همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: پروژه‌های ماهواره‌ای جدید با آنتن‌های بازشونده و حسگرهای دقیق، امکان جمع‌آوری داده‌های لحظه‌ای با دقت بالا را فراهم کرده‌اند. این تکنولوژی، چشم‌اندازی تازه در مدیریت بحران، کشاورزی و زیرساخت‌های مخابراتی ایجاد کرده است.
مدیریت منابع، امنیت و بحران‌های طبیعی
در سال‌های اخیر، ماهواره‌های راداری به مرکز توجه دولت‌ها و شرکت‌های تجاری تبدیل شده‌اند. پروژه‌های بین‌المللی مانند NISAR همکاری ناسا و ISRO و مأموریت‌های منطقه‌ای مانند Etihad-SAT یا برنامه‌های توسعه ماهواره‌ای آذربایجان نشان می‌دهند کاربردهای فضایی فراتر از عکس‌برداری ساده از زمین رفته است. پرتاب‌های اخیر و آنتن‌های عظیم بازشونده، امکان رصد با دقت سانتی‌متری را فراهم کرده‌اند و این یعنی عصر تازه‌ای از داده‌های کاربردی و لحظه‌ای برای مدیریت منابع، امنیت و بحران‌های طبیعی
بیشتر بخوانید :
NISAR؛ بزرگ‌ترین آنتن راداری و دقت سانتی‌متری
پروژه NISAR، مشترک ناسا و سازمان فضایی هند (ISRO)، با آنتن راداری بزرگش قادر است تغییرات بسیار کوچک زمین — از نشست خاک تا ذوب یخچال‌ها — را رصد کند. این داده‌ها برای زمین‌شناسان، اقلیم‌شناسان و تیم‌های مدیریت بحران حیاتی است؛ زیرا امکان پیش‌بینی روندهای تدریجی و هشداردهی زودهنگام را فراهم می‌کند. باز شدن آنتن در مدار، دریچه‌ای تازه به مطالعات دقیق زمین‌شناسی و تغییرات اقلیمی گشوده است.
Etihad-SAT و ماهواره‌های راداری تجاری
ماهواره‌های تجاری مانند Etihad-SAT نشان می‌دهند فناوری راداری در حوزه تجارت نیز به‌سرعت درحال‌رشد است. مزیت اصلی رادار نسبت به دوربین نوری، عملکرد در هر شرایط جوی و شبانه‌روز است؛ بنابراین شرکت‌ها و کشورها می‌توانند پوشش پیوسته‌ای برای کشاورزی، پایش دریاها و مدیریت بلایای طبیعی داشته باشند. این ماهواره‌ها به‌سرعت جایگاه خود را در بازار داده‌محور فضایی تثبیت کرده‌اند.
رقابت منطقه‌ای و ملی
کشورهایی مانند آذربایجان در حال سرمایه‌گذاری برای توسعه ناوگان ماهواره‌ای خود هستند هم در بخش مخابراتی برای تقویت زیرساخت‌های ارتباطی و هم در بخش رصد محیطی و کشاورزی. مذاکرات بین‌المللی و مناقصات نشان می‌دهد شرکت‌های مختلف اروپایی، ترکیه‌ای و اسرائیلی در رقابت هستند تا پروژه‌های ملی را به دست گیرند. این رقابت نه‌تنها بازتاب نیاز فنی بلکه اهمیت ژئوپلیتیکی دسترسی به داده‌های فضایی را نشان می‌دهد.
پیامدها برای جامعه و محیط‌زیست
داده‌های دقیق ماهواره‌ای می‌توانند مدیریت منابع آب، پیش‌بینی بلایای طبیعی و برنامه‌ریزی شهری را متحول کنند. اما هم‌زمان نگرانی‌هایی نیز وجود دارد؛ مسأله حریم خصوصی، مالکیت داده‌ها و کاربرد نظامی تصاویر. سیاست‌گذاری ملی و بین‌المللی باید هم‌گام با توسعه فناوری پیش برود تا منافع عمومی حفظ شود.
تحول قدرت اطلاعاتی کشورها
ماهواره‌های جدید، به‌ویژه راداری، نه‌تنها افق علمی را گسترش می‌دهند؛ بلکه قدرت اطلاعاتی کشورها را نیز دگرگون می‌کنند. داده فضایی اکنون به کالایی استراتژیک تبدیل شده و کشورها و شرکت‌های خصوصی باید توان فنی و چارچوب‌های قانونی و اخلاقی لازم را برای بهره‌برداری مسئولانه را فراهم کنند.
