پالایشگاه نفت اصفهان با نماد “شپنا” که سال‌ها به عنوان یکی از شرکت‌های شاخص و سودآور در بازار سرمایه شناخته می‌شد، در سال مالی ۱۴۰۳ عملکردی به نمایش گذاشته که نگرانی‌های جدی برای سهامداران و تحلیلگران ایجاد کرده است. از کاهش ۱۸ درصدی سود خالص و کاسته شدن بیش از شش هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از سود شرکت، تا افت ۲۰ درصدی سود انباشته، همگی نشانه‌هایی از یک دوران چالش‌برانگیز برای این غول پالایشی هستند. سود هر سهم به ۶۰۷ ریال رسیده که در مقایسه با سال‌های گذشته، افت جایگاه شپنا را در میان شرکت‌های هم‌گروه خود در بورس به وضوح نشان می‌دهد.
این کاهش در سود انباشته، که بیش از هفت هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان را در بر می‌گیرد، می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های آتی شرکت برای تقسیم سود، سرمایه‌گذاری‌های توسعه‌ای و حتی توان بازپرداخت تعهدات مالی اثر منفی بگذارد. چنین روندی برای شرکتی که در سال‌های گذشته همواره به‌عنوان یکی از موتور‌های سودآوری گروه پالایشی مطرح بود، یک زنگ خطر جدی تلقی می‌شود.
نگرانی‌ها تنها به کاهش سودآوری محدود نمی‌شود. طبق جدیدترین اطلاعات منتشر شده از این پالایشگاه بورسی در تاریخ یک ماهه منتهی به ۳۱ مرداد سال جاری، وضعیت تولید بنزین اکتان ۹۵ یورو ۵، بنزین با عدد اکتان ۸۷ مشابه یورو ۴ و یورو ۵ و همچنین گازوئیل با عدد گوگردی بین صفر تا ۱۰ پی پی‌ام، صفر گزارش شده است. این ابهام در تولید محصولات کلیدی، سوالاتی جدی در مورد ظرفیت عملیاتی و استراتژی تولید شرکت ایجاد می‌کند. البته در این تاریخ تولید برخی دیگر از فرآورده‌ها نیز صفر گزارش شده است که بر حجم این ابهامات می‌افزاید. همزمان با افت سوددهی، بررسی‌ها حاکی از رشد بدهی‌های شرکت است.
پالایشگاه نفت اصفهان در سال ۱۴۰۳ بیش از ۳۶۱ میلیارد تومان بدهی بلندمدت ثبت کرده و میزان تسهیلات مالی دریافتی خود را به بیش از ۱۱ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان رسانده است؛ رقمی که نسبت به سال‌های گذشته حدود ۲۲ درصد افزایش یافته است. این اتکای روزافزون به تسهیلات مالی و بدهی، نه تنها ساختار ترازنامه شرکت را شکننده‌تر کرده، بلکه فشار مضاعفی بر هزینه‌های مالی و سودآوری وارد آورده است.
افزایش هزینه‌ها نیز بخش دیگری از چالش‌های جدی شپنا در سال گذشته بوده است. هزینه‌های فروش، اداری و عمومی با رشد ۲۵ درصدی به بیش از شش هزار و ۱۷۹ میلیارد تومان رسیده و هزینه‌های مالی نیز با ۲۲ درصد رشد از مرز دو هزار و ۹۴۳ میلیارد تومان عبور کرده است. این افزایش افسارگسیخته هزینه‌ها نشان می‌دهد که شرکت نه تنها در زمینه سودآوری با افت مواجه است، بلکه در کنترل هزینه‌های خود نیز موفق عمل نکرده و همین مسأله سود عملیاتی و خالص را بیش از پیش تحت فشار قرار داده است.
مجموع این عوامل تصویری از یک شرکت ارائه می‌دهد که باوجود سهم ۲۰ درصدی در سبد تولید بنزین کشور و سابقه و جایگاه مهم خود در صنعت پالایشگاهی، با مجموعه‌ای از مشکلات ساختاری و مالی روبه‌روست. کاهش سودآوری، افت سود انباشته، افزایش بدهی‌ها و رشد هزینه‌های مالی و اداری همگی نشانه‌هایی از ضعف در مدیریت منابع و برنامه‌ریزی استراتژیک هستند. به گزارش تابناک، اگر این روند ادامه یابد، نه تنها جایگاه شپنا در بازار سرمایه تضعیف می‌شود، بلکه توان آن در تأمین امنیت انرژی و ایفای نقش در اقتصاد ملی نیز با تهدید جدی مواجه می‌شود. این وضعیت بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازنگری در سیاست‌های مالی و عملیاتی شرکت است تا از تعمیق بحران جلوگیری شود و اعتماد سهامداران دوباره به این نماد کلیدی بازگردد.
