خبرگزاری مهر، گروه استانها - معصومه مجدم: استان خوزستان با تابش شدید آفتاب، پهنه‌های وسیع بیابانی و نیاز روزافزون به برق در نقطه‌ای قرار گرفته که می‌تواند به یکی از مراکز اصلی تولید انرژی خورشیدی در کشور تبدیل شود. در شرایطی که نیروگاه‌های برق‌آبی با کاهش منابع آبی مواجه‌اند و سوخت‌های فسیلی با بحران‌های زیست‌محیطی همراه شده‌اند، انرژی خورشیدی به عنوان راه‌حلی پایدار و اقتصادی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
مسیر روشن اما پرچالش
مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر با نگاهی واقع‌گرایانه به وضعیت انرژی خورشیدی در خوزستان، اظهار کرد: انرژی خورشیدی در خوزستان هم از منظر سرمایه‌گذاری و هم از نظر آگاهی عمومی و تبلیغات، هنوز جای کار بسیار دارد تا به توسعه رضایت‌بخش برسد. با این حال، در سال‌های اخیر روند سرمایه‌گذاری در این حوزه رشد قابل توجهی داشته است که نویدبخش توسعه بیشتر است.
علی خدری با اشاره به افزایش بهره‌برداری از انرژی خورشیدی در استان، دو مسیر اصلی برای افزایش استقبال عمومی از سرمایه‌گذاری در این بخش را معرفی کرد و گفت: تعدیل قیمت برق مصرفی به نحوی که هزینه واقعی انرژی‌های تجدیدپذیر منطقی‌تر و جذاب‌تر شود و ارائه مشوق‌های مالی نظیر افزایش قیمت خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خورشیدی و تخصیص تسهیلات مالی ویژه به سرمایه‌گذاران این حوزه منجر به افزایش رغبت برای استفاده از انرژی خورشیدی می‌شود.
خدری در ادامه به مصوبات قانونی مؤثر در توسعه انرژی خورشیدی اشاره کرد و گفت: ماده پنج قانون ادارات، ادارات را ملزم به تأمین حداقل ۲۰ درصد از انرژی مصرفی خود از منابع تجدیدپذیر کرده است. همچنین ماده ۱۶، صنایع با مصرف انرژی بالا را موظف به تأمین حداقل ۵ درصد از انرژی خود از منابع تجدیدپذیر کرده است.
وی از طرح دولت برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی سه مگاواتی تحت عنوان «تولید در توزیع» به عنوان یکی از برنامه‌های مهم یاد کرد و افزود: ماده ۶۱ نیز تضمین خرید برق تولیدی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را فراهم می‌کند که نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاران دارد.
خدری در ادامه به چالش‌های اصلی بهره‌برداری از انرژی خورشیدی در استان پرداخت و گفت: هزینه‌های بالای احداث نیروگاه‌های خورشیدی، محدودیت‌های نقدینگی سرمایه‌گذاران و مشکلات مربوط به واگذاری زمین به متقاضیان سرمایه‌گذاری از اصلی‌ترین چالش‌های این مسیر است.
وی با اشاره به طرح‌های تشویقی برای نصب پنل‌های خورشیدی توسط مردم، بیان کرد: دو دسته طرح تشویقی وجود دارد؛ دسته اول شامل خرید تضمینی برق با قیمت رقابتی است. به عنوان مثال، نیروگاه‌های زیر ۲۰۰ کیلووات می‌توانند برق خود را با نرخ ۳,۸۲۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت به شبکه عرضه کنند، در حالی که نرخ برق خانگی در خوزستان حدود ۱۰۰ تومان است.
مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق خوزستان افزود: سرمایه‌گذاران بزرگ‌تر (بالای ۱۰۰ کیلووات) پس از پیشرفت بخشی از پروژه، می‌توانند از طریق سامانه ساتبا وام دریافت کنند. این وام‌ها به صورت مرحله‌ای و پس از اولویت‌بندی پرداخت می‌شود.
خدری همچنین به تأثیرات زیست‌محیطی توسعه انرژی خورشیدی اشاره و عنوان کرد: اگرچه شدت تابش خورشید در خوزستان بالا و مناسب بهره‌برداری از انرژی خورشیدی است اما عوامل محیطی مانند گرما، گرد و غبار و رطوبت می‌توانند راندمان نیروگاه‌ها را کاهش دهند. به طور مثال، گرمای شدید می‌تواند تا ۲۰ درصد کاهش راندمان را موجب شود.
در پایان، خدری بر ضرورت همکاری دولت و بخش خصوصی تأکید کرد و گفت: دولت به دنبال همراهی و حمایت از بخش خصوصی در فرآیند سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر است. تشکیل کارگروه‌هایی متشکل از ادارات مرتبط مانند شرکت‌های برق منطقه‌ای، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، صنعت و معدن تحت نظارت دولت می‌تواند فرآیند صدور مجوزها، واگذاری زمین و دریافت تأییدیه‌ها را تسریع کرده و به توسعه سرمایه‌گذاری کمک کند.
راهی به سوی آینده‌ای پایدار
انرژی خورشیدی به عنوان یکی از پاک‌ترین و در دسترس‌ترین منابع انرژی تجدیدپذیر در دهه‌های اخیر جایگاه ویژه‌ای در سیاست‌گذاری‌های زیست‌محیطی و اقتصادی کشورها پیدا کرده است. نخستین مزیت آن کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است منابع محدود دارند و با انتشار گازهای گلخانه‌ای، سلامت محیط زیست و انسان را تهدید می‌کنند. استفاده از انرژی خورشیدی به کاهش آلودگی هوا، حفظ منابع طبیعی و کاهش اثرات مخرب تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.
از منظر اقتصادی، نصب پنل‌های خورشیدی در منازل، صنایع و مراکز عمومی موجب کاهش چشمگیر هزینه‌های برق می‌شود. این صرفه‌جویی در بلندمدت به ویژه در مناطق با تابش بالا می‌تواند به استقلال انرژی خانوارها و کسب‌وکارها منجر شود. همچنین توسعه صنعت انرژی خورشیدی، فرصت‌های شغلی جدیدی در حوزه‌های تولید، نصب، نگهداری و تحقیق و توسعه ایجاد کرده و به رونق اقتصادی جوامع محلی کمک می‌کند.
در سطح کلان، انرژی خورشیدی بستری مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی فراهم کرده است. کشورهایی که زیرساخت‌های لازم را فراهم کرده‌اند، توانسته‌اند با جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی، پروژه‌های عظیم خورشیدی را اجرا کرده و به صادرکننده فناوری و تجهیزات این حوزه تبدیل شوند.
نمونه موفق جهانی
یکی از نمونه‌های برجسته موفقیت در حوزه انرژی خورشیدی، پارک خورشیدی بادلا (Bhadla Solar Park) در ایالت راجستان هند است. این نیروگاه عظیم با ظرفیت تولید ۲.۷ گیگاوات برق در منطقه‌ای بیابانی با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال احداث شده و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مزارع خورشیدی جهان شناخته می‌شود.
بادلا از نظر بهره‌برداری از شرایط اقلیمی خاص منطقه، نمونه‌ای موفق از تلفیق سیاست‌گذاری هوشمندانه و استفاده بهینه از منابع طبیعی است. این پروژه توانسته برق صدها هزار خانه را تأمین کند و سالانه از انتشار میلیون‌ها تن گاز دی‌اکسید کربن جلوگیری کند. همچنین با ایجاد اشتغال برای هزاران نفر در مراحل ساخت، بهره‌برداری و نگهداری، نقش مهمی در توسعه اقتصادی منطقه ایفا کرده است.
تجربه هند در اجرای پروژه بادلا نشان می‌دهد که با برنامه‌ریزی دقیق، حمایت دولتی و مشارکت بخش خصوصی، می‌توان از انرژی خورشیدی به عنوان ابزاری راهبردی برای تأمین پایدار انرژی، حفاظت از محیط زیست و رشد اقتصادی ب هره برد.
خوزستان در آستانه جهش خورشیدی
چندی قبل استاندار خوزستان در نشست مدیریت شبکه برق استان با تأکید بر ضرورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، از برنامه‌ریزی برای تولید گسترده برق خورشیدی خبر داد.
سید محمد رضا موالی زاده اعلام کرد: در حال حاضر تولید ۸۰۰ مگاوات برق خورشیدی در دستور کار قرار گرفته اما روند اجرای پروژه‌ها در برخی نقاط مطلوب نیست و دستگاه‌هایی که مسئولیت این طرح‌ها را پذیرفته‌اند هنوز کار را به نتیجه نرسانده‌اند.
انرژی خورشیدی محرک اقتصادی
امیر خلج‌پور، کارشناس انرژی‌های تجدیدپذیر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی خوزستان، اظهار کرد: استان خوزستان یکی از مناطق طلایی کشور برای توسعه انرژی خورشیدی است. شدت تابش خورشید در این منطقه از میانگین کشوری بالاتر است و همین ویژگی، ظرفیت بالقوه‌ای برای تولید برق پاک و پایدار فراهم کرده است. در شرایطی که منابع آبی برای تولید برق کاهش یافته‌اند، خورشید می‌تواند جایگزینی مطمئن و اقتصادی باشد.
وی افزود: توسعه انرژی خورشیدی در خوزستان به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک می‌کند و می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و بهبود شاخص‌های زیست‌محیطی ایفا کند. با توجه به مشکلات تنفسی و آلودگی‌های ناشی از صنایع سنگین در استان، استفاده از انرژی‌های پاک مانند خورشیدی، یک ضرورت زیست‌محیطی است نه صرفاً یک انتخاب فناورانه.
خلج‌پور با تأکید بر اهمیت اقتصادی این حوزه گفت: سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی می‌تواند محرک توسعه اقتصادی در مناطق محروم استان باشد. احداث نیروگاه‌های خورشیدی علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم، موجب رونق صنایع جانبی، افزایش ارزش زمین‌های بلااستفاده و جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی خواهد شد. این مسیر می‌تواند به کاهش نرخ بیکاری و افزایش درآمد خانوارها در خوزستان منجر شود.
این کارشناس انرژی‌های تجدیدپذیر خاطرنشان کرد: برای تحقق این ظرفیت‌ها، نیاز به سیاست‌گذاری هوشمندانه، تسهیل فرآیندهای اداری و حمایت عملی از سرمایه‌گذاران وجود دارد. اگر دولت و نهادهای محلی بتوانند زیرساخت‌های لازم را فراهم کنند، خوزستان می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید انرژی خورشیدی در منطقه تبدیل شود و الگویی موفق برای سایر استانها باشد.
سرمایه‌ای بی‌پایان برای خوزستان
شواهد نشان می‌دهد که خوزستان با برخورداری از ظرفیت‌های اقلیمی، قانونی و سرمایه‌گذاری، در مسیر تبدیل شدن به قطب انرژی خورشیدی کشور قرار دارد. گفت‌وگوی علی خدری و سیاست‌های اعلام‌شده توسط استاندار، تصویری روشن از آینده‌ای پایدار و اقتصادی ترسیم می‌کند. با رفع چالش‌های اجرایی، تسهیل فرآیندهای اداری و افزایش مشارکت بخش خصوصی، می‌توان امیدوار بود که خورشید خوزستان نه‌تنها روشنایی‌بخش خانه‌ها، بلکه محرک توسعه اقتصادی و زیست‌محیطی استان باشد.
