نگار علی- در حالی که جهان با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال گرم شدن است، ایده‌ای علمی و عجیب برای خنک کردن سیاره مطرح شد: تزریق ذرات بازتابنده نور خورشید به لایه استراتوسفر جو. این طرح که از اثر خنک‌کننده فوران‌های آتشفشانی الهام گرفته، به نظر می‌رسید یک راهکار سریع برای مهار گرمایش جهانی باشد. اما اکنون، یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه کلمبیا به رهبری دکتر میراندا هک، زنگ خطر را به صدا درآورده است. یافته‌های جدید آن‌ها که در نشریه «نیچر» منتشر شده، نشان می‌دهد که این طرح موسوم به «مهندسی زمین خورشیدی» (SAI) نه تنها از نظر اجرایی و لجستیکی عملاً ناممکن است، بلکه انجام آن می‌تواند خطرات خارج از کنترلی را برای آب‌وهوای زمین به همراه بیاورد.
فریب مدل‌های کامپیوتری: محدودیت‌های دنیای واقعی
دانشمندان SAI را اینگونه توصیف می‌کنند: پاشیدن مقادیر عظیمی از ذرات مانند گوگرد یا حتی غبار الماس به جو میانی برای بازتاب دادن بخشی از نور خورشید به فضا. این ایده از نظر تئوری جذاب است، اما دکتر وی. فای مک‌نیل، یکی از اعضای تیم، تأکید می‌کند که مدل‌های کامپیوتری بیش از حد «ایده‌آل‌سازی» شده‌اند:
دکتر وی. فای مک‌نیل: «در شبیه‌سازی، آن‌ها ذراتی عالی با اندازه عالی را دقیقاً در جایی که می‌خواهند قرار می‌دهند. اما واقعیت این است که دامنه نتایج ممکن، بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که تاکنون تصور شده است.»
تحقیق جدید برای اولین بار محدودیت‌های مهندسی، زنجیره تأمین و حاکمیت جهانی این طرح را با جزئیات بررسی کرده است.
چرا نمی‌توانیم خورشید را کم‌نور کنیم؟ ۳ مانع کلیدی
این تیم سه محدودیت عمده و واقعی را شناسایی کرده که اجرای طرح SAI را تقریباً غیرممکن می‌سازد:
-
مانع ژئوپلیتیک و سیاسی: اجرای موفقیت‌آمیز این طرح نیازمند یک نهاد حاکمیتی واحد و متمرکز بین‌المللی است. با توجه به واقعیت‌های سیاسی کنونی، محققان می‌گویند چنین سطح بالایی از همکاری جهانی بعید است. جایگزین آن، یعنی چندین نهاد مستقل که هر کدام کار خود را انجام می‌دهند، می‌تواند منجر به خنک‌سازی نامتوازن و بی‌نظم سیاره شود.
-
مانع لجستیکی و مواد اولیه: مواد مؤثرتر مانند گرد و غبار الماس یا زیرکون به مقادیری نیاز دارند که یا با تولید جهانی فعلی آن‌ها برابری می‌کند یا از آن فراتر می‌رود! حتی مواد فراوان‌تر مانند گوگرد و آهک نیز تحت فشار تقاضای سالانه SAI قرار خواهند گرفت. به گفته دکتر هک، بسیاری از مواد پیشنهادی، به اندازه کافی در دسترس نیستند.
-
مانع فیزیک و مهندسی: ذرات معدنی در اندازه‌های بسیار کوچک (زیر میکرون) مورد نیاز برای این طرح، تمایل به به‌هم‌چسبیدن دارند. این توده‌های به هم چسبیده در مقایسه با یک ابر ذرات پخش‌شده، بازتاب بسیار ضعیف‌تری دارند و اثر خنک‌کنندگی مطلوب را کاهش می‌دهند.
خطرات پنهان: ازن و مناطق قطبی در خطر
علاوه بر مشکلات اجرایی، محققان هشدار می‌دهند که حتی در صورت انجام طرح، خطرات غیرقابل قبولی وجود دارد:
-
تأثیر بر قطب‌ها: اگر تزریق ذرات در عرض‌های میانی زمین انجام شود، می‌تواند الگوهای انتقال حرارت جو را تغییر داده و به طور بالقوه مناطق حساس قطبی را تحت تأثیر قرار دهد.
-
خطر برای لایه ازن: تزریق ذرات در ارتفاعات بسیار بالا، اگرچه باعث ماندگاری بیشتر آن‌ها در جو می‌شود، اما می‌تواند لایه حیاتی ازن قطبی را تضعیف کند و فاجعه زیست‌محیطی دیگری بیافریند.
تحلیل جدید تیم کلمبیا نشان می‌دهد که باید کار تحقیقاتی بسیار بیشتری روی بدترین حالت‌های ممکن انجام شود تا SAI بتواند حتی به عنوان یک استراتژی از راه دور قابل اجرا در نظر گرفته شود. دانشمندان تأکید می‌کنند که قبل از رؤیاپردازی در مورد راه‌حل‌های سریع، باید یک تصویر کامل و واقع‌بینانه از "ریسک در برابر ریسک" این طرح‌های بزرگ مقیاس داشته باشیم.
منبع: sciencealert
۲۲۷۲۲۷
