آزمایش کراتین خون چیست و چه چیزهایی را درباره سلامت کلیه‌ها نشان می‌دهد؟ در این مقاله، عدد نرمال کراتین، علائم هشداردهنده، علل افزایش و روش‌های مراقبتی را بخوانید.
به گزارش همشهری آنلاین، آیا تا به حال هنگام مراجعه به پزشک، نام آزمایش کراتین خون را شنیده‌اید و با خود فکر کرده‌اید که این آزمایش دقیقاً چه چیزی را بررسی می‌کند؟ این آزمایش یکی از ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین آزمایش‌های پزشکی برای سنجش سلامت کلیه‌هاست. هرچند نتیجه آن تنها یک عدد است، اما می‌تواند اطلاعات بسیار دقیقی درباره وضعیت عملکرد کلیه‌ها در اختیار پزشک بگذارد.
در این مقاله با مفهوم آزمایش کراتین خون، کاربردهای آن، عدد نرمال، علائم هشداردهنده، عوامل تأثیرگذار بر نتایج و راه‌های مراقبت آشنا می‌شوید.
کراتینین (Creatinine) ماده‌ای زائد است که در نتیجه فعالیت‌های طبیعی عضلات بدن تولید می‌شود. پس از ساخته شدن در بدن، وارد جریان خون شده و سپس توسط کلیه‌ها تصفیه و از طریق ادرار دفع می‌شود. اگر به هر دلیلی کلیه‌ها نتوانند وظیفه خود را به‌درستی انجام دهند، سطح کراتینین در خون افزایش پیدا می‌کند.
به همین دلیل، آزمایش کراتین خون یکی از شاخص‌های مهم در ارزیابی عملکرد کلیه‌ها محسوب می‌شود و در بسیاری از معاینات دوره‌ای، بررسی سلامت عمومی، یا قبل از شروع برخی درمان‌ها انجام می‌شود.
پزشکان در موارد زیر به بررسی سطح کراتین در خون توصیه می‌کنند:
مقدار کراتین در خون به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت، میزان توده عضلانی و سبک زندگی بستگی دارد. اما به‌طور کلی، مقادیر نرمال به شرح زیر است:
تغییرات ناگهانی یا بالا رفتن تدریجی این مقدار می‌تواند نشانه‌ای از کاهش عملکرد کلیه‌ها باشد، حتی اگر عدد هنوز در محدوده نرمال قرار گرفته باشد.
بالا بودن کراتین در مراحل ابتدایی معمولاً بدون علامت است، اما در صورت پیشرفت یا بالا رفتن زیاد آن، ممکن است برخی از نشانه‌ها ظاهر شوند:
وجود این علائم نیاز به پیگیری فوری پزشکی دارد.
بالا رفتن کراتین در خون می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از شایع‌ترین عوامل عبارتند از:
کاهش کراتین نیاز به شناسایی علت زمینه‌ای دارد. با این حال، برخی راهکارهای عمومی که می‌توانند به کاهش سطح کراتین کمک کنند عبارتند از:
در موارد شدید که عملکرد کلیه‌ها به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته، ممکن است پزشک انجام دیالیز را پیشنهاد دهد.
رعایت برخی نکات در زندگی روزمره می‌تواند از افزایش سطح کراتین پیشگیری کرده یا به بهبود آن کمک کند:
در صورت مشاهده علائم زیر، مراجعه به پزشک ضروری است:
تشخیص نهایی همیشه باید توسط پزشک انجام شود. تأخیر در مراجعه می‌تواند باعث پیشرفت بیماری و آسیب بیشتر شود.
آزمایش کراتین خون، یکی از دقیق‌ترین و ساده‌ترین روش‌ها برای بررسی عملکرد کلیه‌هاست. سطح غیرطبیعی کراتین می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در سلامت کلیه‌ها باشد، حتی پیش از بروز علائم واضح. اگر پزشک انجام این آزمایش را توصیه کرده یا علائم مشکوکی دارید، حتماً آن را جدی بگیرید. مراقبت از کلیه‌ها به‌معنای مراقبت از کل بدن است.
تغذیه متعادل، مصرف آب کافی، پرهیز از داروهای مضر و چکاپ منظم می‌تواند تا حد زیادی از بروز مشکلات جدی پیشگیری کند.
