بخشی از این افت به دلیل اضافه جهش سال قبل بود و قسمت دیگر ماجرا نیز مرتبط با خوشبینیهایی بود که در اثر آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا ایجاد شده بود. اما از اوایل خرداد، خوشبینیهای مذاکراتی رنگ باخت و در ادامه جنگ تحمیلی ۱۲روزه نیز بر وضعیت کشور سایه افکند. در چنین شرایطی، صندوقهای طلا مجددا به مدار توجه بازگشتند و نه تنها افتهای ابتدای سال در این صندوقها جبران شد؛ بلکه بازدهی این صندوقها از ابتدای سال وارد محدوده مثبت شد.
بررسی بازدهی صندوقهای طلا از ابتدای سال نشان میدهد که صندوق زروان با رشد ۱۴درصدی، در صدر جدول کسب بازدهی صندوقهای طلا قرار گرفته است. صندوقهای مثقال و جواهر نیز در رتبه بعدی قرار دارند. صندوق گلدیس هم ۶درصد رشد را به ثبت رسانده است و ضعیفترین عملکرد را در میان صندوقهای طلا داشته است. در پایان سال گذشته، ۲۱صندوق طلای فعال در بازار وجود داشت که هر ۲۱صندوق، با بازدهی مثبت از ابتدای سال همراه بودهاند.
در سال ۱۴۰۳، بازار طلا و سکه بار دیگر توانست نقش تاریخی خود را به عنوان پناهگاه امن سرمایهگذاران ایرانی ایفا کند؛ بازاری که در رقابت با سایر بازارهای دارایی، به ویژه بورس، توانست رشدی چشمگیر را به ثبت برساند و نگاهها را به سوی خود جلب کند. نوسانات شدید ارزی، تورم فزاینده، نگرانیهای سیاسی و امنیتی و همچنین ابهامات اقتصادی، بستر مساعدی برای جهش قیمتها در بازار طلا و سکه فراهم کرد. در چنین شرایطی، صندوقهای سرمایهگذاری طلا نیز از این رشدها بینصیب نماندند و توانستند در سال گذشته، بازدهیهای قابلتوجهی را نصیب سرمایهگذاران خود کنند. شاخص صندوقهای طلا که میانگین بازدهی این صندوقها را نشان میدهد؛ در سال گذشته، ۱۳۲درصد رشد را تجربه کرد. در مقابل، بازار سهام در سال گذشته از چند جهت با چالشهای ساختاری و روانی روبهرو بود.
از افت سودآوری شرکتها به دلیل قیمتگذاری دستوری گرفته تا عدمقطعیت نسبت به سیاستهای اقتصادی دولت، همه و همه باعث شدند که شاخصهای بازار سرمایه در رقابت با طلا و ارز، عملکردی ضعیفتر از خود نشان دهند. همین ناکامی نسبی بورس در جذب نقدینگی، سبب شد سرمایهگذاران حقیقی بخش عمدهای از منابع خود را به سمت داراییهایی مانند طلا و سکه سوق دهند.
اما رشد افسارگسیخته بازار طلا و سکه در سال گذشته، در بهار ۱۴۰۴ با موجی از عرضهها مواجه شد. قیمتها که در بسیاری از مقاطع بهصورت هیجانی رشد کرده بودند، در ابتدای سال جدید با فشار فروش از سوی دارندگان طلا و سکه (چه در قالب فیزیکی و چه از طریق صندوقها) مواجه شدند. نتیجه این اتفاق، افت قیمت در بازار فیزیکی و کاهش ارزش خالص دارایی (NAV) صندوقهای طلا بود. در نتیجه، بسیاری از صندوقهای طلا در بهار امسال با افتی در حدود ۲۰درصد روبهرو شدند. این افت، در شرایطی رخ داد که بازار سهام برخلاف انتظارات، در هفتههای ابتدایی سال توانست بازدهی مثبتی ثبت کند.
برخی از گروههای بورسی از جمله فلزات، پالایشیها و حتی خودروییها، با توجه به رشد نرخ دلار بازار آزاد، دلار توافقی و زمزمههایی از آزادسازی قیمتی، توانستند بازدهی معقولی را در کارنامه خود ثبت کنند. همین موضوع باعث شد که در نگاه کوتاهمدت، بورس از منظر بازدهی نسبت به طلا در موقعیت بهتری قرار گیرد. به گونهای که در پایان معاملات روز ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴، شاخص کل رشد ۲۰درصدی را از ابتدای سال به ثبت رسانده بود و صندوقهای طلا هم حدود ۲۰درصد افت قیمتی را تجربه کرده بودند.
با آغاز درگیری نظامی ۱۲روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، فضای بازارهای مالی مجددا متحول شد. شوک سیاسی و امنیتی ناشی از این درگیری، بیثباتی اقتصادی و ارزی را در پی داشت و نرخ دلار به سطوح بالاتر از ۹۰ هزار تومان صعود کرد. این وضعیت باعث شد تا بازار طلا و سکه بار دیگر در مرکز توجه قرار گیرد. هجوم سرمایهگذاران به بازار طلا نه تنها در معاملات فیزیکی، بلکه به طور مشخص در صندوقهای طلا نیز بازتاب یافت؛ به طوری که در نخستین روزهای بازگشایی پس از تعطیلی جنگ، صندوقهای طلا با ورود سنگین پول حقیقی همراه شدند.
این چرخش ناگهانی در جریان نقدینگی، بار دیگر رقابت میان بورس و طلا را به سطح اول تحلیلهای سرمایهگذاری بازگرداند. درحالیکه بازار سهام همچنان با فشار عرضه و فقدان خریدار موثر روبهرو بود؛ بازار طلا توانست با اتکا به رشد قیمت جهانی طلا و افزایش نرخ ارز، بخشی از افتهای بهار را جبران کند. استقبال مجدد از طلا، به ویژه در شرایط نااطمینانی، نشان داد که طلا هنوز هم جایگاه تثبیتشدهای در ذهن سرمایهگذاران ایرانی دارد.
از ابتدای سال جاری شمسی، بهای هر اونس طلا در بازار جهانی با رشد ۲۰درصدی همراه شده و به ۳هزار و ۷۰۰دلار رسیده است. دلار در بازار آزاد نیز که این روزها در حوالی ۱۰۰هزار تومان معامله میشود؛ عملا بازدهی خاصی از ابتدای سال به ثبت نرسانده است و در حوالی همان مقادیر پایانی سال گذشته قرار دارد. این موضوع باعث شده تا رشد قیمتها در بازار طلا و سکه در سال جاری ادامهدار باشد.
ضمن این که دلار با این که از ابتدای سال بازدهی چندانی نداشته؛ اما از کف ۸۰هزار تومانی که در جریان مذاکرات ایران و آمریکا تجربه کرد؛ بالاتر آمده است و تجمیع این موارد، نخست به برگشت قیمتها در بازار طلا و سکه و همین طور صندوقهای طلا منجر شده و از سویی دیگر، بازدهی مثبت را در این صندوقها رقم زده است.