیه انرژی و افزایش تمرکز بسیار مفید است.
تحسین مکرر و مشخص رفتارهای مطلوب، یکی از پایههای اصلی مدیریت ADHD است. استفاده از سیستمهای پاداش متناسب با علایق کودک—مانند امتیاز برای یک فعالیت محبوب—میتواند رفتارهای سازگارانه را تقویت کند. ثبات والدین در تعیین حدود، پیگیری انتظارات و تشویق رفتارهای مثبت، به کودک کمک میکند بهتر خودتنظیمی را بیاموزد.
رسیدگی به سلامت روان والدین بهاندازه مراقبت از کودک اهمیت دارد. زمانی که والدین استرس خود را مدیریت میکنند، واکنشهایشان صبورانهتر و همدلانهتر میشود. این موضوع نهتنها الگوی مثبتی برای کودک ایجاد میکند، بلکه فضای خانه را آرامتر و قابل پیشبینیتر میسازد؛ محیطی که کودکان مبتلا به ADHD بیشترین بهره را از آن میبرند.
منبع: healthline
