همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: درحالی‌که پژوهشگران دهه‌هاست با ترکیبات شیمیایی و روش‌های پرهزینه به دنبال یافتن درمان‌های کارآمدتر برای سرطان هستند، هوش مصنوعی به‌آرامی اما قدرتمند وارد میدان شده است. تازه‌ترین دستاورد گوگل و دانشگاه ییل، مدلی است که نه‌تنها داده‌های عظیم زیستی را تحلیل می‌کند، بلکه می‌تواند به‌صورت خودکار داروهای بالقوه را برای مقابله با سلول‌های سرطانی پیشنهاد دهد.

نقطه‌ عطفی برای هوش مصنوعی

مدل جدید با بررسی هزاران ترکیب شیمیایی و تعامل آن‌ها با ساختار سلولی، توانسته دارویی را شناسایی کند که آنتی‌ژن‌های سلول‌های سرطانی را بیشتر نمایان می‌کند؛ در نتیجه، سیستم ایمنی بدن بهتر می‌تواند آن‌ها را شناسایی و نابود کند. پژوهشگران این دستاورد را «نقطه‌ عطفی برای هوش مصنوعی در علم» توصیف کرده‌اند؛ نقطه‌ای که شاید مرز میان پژوهشگر انسانی و ماشین هوشمند را برای همیشه تغییر دهد.


بیشتر بخوانید:

• آینده هوش مصنوعی؛ فرصت‌های طلایی و نگرانی‌ها

• درمان زخم معده با قورت دادن خودکار | کوتاه از دنیای فناوری

الگوریتمی که می‌بیند، جایی که چشم انسان نمی‌بیند

مدل هوش مصنوعی جدید گوگل بر پایه‌ ساختارهای ژرف یادگیری طراحی شده و با داده‌های واقعی از نمونه‌های بافت سرطانی آموزش‌دیده است. این مدل قادر است الگوهای پنهان در ساختار سلول‌ها را تشخیص دهد؛ چیزهایی که حتی در تصاویر میکروسکوپی معمولی قابل‌مشاهده نیستند.

در آزمایش‌ها، این سیستم توانست ترکیبی از داروها را پیشنهاد کند که پیش‌تر هرگز توسط انسان در نظر گرفته نشده بود. همین ویژگی است که باعث شده دانشمندان از «دیدگاه تازه‌ای در فهم زیست‌پزشکی» سخن بگویند.

وقتی داده‌ها درمان می‌سازند

یکی از شگفت‌انگیزترین جنبه‌های این پژوهش، روش خودکار بررسی میلیون‌ها داده مولکولی بود. به‌جای آنکه پژوهشگران ماه‌ها برای غربال داروها وقت بگذارند، مدل هوش مصنوعی در عرض چند ساعت ترکیب‌هایی را یافت که در بدن عملکرد ضدسرطانی بالقوه داشتند.

این دستاورد می‌تواند زمان و هزینه‌ کشف دارو را تا بیش از ۹۰ درصد کاهش دهد؛ تغییری بنیادی که شاید مسیر صنعت داروسازی را بازنویسی کند.

همکاری گوگل و دانشگاه ییل؛ پیوند علم‌وفناوری

این پروژه، نتیجه‌ همکاری میان تیم DeepMind گوگل و مرکز تحقیقات زیست‌پزشکی ییل است. دانشمندان هر دو نهاد تأکید کرده‌اند که هدف، جایگزینی پزشکان نیست، بلکه توانمندسازی علم پزشکی با ابزارهای هوشمندتر است. به گفته‌ دکتر آلن برانر، سرپرست پژوهش، ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که ماشین‌ها نه‌تنها می‌فهمند، بلکه می‌توانند درک خود را به زبان علم تبدیل کنند.

گامی به‌سوی پزشکی پیش‌بینی گر

اگرچه هنوز این مدل در مراحل آزمایشگاهی است، اما می‌تواند مقدمه‌ای برای عصری باشد که در آن درمان سرطان شخصی‌سازی‌شده و دقیق‌تر از همیشه خواهد بود. تصور کنید پزشکی که با یک الگوریتم، درمان ویژة هر فرد را بر اساس ژنوم او طراحی می‌کند؛ آینده‌ای که دیگر تخیل نیست، بلکه در آزمایشگاه‌های امروز شکل‌گرفته است.

آغاز عصر جدید علم

دستاورد گوگل و ییل تنها یک پروژه علمی نیست؛ بلکه نشانه‌ای است از دگرگونی بنیادی در شیوه کشف دارو و درمان. وقتی هوش مصنوعی می‌تواند به عمق ساختار حیات نفوذ کند، مرز میان علم، فناوری و زندگی روزمره به‌سرعت در حال محوشدن است.

اگر این مسیر ادامه یابد، نسل آینده شاید درمان سرطان را نه در داروخانه‌ها، بلکه در سرورهای هوشمند بیابد — جایی که کدها می‌نویسند، ولی امید می‌آفرینند.