بخش کلاسیک جشنواره ونیز امسال به نمایش جهانی نسخه‌های مرمت‌شده ۱۸ شاهکار سینمایی از کشورهای مختلف پرداخت که در طول یک سال گذشته توسط آرشیوها، نهادهای فرهنگی و شرکت‌های تولید فیلم بازسازی شده‌اند. فیلم «باشو غریبه کوچک» ساخته بهرام بیضایی محصول ۱۹۸۶ است که توسط استودیو روشنا و با حمایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مرمت شد و کمپانی فرانسوی «mk۲Films» آن را به جشنواره ونیز ارائه کرد. فیلم «باشو، غریبه کوچک» با بازی سوسن تسلیمی، عدنان عفراویان، پرویز پورحسینی و... یکی از آثار ماندگار و مهم سینمای ایران است و ماجرای پسربچه‌ای جنوبی به نام باشو را روایت می‌کند که در جریان جنگ ایران و عراق خانواده‌اش را از دست داده است.

او بر اثر بمباران و ناامنی، سوار یک کامیون می‌شود و سر از روستایی شمال ایران درمی‌آورد و زنی کشاورز به نام نایی او را می‌یابد و به خانه‌اش می‌برد و از او مراقبت می‌کند. بیضایی در گفت‌وگو با ماهنامه فیلم درباره چگونگی شکل‌گیری ایده اولیه فیلم گفته است که در سال‌های جنگ ایران و عراق، هرگاه به شمال کشور سفر می‌کرده و پناهندگان و مهاجران جنگی را که از جنوب کشور به آن‌جا مهاجرت کرده بودند، می‌دیده؛ از خود می‌پرسیده که اولین جنوبی که به شمال آمده، چه احساسی داشته، چه افکاری در ذهن او گذشته، چگونه حرف‌هایش را به دیگران منتقل کرده و چطور با آن محیط سازش پیدا کرده است؟

او در همان مصاحبه می‌گوید که ایده اصلی فیلم از سوسن تسلیمی است که مضمون اولیه را در طرح کوتاهی، با بیضایی در میان می‌گذارد و بیضایی از او می‌خواهد که خودش داستان آن را بنویسد ولی سوسن تسلیمی داستان کوتاهی می‌نویسد که تفاوت‌هایی با فیلم‌نامه فعلی داشته و از جمله، تاکید بیشتری بر وقایع جنگ جنوب داشت. بیضایی که گمان می‌کرده در آن برهه، نیازی به چنین داستانی نیست، بر اساس همان طرح اولیه، داستان دیگری می‌نویسد و به کانون پرورش فکری می‌دهد که تصویب می‌شود. فیلم‌برداری این اثر در پاییز ۱۳۶۴ به پایان رسید اما چهار سال توقیف شد و سرانجام با رایزنی‌های برخی چهره‌های فرهنگی سرانجام در سال ۱۳۶۸ مجوز نمایش عمومی گرفت اما توقیف طولانی‌اش به بیضایی ضربه زیادی وارد کرد و همیشه از آن به عنوان اتفاقی تلخ یاد می‌کند.

او در فضای مجازی در یادداشتی درباره همین ماجرا نوشته است: «باید پرسید چه کسی در گوش چه کسی چه گفت که فیلم «باشو غریبه ی کوچک» پس از پنج جلسه پیش نمایش موفقیت‌آمیز و هیجان آور یکباره توقیف شد! هفتاد و پنج مورد تغییر ! اول اینکه نمی خواستند اسم سوسن تسلیمی در عنوان بندی بیاید. چون ایشان زن است! یک آقای اداری پشت میز نشین به من گفت در ابتدای فیلم باید هر طور شده اول اسم مرد بیاید که من آن را دو هزار سال بعد از مرگم هم نخواهم فهمید! درحالی‌که الان عکس تمام بانوان به صورت تمام رنگی و بسیار از نزدیک روی جلد مجلات هرروزه چاپ می‌شود، اما در آگهی‌های باشو هیچ نشانی از بازیگر نقش اول که سوسن تسلیمی است نیست.»

او در ادامه نوشته است: «این حذف شخصیت حدود بیست سال بر ما سایه افکند. خود من بیست سال در تئاتر ممنوع الشغل بودم. اما اینکه کسی که این تصمیم را می‌گیرد کیست و از کجا آمده، و اصلا از این حرفه چه می‌داند، مورد اعتراض هیچ کس نیست.»

امسال مراسم اختتامیه جشنواره معتبر فیلم ونیز با حاشیه‌های زیادی همراه بوده است. برخلاف اغلب پیش‌بینی‌ها، جایزه شیر طلایی بهترین فیلم به «پدر مادر خواهر برادر» ساخته جیم جارموش کارگردان آمریکایی رسید درحالی‌که برخی معتقد بودند برنده اصلی فیلم ضد اسرائیلی «صدای هند رجب» ساخته کوثر بن هنیه بوده که در اولین نمایش خود ۲۲دقیقه ایستاده تشویق شد و در نهایت شیر نقره‌ای جایزه بزرگ هیات داوران را دریافت کرد. می‌گویند تهدیدها باعث شد رای نهایی عوض شود و حتی یکی از داوران در اعتراض به همین ماجرا استعفا داده است. در همین رابطه الکساندر پین، رئیس هیات داوران جشنواره فیلم ونیز گفت که هر دو اثر به یک اندازه ارزشمند بوده‌اند. 

او شایعات مربوط به استعفای یکی از داوران را بی‌اساس دانست و گفت: «نکته ناعادلانه درباره جشنواره همین است که باید بگوییم این اثر از آن یکی بهتر است، درحالی‌که چنین نیست. به‌عنوان هیات داوران، ما هر دو فیلم را به یک اندازه گرامی می‌داریم و هر کدام را به دلایل خاص خودش ارزشمند می‌دانیم. آرزو داریم هر دو فیلم مسیر طولانی و مهمی در پیش داشته باشند و امیدواریم حمایتی که جوایز امشب برای فیلم‌ها دارد، در این راه به آنها کمک کند.»

او ادامه داد: «ببینید، اگر یک روز زودتر یا دیرتر رای می‌دادیم، ممکن بود نتیجه متفاوت شود... همان‌طور که گفتم، ما هر دو فیلم را به‌طور برابر ارج می‌نهیم. اگر یکی باید جایزه‌ای بالاتر از دیگری می‌گرفت، دلیلش تنها اجبار در تصمیم‌گیری است.» در مراسم اختتامیه بحران انسانی غزه بر مراسم سایه انداخت؛ جایی که برندگان متعددی خواستار پایان حمله نظامی رژیم صهیونیستی به سرزمین فلسطین شدند. کوثر بن هنیه، کارگردان تونسی جایزه اش گفت: «این جایزه را به هلال‌احمر فلسطین و همه کسانی که برای نجات جان‌ها در غزه همه چیزشان را به خطر انداخته‌اند تقدیم می‌کنم.

آنها قهرمانان واقعی هستند. صدای «هند» شخصیت فیلم، صدای خود غزه است؛ فریادی برای نجات که تمام جهان شنید اما هیچ‌کس پاسخی نداد.» چند برنده دیگر این مراسم همچون تونی سرویلو بازیگر ایتالیایی برنده بهترین بازیگر مرد برای فیلم لا گراتزیا، لونا ودلر بازیگر فیلم «دوست ساکت» برنده جایزه مارچلو ماسترویانی برای بهترین بازیگر جوان نوظهور و مریم توزانی کارگردان مراکشی برنده جایزه مخاطبان برای فیلم خیابان مالاگا نیز در این رویداد پیام‌های مشابهی دادند.