اینکه چرا کافه‌ها می‌توانند این طور توسعه پیدا کنند، دلیلش نوع زیست جامعۀ ایرانی است. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که محل خصوصی‌مان محدود و تنگ شده. ما نمی‌توانیم یک خانۀ بزرگ داشته باشیم که همۀ فامیل بتوانند در آن جمع شوند. همین چیزهاست که آدم‌ها را از داخل خانه منتقل می‌کند به کافه‌ها، و حوزه‌های غذایی شکل می‌گیرد.
عصر ایران؛ هومان دوراندیش - در هفته‌های اخیر، گهگاه تعطیلی کافه‌ها در تهران و سایر شهرها و نقاط ایران خبرساز شده. دلایل تعطیلی این کافه‌ها متفاوت بوده؛ از بی‌حجابی و اختلاط زن و مرد تا سرو مشروبات الکلی و برگزاری جشن‌هایی به کلی فراتر از ضوابط رسمی. فضای جدیدی که در جامعۀ ایران - بویژه پس از پایان جنگ با اسرائیل – شکل گرفته، با اعتراض گروه‌های اجتماعی و سیاسی‌ای مواجه شده که آزادی‌های لیبرالیستی را تهدیدی برای هویت اسلامی جامعه و حکومت ایران می‌دانند.
پلیس اماکن در واکنش به اعتراضات اقلیت‌های ذی‌نفوذ، هشدار داده که کافه‌ها و رستوران‌ها را زیر نظر دارد؛ بنابراین در روزها و ماه‌های آینده نیز هیچ بعید نیست که شاهد تعطیلی کافه‌های دیگری باشیم؛ روندی که اگر ادامه یابد، به افزایش نارضایتی‌های اقتصادی و سیاسی دامن می‌زند. در شرایط کنونی، تعطیلی یک کافه به دلیل بی‌حجابی و رقصیدن، از این حیث عجیب است که بی‌حجابی و رقصیدن در فضای عمومی، دست کم در شهرهای بزرگ ایران، نمود بی‌سابقه‌ای دارد.
اما فارغ از فضای سیاسی و اجتماعی فعلی کشور، کافه‌‌داری و کافه‌نشینی در ایران پس از انقلاب، که از نیمۀ دوم دهۀ 1370 و بویژه در دهۀ 1380 رایج شد، پدیده‌ای اجتماعی و فرهنگی بوده که حکومت از یکسو نیاز به آن را احساس می‌کرده، از سوی دیگر نسبت به آن حساسیت داشته. تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس، در گفت‌وگو با عصر ایران دربارۀ پدیدۀ کافه‌نشینی در ایران و انواع آن و دلایل رشد چشمگیر این پدیدۀ اجتماعی سخن گفته است.
این استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، کافه را در اصل مکانی متعلق به "گروه‌های خاص" می‌داند و می‌گوید:
«کافه‌نشینی در ایران یک شکل واحد ندارد، اشکال متفاوت دارد. قدیم‌تر، مثلا در حوزه‌های غذایی یا فراغتی، ما یک "رستوران" داشتیم، یک "کافه" داشتیم، یک جاهایی هم برای گشت‌وگذار و جمع‌شدن. مثلا خانواده‌ها به پارک می‌رفتند و کنار همدیگر جمع می‌شدند. این‌ها هر کدام یک بازی متفاوت داشت و موضوعات متفاوتی را هم محقق می‌کرد. کافه‌ها متعلق به آدم‌های حرفه‌ای بود؛ کسانی که نه می‌توانستند در رستوران‌ها مستقر شوند، نه در خانه‌ها، نه گعده‌های دیگری داشتند؛ بلکه باید وارد {کافه} می‌شدند با یک جمع خاص.»
تقی آزاد ارمکی دربارۀ "انواع کافه‌ها" در جامعۀ ایران طی دو سه دهۀ اخیر می‌گوید:
«اثر و نقش‌آفرینی کافه‌نشینی موجب شد عده‌ای به لحاظ اقتصادی، استفادۀ نابجا بکنند و کافه‌ها را {پرشمار کنند}. مثلا شما هر جا می‌روید با یک کافه مواجه می‌شوید که جمعی در آن نشسته‌اند. انتقال از حوزۀ فرهنگی به حوزۀ غذایی، یا از یک امر جدی به یک امر شوخی، اشکال جدیدی از کافه را در ایران ایجاد کرده است. کافه‌هایی که برای "گروه‌های خاص" است، کافه‌هایی که برای خوشگذرانی است، کافه‌هایی که برای لهو و لعب است، کافه‌هایی که منطقشان "منطق فرهنگی" است. من از این کافه‌ها دفاع می‌کنم و حرف می‌زنم (کافه‌هایی با منطق فرهنگی). کافه‌های دیگر، رستوران است. جمع‌های خودمانی غذایی است. محلی برای گفت‌وگوهای غیرکافه‌ای است. ولی اسمش را گذاشته‌اند کافه، چون مردم نیاز به جایی دارند {برای همنشینی}.»
آقای آزاد ارمکی نهایتا دربارۀ توسعۀ کافه‌ها و ضرورت اصلاح فرهنگ کافه‌نشینی به عصر ایران گفت:
«اینکه چرا این کافه‌ها می‌توانند این طور توسعه پیدا کنند، دلیلش نوع زیست جامعۀ ایرانی است. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که محل خصوصی‌مان محدود و تنگ شده. ما نمی‌توانیم یک خانۀ بزرگ داشته باشیم که همۀ فامیل بتوانند در آن جمع شوند. همین چیزهاست که آدم‌ها را از داخل خانه منتقل می‌کند به کافه‌ها، و حوزه‌های غذایی شکل می‌گیرد. پس کافه‌هایی داریم که صرفا حوزۀ غذایی‌اند، کافه‌هایی هم حوزۀ فرهنگی‌اند، یک سری کافه‌ها هم غذایی-فرهنگی‌اند و کنش‌های ضدفرهنگی هم انجام می‌دهند. در هر صورت، ما برای اینکه بتوانیم وضع کافه‌ها را اصلاح کنیم، نباید در جهت تخریب همه‌شان حرکت کنیم. باید به جامعه و گروه‌های کافه‌رو کمک کنیم و آگاهی بدهیم تا در کافه‌ها کنش کافه‌ای داشتند، نه کنش غیرکافه‌ای یا ضدکافه‌ای.»
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر
منبع خبر "
عصر ایران" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد.
(ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
