به گزارش خبرنگار مهر، مراسم تکریم احمد فرهادی بابادی، مدیرکل پیشین، و معارفه پروانه ارزانش، سرپرست جدید اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان چهارمحال و بختیاری، روز یکشنبه ۳۰ شهریور ۱۴۰۴ با حضور جمعی از مدیران ارشد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مسئولان استانی و کتابداران در سالن جلسات اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان برگزار شد.
در این مراسم، محمد خلج، دستیار دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، با تأکید بر دو محور بنیادین نهاد—دسترسی آسان به کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی—افزود: «اگر طی دو دهه گذشته، آموزش مناسب به کتابداران داده می‌شد و آنان به عنوان مروجان کتاب فعالیت می‌کردند، امروز شاهد تحولی چشمگیر در سطح کشور بودیم. متأسفانه در حوزه آموزش کتابداران کوتاهی‌هایی صورت گرفته که باید در برنامه‌های مدیریتی جدید جبران شود.»
خلج با اشاره به تغییر ذائقه‌ی اطلاعاتی مردم، به‌ویژه پس از دوران کرونا، اظهار داشت: کتابخانه‌ها باید از قالب سنتی خارج شوند و به سمت ارائه‌ی خدمات فرهنگی، دیجیتال و مبتنی بر فناوری‌های نوین حرکت کنند. نسل جدید کتابخانه‌ها تنها به سالن مطالعه محدود نمی‌شود، بلکه باید در حوزه‌های هوش مصنوعی، تولید محتوای دیجیتال، و تعامل اجتماعی فعال باشد.
وی همچنین بر ضرورت شناساندن جایگاه کتابخانه‌ها به مسئولان و مردم تأکید کرد و گفت: آمار ۵۰ هزار امانت سالانه باید در نسبت با جمعیت استان تحلیل شود. آیا مردم کتابخانه‌ها را می‌شناسند؟ آیا نسل جدید از خدمات متنوع آن‌ها آگاه است؟ حتی در سطح ملی، بسیاری از مسئولان هنوز با ظرفیت‌های نهاد کتابخانه‌ها آشنا نیستند. باید این جایگاه را در استان و شهرستان‌ها ارتقا دهیم.
خلج در بخش پایانی سخنان خود، به ضرورت راه‌اندازی کتابخانه‌های سیار در مناطق عشایری و روستایی استان اشاره کرد و گفت: با وجود پراکندگی جمعیت و نیازهای فرهنگی در مناطق دورافتاده، استان چهارمحال و بختیاری فاقد کتابخانه‌های سیار است. راه‌اندازی حداقل ۱۰ واحد سیار باید در دستور کار قرار گیرد تا خدمات کتابخانه‌ای به همه‌ی نقاط استان برسد.
در ادامه، محمدهادی ناصری طاهری، مدیرکل امور استان‌های نهاد، ضمن قدردانی از خدمات احمد فرهادی، گفت: جناب آقای فرهادی از همکاران باسابقه و پرتلاش نهاد هستند که سال‌ها در سطوح کارشناسی، معاونت و مدیریت استان فعالیت داشته‌اند. موفقیت‌های حاصل‌شده در این مسیر، نتیجه‌ی همدلی و تلاش جمعی کتابداران استان بوده است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های طبیعی و فرهنگی استان، افزود: مقام معظم رهبری در بیانات خود، استان چهارمحال و بختیاری را استانی مستعد از نظر طبیعی و فرهنگی معرفی کرده‌اند. این ویژگی‌ها ایجاب می‌کند که کتابخانه‌های عمومی استان، به عنوان پایگاه ارتقای سواد اجتماعی و توسعه‌ی فرهنگی، مورد حمایت جدی مسئولان قرار گیرد.
ناصری طاهری ابراز امیدواری کرد که با حضور سرکار خانم ارزانی و همراهی مجموعه مدیریتی استان، شاهد تحولات مثبت و رویدادهای مبارکی در عرصه‌ی کتابخانه‌های عمومی باشیم.
در این مراسم، احمد فرهادی بابادی با مرور بیش از یک دهه فعالیت خود در نهاد کتابخانه‌ها، از همراهی و تلاش بی‌وقفه‌ی همکاران در سراسر استان قدردانی کرد و گفت: از سال ۱۳۹۲ که وارد مجموعه کتابخانه‌های عمومی شدم، شاهد تحولات چشمگیری در حوزه خدمات فرهنگی، آموزشی و اجتماعی بودیم. در آن سال‌ها، کتابخانه‌ها با مشارکت ۳۴ نهاد آغاز به کار کردند؛ اما با تغییر ذائقه‌ی اطلاعاتی مردم و تحولات فناوری، بسیاری از کتابخانه‌های نهادی تعطیل شدند یا فعالیتشان کاهش یافت. این تجربه نشان داد که برای ماندگاری کتابخانه‌ها، باید مسیر نوینی در ارائه خدمات تعریف شود.
وی با اشاره به گفتمان جدیدی که از سال ۱۳۹۳ در نهاد شکل گرفت، افزود: کتابخانه‌ها باید فراتر از خدمات سنتی عضوگیری و امانت، به پایگاه‌های فرهنگی و اجتماعی تبدیل شوند. خوشبختانه همکاران استان با اجرای برنامه‌های متنوع برای کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و حتی بازنشستگان، توانستند چراغ کتابخانه‌ها را روشن نگه دارند.
فرهادی با ارائه آمار فعالیت‌ها گفت: در حال حاضر، استان چهارمحال و بختیاری با حدود ۴۵ هزار عضو فعال و بیش از ۵۰ هزار امانت ماهانه، نشان داده که کتابخانه‌های عمومی همچنان زنده و پویا هستند. این موفقیت حاصل تلاش جمعی همکاران در ایجاد سالن‌های مطالعه، اجرای نشست‌های فرهنگی، و توسعه زیرساخت‌ها در شهرها و روستاهاست.
وی همچنین به پروژه‌های عمرانی اشاره کرد و گفت:
در سال‌های اخیر، با همکاری فرمانداری‌ها و شهرداری‌ها، پروژه‌های متعددی تعریف شده که برخی از آن‌ها در قالب ماده ۲۳ بودجه استانی در حال اجرا هستند. کتابخانه مولوی به عنوان کتابخانه‌ی اصلی استان، با طراحی مدرن و خدمات گسترده، در حال ساخت است و امیدواریم بخش قابل توجهی از خدمات کتابخانه مرکزی را پوشش دهد.
کتاب و کتابخوانی نقشی بنیادین در رشد اجتماعی جوامع ایفا می‌کند
در ادامه، پروانه ارزانش، سرپرست جدید اداره‌کل، با نگاهی علمی و فرهنگی به جایگاه کتاب در جامعه، اظهار داشت: کتاب و کتابخوانی نقشی بنیادین در رشد اجتماعی جوامع ایفا می‌کند. کتاب، حافظ اندیشه و منبع عظیم میراث فرهنگی و تمدن بشری است. بی‌تردید، بدون گسترش فرهنگ مطالعه، نمی‌توان به رشد واقعی هیچ تمدنی دل بست.
وی با استناد به آموزه‌های دینی، افزود: دین مبین اسلام، طلب علم را فریضه‌ای واجب دانسته و خداوند در قرآن کریم با سوگند به قلم و آن‌چه می‌نویسد، برتری انسان را بر پایه‌ی تعقل و تفکر معرفی می‌کند. در فقه شیعه نیز، منابع چهارگانه‌ی کتاب، سنت، اجماع و عقل، راه شناخت حقیقت را بر اساس عقلانیت ترسیم می‌کنند.
ارزانش با اشاره به پایین بودن سرانه‌ی مطالعه در کشور گفت: در ایران، میانگین مطالعه روزانه بین ۱۸ تا ۳۰ دقیقه برآورد می‌شود، در حالی‌که کشور هند با میانگین ۶۸ دقیقه در روز، در صدر قرار دارد. از جمله عوامل مؤثر در کاهش سرانه‌ی مطالعه می‌توان به کمبود کتابخانه‌های عمومی، هزینه‌های بالای تهیه کتاب، و نبود فرهنگ‌سازی کافی در خانواده‌ها اشاره کرد.
وی در پایان، راهکارهایی برای ارتقای فرهنگ مطالعه ارائه داد: توسعه‌ی کتابخانه‌های عمومی و آموزش مهارت‌های صحیح مطالعه در مدارس، تخصیص بودجه‌ی مستقل و کافی از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور، مشارکت همه‌ی نهادهای فرهنگی، آموزشی و اجتماعی در ترویج کتابخوانی، ارائه‌ی تسهیلات مالی به ناشران و کتاب‌فروشی‌ها و تولید و گسترش کتاب‌های الکترونیک و صوتی برای دسترسی آسان‌تر عموم مردم از آن جمله است.
ارزانش ابراز امیدواری کرد: با همدلی و همکاری همه‌ی دستگاه‌ها و نهادهای مسئول، بتوان گام‌های مؤثری در مسیر ارتقای فرهنگ کتابخوانی برداشت و کتابخانه‌ها را به پایگاه‌های زنده و پویا در خدمت جامعه تبدیل کرد.
