جدیدترین فصلنامه آماری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از عملکرد حوزه ارتباطات کشور در بهار ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که بازار تلفن همراه و اینترنت سیار همچنان پیشتاز رشد در کشور است، در حالی که تلفن ثابت با روند کاهشی مشترکان روبه‌روست. وابستگی سنگین کاربران به نسل چهارم، سهم اندک فناوری 5G و توسعه کند فیبر نوری از مهم‌ترین محورهای این گزارش به شمار می‌روند.
به گزارش دیجیاتو و بر اساس گزارش منتشرشده از سوی رگولاتوری، تعداد مشترکان فعال تلفن همراه در کشور تا پایان خرداد ۱۴۰۴ به ۱۶۴ میلیون و ۱۹۲ هزار خط رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶.۰۵ درصد افزایش نشان می‌دهد.
تعداد مشترکان پهن‌باند سیار با ۶.۴۱ درصد رشد به ۱۲۱ میلیون و ۲۴۸ هزار کاربر رسیده و در بخش تلفن ثابت شاهد ۲.۳۴ درصد افت بوده‌ایم. مشترکان پهن‌باند ثابت نیز فقط ۱.۴۷ درصد افزایش نشان می‌دهد. تعداد این مشترکان از حدود ۱۱ میلیون و ۱۰۵ هزار نفر به ۱۱ میلیون و ۲۶۹ هزار رسیده است.
همراه اول با بیش از ۸۸ میلیون مشترک فعال و سهم ۵۴ درصدی از کل مشترکین، همچنان بزرگ‌ترین اپراتور کشور است و پس از آن ایرانسل با ۶۹ میلیون کاربر (۴۲ درصد) و رایتل با ۵.۷ میلیون مشترک (۳.۵۲ درصد) قرار دارند.
این گزارش نشان می‌دهد که تعداد کل خطوط واگذار شده (HLR) همراه اول 105,359,066 خط و تعداد خطوط فعال این اپراتور 88,741,519 بوده است. به این ترتیب، سهم بازار دقیق همراه اول از کل تعداد خطوط فعال تلفن همراه در کشور 54.04 درصد است که نسبت به دوره قبل حدود ۵ صدم درصد رشد نشان می‌دهد. در همین حال سهم بازار ایرانسل کاهشی حدود ۴ صدم درصدی داشته و رایتل نیز با افت حدوداً یک صدم درصدی در سهم بازار مواجه شده است.
همچنین در پایان بهار امسال ضریب نفوذ تلفن همراه با رشد ۵.۳۱ درصدی به ۱۸۹.۶۸ درصد رسیده و بیش از ۹۴ درصد کاربران اینترنت سیار از نسل چهارم استفاده می‌کنند، در حالی که نسل پنجم تنها حدود ۲ درصد سهم دارد. این موضوع حاکی از آن است که توسعه 5G هنوز وارد مرحله فراگیر نشده و پوشش آن بسیار محدود است.
در عرصه راه‌اندازی سایت‌های 5G نیز رقابت نزدیک ادامه دارد؛ همراه اول با ۱۲۲۷ سایت فعال پیشتاز است و ایرانسل با ۱۱۵۳ سایت در تعقیب او قرار دارد.
طبق گزارش رگولاتوری در بهار ۱۴۰۴، تنها سهم همراه اول در بازار پهن‌باند سیار با رشد به ۵۴ درصد رسیده و جایگاه اول خود را تثبیت کرده است. ایرانسل با ۴۲ درصد و رایتل نیز با ۴ درصد در رده‌های بعدی قرار دارند.
از نظر کیفیت خدمات، میانگین سرعت دانلود در نسل چهارم برای همراه اول ۱۶.۲ مگابیت بر ثانیه، برای ایرانسل ۱۲.۴۶ و برای رایتل ۲۰.۱۸ مگابیت بر ثانیه ثبت شده است. همچنین نرخ موفقیت اتصال به سرویس داده در همه اپراتورها بیش از ۹۹.۵ درصد گزارش شده، هرچند شکایات ثبت‌شده در سه‌ماهه نخست سال نشان می‌دهد که کیفیت سرویس همچنان یکی از دغدغه‌های اصلی مشترکان است. در این مدت ۹ هزار و ۷۶۵ شکایت در حوزه ارتباطات سیار و ۲۵ هزار و ۸۶۵ شکایت در بخش ثابت به سامانه ۱۹۵ ارائه شده که عمدتاً به موضوعاتی مانند کیفیت پایین اتصال و قطعی سرویس مربوط می‌شود.
از نظر برقراری موفقیت‌آمیز سرویس داده، همراه اول کیفیت ۹۹.۳۸ را در 3G و ۹۹.۶۸ درصد در 4G داشته است. میزان موفقیت‌آمیز بودن سرویس داده ایرانسل در شبکه‌های نسل سوم و چهارم به ترتیب ۹۷.۷۱ و ۹۹.۵۶ و رایتل ۹۸.۹۴ و ۹۹.۶۱ بوده است. به این ترتیب همراه اول در 4G خدمت پایدارتری داشته و ایرانسل در 3G.
کل میزان مکالمات در شبکه سیار در بهار ۱۴۰۴ بیش از ۸۶ میلیارد دقیقه بوده که نسبت به مدت مشابه در سال قبل ۳.۴۶ درصد رشد نشان می‌دهد.
از این میزان مکالمه ۶۸ درصد سهم مشترکان همراه اول بوده است. مشترکان ایرانسل ۳۱ درصد و رایتل فقط یک درصد از این میزان مکالمات سهم داشته‌اند.
نکته جالب اینکه متوسط مکالمه هر کاربر که در بهار سال گذشته ۱۷۹ دقیقه در ماه بوده، در بهار امسال با کاهش ۲.۴۴ درصدی به ۱۷۴.۷۹ دقیقه رسیده است.
کل پیامک‌های شبکه سیار نیز بیش از ۵۶ میلیارد پیامک بوده و هر کاربر در این شبکه به طور متوسط در هر ماه ۱۱۴.۱۳ پیامک ارسال کرده است.
از این میزان سهم همراه اول از بازار پیامک ۵۴ درصد، ایرانسل ۴۰ درصد و رایتل ۶ درصد بوده است.
در بخش تلفن ثابت، مجموع خطوط دایری کشور به ۲۳.۵۹ میلیون خط رسیده که نسبت به سال قبل ۷۳ صدم درصد کاهش یافته است. ضریب نفوذ تلفن ثابت در حال حاضر ۳۲.۳۲ درصد است و این کاهش به تغییر الگوی ارتباطی مردم، جایگزینی تماس‌های صوتی اینترنتی و کمبود سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های سنتی نسبت داده می‌شود.
اینترنت پهن‌باند ثابت نیز با وجود رشد جزئی نسبت به سال گذشته، همچنان با چالش توسعه روبه‌رو است. تعداد مشترکان این بخش به ۱۱ میلیون و ۲۶۹ هزار رسیده که ۱.۴۷ درصد رشد را نشان می‌دهد. فناوری xDSL با حدود ۷.۶ میلیون اشتراک بیشترین سهم بازار را دارد و پس از آن TD-LTE با ۲.۵۵ میلیون، فیبر نوری با تنها ۶۹۱ هزار و شبکه‌های عمومی وای‌فای با ۳۸۷ هزار اشتراک قرار گرفته‌اند. این ارقام بیانگر آن است که سهم فیبر نوری در ایران هنوز بسیار پایین است و توسعه پوشش این فناوری به کندی پیش می‌رود.
تحلیل این داده‌ها نشان می‌دهد که اگرچه ارتباطات سیار ایران با رشد مداوم و پوشش گسترده، پیشران اصلی بازار محسوب می‌شود، اما توسعه فناوری‌های نوین مانند 5G و گسترش فیبر نوری هنوز متناسب با نیازهای روز پیش نرفته است. در مقابل، تلفن ثابت در مسیر نزولی قرار دارد و اگر سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری جدیدی برای آن در نظر گرفته نشود، این روند می‌تواند در سال‌های آینده شدت بیشتری پیدا کند. همچنین، با وجود کیفیت متوسط رو به بالای اینترنت سیار، اختلاف سرعت و پوشش بین مناطق شهری و روستایی همچنان چالش مهمی است و رفع آن مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و همکاری گسترده میان دولت و اپراتورها خواهد بود.
