به گزارش خبرنگار مهر، مهدی محمدی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن فولاد آلیاژی ایران در اولین نشست هم‌اندیشی انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی با تأکید بر لزوم بازنگری در سیاست‌ها گفت: تفکر مبتنی بر رهاسازی باید کنار گذاشته شود. دولت و نهادهای تصمیم‌گیرنده باید به جای بی‌تفاوتی، رویکرد حمایتی و پشتیبانی داشته باشند تا صنعت فولاد بتواند از این شرایط بحرانی عبور کند.
به گفته رئیس انجمن فولاد آلیاژی، قیمت فوب شمش صادراتی ایران در حال حاضر ۴۱۵ تا ۴۲۰ دلار به ازای هر تن است که با نرخ ارز مبادله‌ای، پس از کسر هزینه‌های فوب، معادل ریالی کمتر از ۲۸ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم به تولیدکننده می‌رسد؛ در حالی که قیمت تمام‌شده شمش فولادی بالاتر است و به توجه بهای تمام‌شده جایگزینی، صادرات به معنای زیان حدود ۳ هزار تومان در هر کیلو خواهد بود.
وی افزود: شرکت‌های تولیدکننده ناچارند برای تأمین نیازهای ارزی خود صادرات انجام دهند تا برای مدت طولانی در صف تخصیص ارز قرار نگیرند، اما این صادرات عملاً زیان‌ده است. در این میان، کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای و یکبار مصرف به ابزار دست دلالان تبدیل شده و تولیدکنندگان واقعی کنار زده شده‌اند. حتی برخی صنایع مانند خودروسازی از فرصت صادرات فولاد استفاده می‌کنند تا خودرو و قطعات وارد کرده و با نرخ‌های آزاد در بازار عرضه کنند، در حالی که فولادسازان مجبور به بازگشت ارز با نرخ‌های دستوری و پایین‌تر از ۷۰ هزار تومان هستند. دارندگان کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف عمدتاً تعهدی به بازگشت ارز ندارند و با استفاده از شکاف قیمتی ارز آزاد و مبادله‌ای، سودهای بادآورده بزرگی به جیب می‌زنند و به زیان تولیدکنندگان فربه می‌شوند.
کاهش بی‌سابقه سود شرکت‌های فولادی
محمدی با ارائه آمار مالی شرکت‌های بزرگ فولادی هشدار داد: صنعت فولاد نزدیک به نقطه سر به سر قرار دارد. سود خالص ۱۱ شرکت بزرگ فولادی بورسی کشور که مزیت‌دارترین شرکت‌های صنعت فولاد کشور هستند و بسیاری از حلقه‌های تولید زنجیره آهن و فولاد را به صورت یکپارچه در اختیار دارند، در ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۴، نسبت به ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ و ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، به ترتیب ۴۵ و ۵۲ درصد کاهش یافته است. اگر شرکت فولاد مبارکه را مستثنی کنیم، میزان کاهش سود خالص این شرکت‌ها در ۳ ماهه نخست امسال نسبت به دوره‌های مشابه ۲ سال گذشته به ترتیب ۶۳ و ۸۰ درصد بوده است.
او ادامه داد: در ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۴، مجموع سود خالص ۱۰ شرکت بزرگ مزیت‌دار صنعت فولاد ایران تنها ۳.۲ همت معادل حدود ۴۶ میلیون دلار بوده است، در حالی که در ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، سود خالص این شرکت‌ها ۱۵.۵ همت معادل ۴۰۸ میلیون دلار بوده است. در واقع، سود خالصِ دلاری این شرکت‌ها در بهار امسال نسبت به بهار دو سال پیش، تقریباً یک‌نُهم شده است.
رئیس انجمن فولاد آلیاژی یکی از عوامل اصلی فشار بر صنعت را جهش هزینه‌های انرژی دانست و توضیح داد: قیمت برق مصرفی صنعت فولاد، از ۸۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت در سال ۱۳۹۹ به حدود ۸ هزار تومان در سال جاری رسیده که این نرخ دوم نرخ برق آزاد خریداری‌شده از بورس است؛ این نرخ معادل ۱۱ تا ۱۲ سنت به ازای هر کیلووات ساعت است که بالاتر از تمام کشورهای همسایه است. همچنین قیمت گاز از ۲۶۰ تومان به ازای هر مترمکعب در سال ۱۳۹۹ به بیش از ۷,۳۰۰ تومان در سال جاری افزایش یافته است.
۲۷ میلیون تن تولید فولاد قربانی قطعی برق و گاز شد
او با اشاره به محدودیت‌های مصرف انرژی در سال‌های اخیر گفت: تنها در چهار سال و سه ماه منتهی به پایان بهار سال جاری، ۲۷.۳۵ میلیون تن تولید فولاد کشور به ارزش حدود ۱۳.۸ میلیارد دلار به دلیل محدودیت‌های برق و گاز از دست رفته است.
محمدی با تأکید بر اهمیت این بخش گفت: فولاد آلیاژی حلقه اتصال زنجیره فولاد به سایر صنایع است. تمام صنایع استراتژیک کشور از خودروسازی، کشتی‌سازی، صنایع دفاعی و هوافضا تا نفت و پتروشیمی برای تأمین نیازهای خود به تولیدکنندگان فولاد آلیاژی وابسته‌اند. بنابراین حمایت از این صنعت نه تنها موجب ایجاد ارزش افزوده در کشور می‌شود، بلکه ضامن حرکت چرخ سایر صنایع کلیدی نیز است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی تأکید کرد: انجمن تولیدکنندگان فولاد آلیاژی می‌تواند آثار مصوبات و قوانین بر صنعت فولاد را تبیین کرده و مسیر تصمیم‌گیری را به سمت راهکارهای علمی و اصولی هدایت کند. اگر تصمیمات بر پایه منافع ملی اتخاذ شود، بسیاری از مشکلات کنونی صنعت فولاد خودبه‌خود برطرف خواهد شد.
فولاد ایران در آستانه تعطیلی
همچنین فرهاد طهماسبی، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با بیان هشدارهای جدی نسبت به وضعیت صنعت فولاد کشور، بر ضرورت تغییر رویکرد دولت و نهادهای سیاست‌گذار برای حمایت از این صنعت استراتژیک تأکید کرد و گفت: صنایع فولادی بدون تعارف در آستانه تعطیلی قرار دارند و اگر این روند ادامه پیدا کند، بسیاری از شرکت‌ها ناچار به توقف فعالیت خواهند شد.
وی تصریح کرد: باور غلطی در سطح افکار عمومی و حتی در بدنه دولت شکل گرفته مبنی بر اینکه فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها از رانت انرژی ارزان استفاده می‌کنند، در حالی که چنین برداشتی نه‌تنها نادرست است بلکه موجب شده فشار بی‌سابقه‌ای بر شرکت‌های فولادی وارد شود و این صنایع به محدوده زیان‌دهی نزدیک شوند.
نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن با انتقاد از فضاسازی‌های نادرست علیه صنعت فولاد گفت: آنچنان تبلیغ می‌کنند که فولاد آب کشور را می‌بلعد و حتی فرونشست زمین در اصفهان را به پای صنعت فولاد می‌نویسند؛ در حالی که سهم این صنعت از مصرف کل آب کشور تنها ۰.۱۴ درصد است. بخش کشاورزی به دلیل روش‌های سنتی و ناکارآمد آبیاری با ۹۴ درصد سهم از کل مصرف آب کشور، عامل اصلی بحران آب و فرونشست زمین است و صنعت فولاد در این بحران هیچ نقشی ندارد.
به گفته طهماسبی، تولید فولاد کشور در سال گذشته حدود ۳۰ میلیون تن بوده که تنها ۱.۵ میلیون تن آن به فولاد آلیاژی اختصاص داشته است. فولاد آلیاژی به دلیل تولید ارزش افزوده بالا و تأمین نیازهای صنایع کلیدی کشور، نیازمند حمایت اساسی دولت است و این حمایت نباید شعاری، بلکه واقعی و در تمامی حوزه‌ها به‌ویژه صادرات و مشوق‌های سرمایه‌گذاری باشد.
نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس افزایش بی‌رویه قیمت حامل‌های انرژی و قطعی‌های مکرر برق و گاز را تهدیدی جدی برای بقای فولادسازان دانست و هشدار داد: شرکت‌های فولادی اکنون در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند و اگر سیاست‌گذاری‌ها اصلاح نشود و روند فعلی ادامه یابد، آینده این صنعت به خطر خواهد افتاد.
او خواستار توجه ویژه دولت به صنعت فولاد در لایحه بودجه شد و تصریح کرد: دولت باید قیمت حامل‌های انرژی صنایع، به‌ویژه فولاد را به درستی تعیین کند و در تعیین نرخ حامل‌های انرژی، منصفانه برخورد کند تا صنایع مزیت‌های خود را از دست ندهند. همچنین انجمن فولاد آلیاژی می‌تواند پیشنهادات خود را درباره قانون معادن و سایر مسائل صنعتی به مجلس ارائه دهد و ما از این پیشنهادات استقبال خواهیم کرد.
