همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در جهانی که هر روز نیاز به درمان‌های جدید و مؤثرتر بیشتر احساس می‌شود، زمان و هزینه دو مانع بزرگ بر سر راه کشف داروهای تازه‌اند. طراحی و آزمایش مولکول‌های دارویی معمولاً سال‌ها طول می‌کشد و میلیاردها دلار هزینه دارد. اما حالا، یک همکاری جسورانه میان شرکت Nabla Bio از آمریکا و Takeda از ژاپن در حال تغییر قواعد بازی است: استفاده از هوش مصنوعی برای طراحی مولکول‌های دارویی تنها در چند هفته.
ترکیب هوش مصنوعی و زیست‌فناوری (بیوتکنولوژی) در تولید دارو یکی از داغ‌ترین روندهای علم‌وفناوری است، و این همکاری می‌تواند سرعت کشف دارو را خیلی زیاد کند و هزینه‌ها را پایین بیاورد.
طراحی رفتار مولکول‌های پروتئینی
پلتفرم جدید Nabla با نام JAM (Joint Atomic Model) می‌تواند رفتار مولکول‌های پروتئینی را در مقیاس اتمی شبیه‌سازی و مولکول‌هایی طراحی کند که دقیقاً با هدف‌های دارویی موردنظر سازگار باشند. این فناوری می‌تواند راه را برای تولیدداروهای مؤثرتر، کم‌هزینه‌تر و سریع‌تر هموار کند؛ تحولی که مرز میان علم و تخیل را کم‌رنگ کرده است.
پلتفرم JAM چگونه کار می‌کند؟
این سیستم مانند یک ChatGPT علمی برای مولکول‌هاست. JAM با تحلیل داده‌های مولکولی و ساختارهای پروتئینی، الگوهای کارآمد را پیش‌بینی می‌کند و پیشنهادهایی می‌دهد که به طور مستقیم در آزمایشگاه قابل‌بررسی است.
به گفته مدیر Nabla Bio، این فناوری به Takeda کمک می‌کند تا بدون نیاز به آزمایش‌های تکراری و زمان‌بر، چندین نسخه از یک داروی بالقوه را به‌صورت هم‌زمان طراحی و آزمایش کند؛ فرایندی که درگذشته ماه‌ها یا سال‌ها طول می‌کشید.
بیشتر بخوانید :
هوش مصنوعی جایگزین این ۴۰ شغل می‌شود!
تشخیص دقیق و سریع بیماری‌ها، کشف داروهای جدید و سرعت بخشیدن به درمان با الگوریتم‌های پیشرفته
تمرکز بر بیماری‌های پیچیده
در این پروژه، تمرکز اصلی بر بیماری‌هایی است که به علت ساختار زیستی خاصشان درمان سختی دارند؛ مثل سرطان‌های نادر، اختلالات خودایمنی و بیماری‌های عصبی.
با کمک JAM، پژوهشگران Takeda می‌توانند طراحی مولکول‌های درمانی را به‌صورت هدفمندتر انجام دهند و واکنش‌های غیرمنتظره بدن را پیش‌بینی کنند.
تشخیص دارویی دقیق
این فناوری نه‌تنها سرعت کشف دارو را افزایش می‌دهد، بلکه امکان شخصی‌سازی درمان‌ها را نیز فراهم می‌کند؛ مفهومی که به آن «تشخیص طبی و دارویی دقیق» یا Precision Medicine گفته می‌شود.
تغییر قواعد بازی در صنعت داروسازی
به‌کارگیری هوش مصنوعی در کشف دارو، مزایای قابل‌توجهی دارد:
کاهش هزینه‌های تحقیق‌وتوسعه
افزایش سرعت تولید مولکول‌های جدید
کاهش نیاز به آزمایش‌های تکراری
پیش‌بینی اثرات جانبی بادقت بالا
در نتیجه، داروهایی که معمولاً ۱۰ تا ۱۲ سال زمان برای ورود به بازار نیاز دارند، ممکن است در آینده‌ای نزدیک در عرض چند ماه یا حتی چند هفته آماده استفاده شوند.
درمان بیماری‌های سخت
همکاری Nabla Bio و Takeda می‌تواند آینده‌ای را رقم بزند که در آن داروهای نو تنها در چند هفته طراحی و آزمایش می‌شوند.
اگر علم بتواند این مسیر را بادقت و مسئولیت پیش ببرد، شاید در آینده‌ای نه‌چندان دور، بیماری‌هایی که امروز لاعلاج می‌نامیم، با کمک هوش مصنوعی قابل‌درمان شوند.
