همیشه شنیده‌ایم که نوشیدن آب برای افزایش انرژی و سلامت پوست مفید است، اما تحقیقی جدید نشان می‌دهد که هیدراتاسیون نقشی بسیار عمیق‌تر در سلامت ما ایفا می‌کند. دانشمندان ثابت کرده‌اند که میزان مصرف مایعات بر نحوه واکنش هورمونی بدن به استرس تأثیر می‌گذارد و می‌تواند سطح هورمون کورتیزول را کنترل کند. به همین ترتیب کم‌آبی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های جدی مانند مشکلات قلبی، دیابت و افسردگی را افزایش دهد.
براساس گزارش نیواطلس، پژوهشگران دانشگاه جان مورز لیورپول (LJMU) دریافتند افرادی که عادت به نوشیدن آب کمتری دارند، در موقعیت‌های استرس‌زا واکنش هورمونی کورتیزول بسیار شدیدتری از خود نشان می‌دهند؛ این درحالی است که سایر علائم مانند افزایش ضربان قلب در هر دو گروه (افراد کم‌آب و پرآب) تقریباً یکسان بوده است. پروفسور «نیل والش» (Neil Walsh)، فیزیولوژیست و محقق اصلی این پژوهش، می‌گوید: «کورتیزول هورمون اصلی استرس در بدن است و واکنش اغراق‌آمیز آن با افزایش خطر بیماری‌های قلبی، دیابت و افسردگی پیوند دارد.»
در این مطالعه، محققان ۳۲ فرد سالم را به دو گروه تقسیم کردند: گروهی با مصرف مایعات کم (میانگین ۱.۳ لیتر در روز) و گروهی با مصرف مایعات زیاد (میانگین ۴.۴ لیتر در روز). پس از یک هفته نظارت، داوطلبان در یک «تست استرس اجتماعی» که شبیه‌ساز یک مصاحبه شغلی پرتنش بود، شرکت کردند.
نتایج جالب توجه بود. هر دو گروه به یک اندازه احساس اضطراب کردند و ضربان قلبشان به‌طور مشابهی بالا رفت. اما واکنش هورمونی آن‌ها به شدت متفاوت بود. در گروهی که آب کافی می‌نوشیدند، سطح کورتیزول طبیعی باقی ماند، اما در گروه دیگر، سطح کورتیزول به شدت افزایش یافت و تا ۳۰ دقیقه پس از تست بالا باقی ماند. به‌طور دقیق، میزان کورتیزول در بزاق افرادی که آب کمتری نوشیده بودند، ۵۵ درصد (۱.۵۵ برابر) بیشتر از گروه دیگر بود؛ رنگ ادرار این افراد نیز تیره‌تر بود که نشانه‌ای از کم‌آبی است.
«دنیل کاشی» (Daniel Kashi)، یکی از محققان این پروژه، می‌گوید: «کم‌آبی بدن با واکنش شدیدتر کورتیزول به تست استرس همراه خواهد بود. این واکنش شدید با ضعف سلامت در بلندمدت مرتبط است.»
این یافته‌ها نشان می‌دهد که اگر به‌طور مداوم آب کافی نمی‌نوشید، سیستم استرس بدن شما آماده است تا در زندگی روزمره واکنش‌های شدیدی از خود نشان دهد. این افزایش‌های مکرر کورتیزول در طول زمان می‌تواند به چاقی شکمی، دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی منجر شود.
اما چگونه کم‌آبی می‌تواند به ترشح بیشتر هورمون استرس منجر شود؟
این ارتباط هورمونی به طور غیرمستقیم عمل می‌کند. وقتی بدن شما کم‌آب است، هورمونی به نام «وازوپرسین» (Vasopressin) یا «هورمون ضدادرار» ترشح می‌کند تا به کلیه‌ها در حفظ آب کمک کند. اما وازوپرسین همزمان غده هیپوفیز را تحریک می‌کند تا به غدد فوق کلیوی دستور ترشح کورتیزول را بدهد. بنابراین، کم‌آبی مزمن به معنای فعالیت بیشتر سیستم وازوپرسین و در نتیجه، واکنش شدیدتر به استرس است.
آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا مصرف روزانه ۳.۷ لیتر (حدود ۱۵.۵ فنجان) مایعات برای مردان و ۲.۷ لیتر (حدود ۱۱.۵ فنجان) برای زنان را توصیه می‌کند. اگرچه این مطالعه هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری دارد، اما محققان پیشنهاد می‌دهند اگر روز پراسترسی در پیش دارید، همراه داشتن یک بطری آب می‌تواند عادتی ساده با مزایای بلندمدت برای سلامتی شما باشد.
یافته‌های این پژوهش در Journal of Applied Physiology منتشر شده است.
