تنها در چند ساعت، شاخص‌های اصلی بازار وال‌استریت از اوج چندماهه خود فاصله گرفتند. شاخص S&P ۵۰۰ با افت ۲.۷ درصدی و شاخص نزدک با کاهش ۳.۶ درصدی بدترین عملکرد روزانه خود از ماه آوریل را ثبت کردند. شاخص داوجونز نیز با افت نزدیک به ۹۰۰ واحد، حدود ۱.۹ درصد پایین‌تر بسته شد. این افت به‌حدی شدید بود که تمام رشد هفتگی بازارها را از بین برد و سرمایه‌گذارانی که تا روز پیش از آن، با اطمینان از تداوم رشد اقتصادی و آرامش در روابط تجاری دو کشور سخن می‌گفتند، حالا با دقت بیشتر آینده روابط تجاری دو کشور را بررسی می‌کنند.
ترامپ در پست دومی که پس از بسته‌شدن بازارها منتشر کرد، اعلام کرد که قصد دارد از اول نوامبر، تعرفه‌ای ۱۰۰درصدی بر کالاهای وارداتی از چین اعمال کند. با فرض اجرای این تصمیم، بزرگ‌ترین موج تعرفه‌ای از زمان آغاز جنگ تجاری در سال ۲۰۱۸ خواهد بود. اقدام ترامپ واکنشی بود به تصمیم دولت چین برای تشدید کنترل بر صادرات برخی مواد معدنی نادر که برای تولید خودروهای برقی، تجهیزات هوافضا و محصولات پیشرفته الکترونیکی حیاتی‌اند. این تصمیم پکن، که هدف آن حمایت از صنایع داخلی عنوان شده، بلافاصله بازارهای جهانی مواد اولیه را دچار نوسان کرد. در نتیجه، سهام شرکت‌های غربی فعال در حوزه استخراج و فرآوری مواد معدنی کمیاب با جهش قیمتی روبه‌رو شد، اما در مقابل، شرکت‌های فناوری و نیمه‌هادی آمریکایی ضربه سختی خوردند. به طور مثال، سهام شرکت AMD با افت ۷.۷ درصدی و Broadcom با کاهش ۵.۹درصدی روبه‌رو شد.
تاثیر این تحولات به بازار انرژی نیز سرایت کرد. قیمت نفت به پایین‌ترین سطح خود از ۱۳تیرماه کاهش پیدا کرد، زیرا چین به عنوان، دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت جهان، هم‌زمان با تشدید اختلافات، عوارض بندری جدیدی بر کشتی‌های آمریکایی وضع کرد. پکن همچنین تحقیقات ضدانحصار علیه شرکت کوالکام، غول تولید تراشه آمریکایی، را آغاز کرد که این اقدام موجب سقوط ۷.۳درصدی سهام آن شد. در بازار فلزات گران‌بها نیز، طلا که در میانه هفته به بالاترین سطح تاریخی خود رسیده بود، با اندکی کاهش در رقم ۴هزار و ۱۶دلار در هر اونس تثبیت شد. تحلیلگران بازار کالا معتقدند که این افت جزئی، نه نشانه ضعف، بلکه نتیجه فروش سود پس از رکوردشکنی اخیر است.
سام استووال، استراتژیست ارشد موسسه CFRA Research، در گفت‌وگویی با وال‌استریت ژورنال، اظهار کرد که بازگشت غیرمنتظره سایه جنگ تجاری، واکنش فروش گسترده‌ای را رقم زد. آنچه بیش از همه نگران‌کننده است، هم‌زمانی این تهدیدها با نشانه‌های ضعف در بازار کار است. سرمایه‌گذاران از ترکیب احتمالی جنگ تجاری و کاهش رشد اشتغال دچار نااطمینانی شدند چراکه این دو می‌تواند زمینه‌ساز رکود شود. تحلیلگران دیگر نیز تاکید کردند که بازارها در هفته‌های اخیر در فضای بیش‌ازحد خوش‌بینانه‌ای قرار داشتند. بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، پس از ماه‌ها نوسان، در حال افزایش وزن سهام در پرتفوی خود بودند، چراکه تصور می‌کردند مرحله‌ای تازه از آرامش اقتصادی آغاز شده است. اما یک پیام سیاسی کافی بود تا همه این خوش‌بینی‌ها از بین رود.
در کنار تنش‌های تجاری، داده‌های تازه از بازار کار آمریکا نیز نشانه‌هایی از کندی رشد اشتغال را نشان می‌دهد. نرخ بیکاری در برخی ایالت‌های آمریکا افزایش یافته و بخش تولید با کاهش سفارشات جدید روبه‌روست. جوزف بروسولاس، اقتصاددان ارشد شرکت RSM، در تحلیلی نوشت: (سرمایه‌گذاران در آخرین روز معاملاتی هفته، به‌طور کلی مضطرب بودند. ورشکستگی دو شرکت در بخش خودروسازی که شامل، تریکالر هولدینگز و فرست برندز، بودند زنگ خطر دیگری بود که بازار نادیده گرفته بود. در چنین شرایطی، تنها یک جرقه سیاسی می‌توانست موج فروش را شعله‌ور کند.)
از دیگرسو بازده اوراق ۱۰ساله خزانه‌داری نیز با کاهش به ۴.۰۵درصد رسید که بیانگر افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن است. این در حالی است که یک هفته پیش این نرخ ۴.۱۱درصد بود. کاهش بازده اوراق همواره نشانه‌ای از حرکت سرمایه‌گذاران به سمت امنیت در زمان اضطراب بازار تلقی می‌شود.
رخداد روز جمعه بار دیگر نشان داد که چگونه سیاست داخلی آمریکا می‌تواند به سرعت به بحران اقتصادی جهانی بدل شود. ترامپ که از آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود روابط پیچیده‌ای با چین داشته‌است، همواره از تعرفه به‌عنوان ابزار فشار استفاده کرده است. در سال‌های گذشته نیز تصمیمات مشابهی منجر به بی‌ثباتی بازارها شده بود، اما به نقل از تحلیلگران وال‌استریت ژورنال، تفاوت این‌بار در زمان‌بندی است. اقتصاد جهانی هنوز از پیامدهای جنگ اوکراین و بحران انرژی اروپا به‌طور کامل رهایی نیافته است. در نتیجه، هرگونه افزایش تنش میان دو اقتصاد بزرگ جهان می‌تواند بازتابی زنجیره‌ای در سایر کشورها داشته باشد. زنجیره‌ای که از تولیدکنندگان آسیایی گرفته تا بازارهای نوظهور آمریکای لاتین را شامل می‌شود.
درحالی‌که بازارها با شوک تجاری درگیر بودند، بحران دیگری نیز در واشنگتن جریان داشت. تعطیلی بخش‌هایی از دولت فدرال که حالا وارد دهمین روز خود شده است. با ادامه این وضعیت، بسیاری از کارمندان فدرال اخطار تعلیق یا تعدیل نیرو دریافت کرده‌اند و نهادهای دولتی با کمبود منابع مالی روبه‌رو شده‌اند. بازارهای پیش‌بینی (prediction markets) نیز احتمال داده‌اند که این تعطیلی تا پایان ماه اکتبر ادامه یابد. سنای آمریکا اواخر پنج‌شنبه به کار خود پایان داد و اعلام کرد تا سه‌شنبه آینده بازنمی‌گردد. در این فاصله، برخی سناتورها به‌طور غیررسمی در حال مذاکره درباره طرح‌هایی برای تامین بودجه نظام سلامت هستند تا شاید بتوانند در بازگشت، مسیری را پیدا کنند که به تعطیلی‌های دولت پایان دهد.
با وجود تمام نوسانات روز جمعه، بازار سهام ایالات متحده همچنان بخش عمده‌ای از رشد خود در سال ۲۰۲۵ را حفظ کرده است. شاخص S&P ۵۰۰ از ابتدای سال تاکنون حدود ۱۱درصد و شاخص نزدک نزدیک به ۱۵درصد رشد داشته‌اند. ارقامی که در مقایسه با میانگین تاریخی ده‌ساله بازار آمریکا همچنان در سطحی بالا محسوب می‌شود. این رشد، بازتابی از ترکیب چند عامل کلیدی است. کاهش تدریجی تورم، ثبات نسبی نرخ بهره فدرال‌رزرو، و افزایش سودآوری در بخش فناوری‌های نوین، به‌ویژه در حوزه هوش مصنوعی، نیمه‌هادی‌ها و زیرساخت‌های ابری است. به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که شوک سیاسی ناشی از اظهارات ترامپ، اگرچه کوتاه‌مدت بازار را دچار نوسان کرده، اما هنوز بنیان‌های اقتصادی قدرتمندتری در پشت بازار وجود دارد که مانع از سقوط بلندمدت خواهد شد.
سام استووال، استراتژیست ارشد CFRA Research، در گفت‌وگویی دیگر تاکید کرد: اظهارات رئیس‌جمهور اگرچه بازار را تکان داد، اما به‌تنهایی برای پایان‌دادن به روند صعودی بازار کافی نیست. تا زمانی که اقتصاد آمریکا از درون دچار ضعف ساختاری نشده، بازارها پس از هر شوک سیاسی معمولا بخشی از زیان را جبران می‌کنند. او افزود که تاریخ بازارهای مالی آمریکا نشان داده است که واکنش‌های هیجانی ناشی از اظهارات سیاسی، معمولا عمر کوتاهی دارند. بازار در نهایت خود را با داده‌های واقعی اقتصاد منطبق می‌کند. در موارد مشابه، مانند بحران تعرفه‌های فولاد در سال ۲۰۱۸ یا خروج آمریکا از توافق نفتا، شاخص‌ها پس از چند هفته نوسان، دوباره مسیر صعودی خود را از سر گرفتند.
تحلیلگران بر این باورند که مسیر پیش‌روی بازارها به‌شدت به نحوه مدیریت روابط تجاری واشنگتن و پکن بستگی دارد. اگر تنش‌ها به گفت‌وگوهای دیپلماتیک بازگردد، بازارها احتمالا در هفته‌های آینده بخشی از زیان‌ها را جبران خواهند کرد. اما اگر تهدید تعرفه‌ها به تصمیمات اجرایی تبدیل شود، خطر ورود اقتصاد آمریکا به رکود کوتاه‌مدت جدی‌تر خواهد شد.
به گفته اقتصاددانان موسسه گلدمن ساکس، هر ۱۰درصد افزایش در میانگین تعرفه‌های دو کشور می‌تواند در کوتاه‌مدت رشد اقتصادی آمریکا را تا ۰.۳درصد کاهش دهد. در عین حال، ادامه فشار بر زنجیره تامین جهانی، هزینه تولید را برای صنایع داخلی افزایش خواهد داد و احتمالا نرخ تورم را در ماه‌های آینده بالا می‌برد.
رخداد روز جمعه بار دیگر یادآور شد که در اقتصاد مدرن، بازارها نه فقط به داده‌ها و شاخص‌ها، بلکه به پیام‌ها و برداشت‌های روانی واکنش نشان می‌دهند. یک جمله در شبکه اجتماعی می‌تواند همان تاثیری را بر سرمایه‌گذاری جهانی بگذارد که ده‌ها صفحه سیاست مالی قادر به انجامش نیستند.
ترامپ با وعده بازگرداندن برتری اقتصادی آمریکا وارد انتخابات شد. اما تجربه روز جمعه نشان داد که مسیر تحقق این هدف، اگر با بی‌ثباتی تجاری و نوسان سیاسی همراه باشد، ممکن است به همان اندازه که به سود صنایع داخلی تمام می‌شود، برای سرمایه‌گذاران و بازارهای جهانی پرهزینه باشد. درحالی‌که سرمایه‌گذاران در انتظار روشن‌شدن موضع نهایی کاخ سفید هستند، تنها نکته قطعی این است که بازارها دوباره به دوران حساسیت بالا و واکنش‌های آنی بازگشته‌اند. دورانی که در آن، هر پست شبکه اجتماعی می‌تواند آغازگر یک بحران مالی تازه باشد.
