سال‌هاست که کارشناسان بهداشت خواب توصیه مشترکی دارند: برای حفظ کیفیت خواب، باید چند ساعت قبل از خواب از موبایل‌هایمان فاصله بگیریم. منطق این هشدار، نور آبی صفحه‌نمایش و تأثیر مخرب آن بر هورمون ملاتونین بوده است. اما اکنون یک پژوهش جدید این باور رایج را زیر سؤال برده است و نشان می‌دهد که شاید لازم نباشد بابت استفاده از موبایل قبل از خواب چندان احساس گناه کنیم.

براساس گزارش گیزمودو، محققان در پژوهشی جدید هیچ ارتباطی بین استفاده شبانه از نمایشگرها و کیفیت پایین خواب در بزرگسالان پیدا نکردند. محققان می‌گویند افرادی که به‌طور منظم یا گهگاه قبل از خواب از موبایل استفاده می‌کردند، در مجموع سلامت خواب بهتری نسبت به افراد دیگر گزارش دادند.

تأثیر استفاده از موبایل قبل خواب

محققان دانشگاه تورنتو متروپولیتن بیش از ۱۳۰۰ بزرگسال را در سراسر کانادا مورد بررسی قرار دادند و آنها را به سه گروه تقسیم کردند:

1. کسانی که گهگاه استفاده داشتند: کمتر از یک‌بار در هفته قبل از خواب از صفحه‌نمایش استفاده می‌کردند.
2. کسانی که متوسط استفاده داشتند: یک تا چهار بار در هفته قبل از خواب از صفحه‌نمایش استفاده می‌کردند.
3. کسانی که منظم استفاده داشتند: پنج‌بار یا بیشتر در هفته قبل از خواب از صفحه‌نمایش استفاده می‌کردند.

نتایج به‌طور غیرمنتظره‌ای یک منحنی U شکل را نشان داد: گروه متوسط (۱ تا ۴ بار در هفته) بدترین وضعیت سلامت خواب را در چندین شاخص گزارش کردند. در مقابل کاربران گروه گهگاه بالاترین «رضایت از خواب» و «منظم‌بودن خواب» را داشتند و کاربران گروه استفاده منظم بهترین «زمان‌بندی خواب» و «هوشیاری در طول روز» را گزارش دادند.

این الگوی عجیب، که در آن افراط و تفریط بهتر از حد وسط بود، حتی پس از تعدیل آماری برای عواملی مانند سن، درآمد و جنسیت، ثابت باقی ماند. محققان حدس می‌زنند که ثبات در عادات خواب، نقش مهمی ایفا می‌کند. کاربران گروه سوم ممکن است یک روال ثابت استفاده از نمایشگر و کاربران گروه اول نیز یک روال تقریباً ثابت عدم استفاده داشته باشند. اما کاربران گروه دوم ممکن است الگوی پیش از خواب نامنظمی داشته باشند که این عدم ثبات، بیش از خودِ نور آبی، به خواب آنها آسیب می‌زند.

پروفسور «کالین کارنی» (Colleen Carney)، مدیر آزمایشگاه خواب و افسردگی در دانشگاه تورنتو متروپولیتن، معتقد است که باید به دو نکته توجه کنیم:

1. محتوا مهم‌تر از نور است؛ محققان تأکید می‌کنند اینکه چگونه از گوشی خود استفاده می‌کنید اهمیت دارد. قرارگرفتن در معرض نور آبی یکسان است، اما تأثیر روانی فعالیت‌ها متفاوت است. استفاده از یک برنامه مدیتیشن آرامش‌بخش، با اسکرول‌کردن بی‌وقفه در شبکه‌های اجتماعی یا چک‌کردن ایمیل‌های کاری یکسان نیست. اولی به خواب کمک می‌کند و دومی آن را مختل می‌سازد.
2. سن مهم است؛ کارنی می‌گوید نوجوانان ممکن است به نور حساس‌تر باشند، زیرا دوران بلوغ حساسیت به نور را افزایش می‌دهد. اما با افزایش سن، چشم‌های بزرگسالان به‌طور طبیعی حساسیت کمتری به نور پیدا می‌کنند. عدسی چشم انسان با افزایش سن به‌طور طبیعی کمی زردتر می‌شود و این زردی، مانند یک فیلتر طبیعی نور آبی عمل می‌کند و باعث می‌شود نور برای بزرگسالان ضرر کمتری داشته باشد.

البته این یافته‌ها به این معنا نیست که می‌توانید تا ساعت ۳ صبح در تیک‌تاک و اینستاگرام بچرخید، اما نشان می‌دهد که تمرکز بر ابزارهایی مانند حالت Grayscale یا Bedtime Mode ممکن است آنقدرها که فکر می‌کردیم مهم نباشد. البته این مطالعه در یک محیط بالینی انجام نشده و براساس گزارش‌های خود شرکت‌کنندگان استوار است، بنابراین برای تأیید نتایج به تحقیقات بیشتری نیاز است.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Sleep Health منتشر شده است.